Helgafell - 01.11.1954, Page 62

60
HELGAFELL
Almáttugur. En þær súlur.
Og sú hvelfing.
Mikil ósköp. Mikil skelfing.
Eilíft stræti. Aftnr stræti
eftir stræti.
Yfir stræti, áfram stræti.
Fvrir svona skemmtilegheit fyrir-
gefast höfundi e. t. v. einhverjar af
þeim meiningarlausu tiktúrum, sem
lýta bók hans, og er þó því erfiðara
að fyrirgefa slíkt sem lengra líður á
þroskaferil hans. Það er ósköp langt
síðan það var frumlegt að raða sam-
an orðum í Ijóði eða ljóðlevsu, svo
að' þau myndi fígúru á blaðinu, svo
sem þá er höfundurinn raðar saman
orðum í Ijóði til Guðsmóður, svo að
út kemur mynd af manneskju, er
krýpur á kné.
Nokkrar mvndir eru í bókinni,
gerðar af Bjarna Sumarliðasyni.
Snotrar myndir.
Srcntrðvr Þórarinsson.
Dagar mannsins
Thor Vilhjálmsson —
Heimskringla 1954
Þess er getið aftan á kápu hinnar
nýju bókar Thors Vilhjáhnssonar, að
höfundurinn fari lítt troðnar slóðir.
Nær sanni hefði verið að segja, að
hann færi slóðir, sem væru lítt troðn-
ar af íslenzkum rithöfundum. Thor
hefur nefnilega lært mjög margt af
útlendum fyrrimyndum og er það sízt
að lasta. Það virðist nokkuð útbreidd
skoðun hér á landi, að Tslendingar séu
svo miklir andans jöfrar og eigi svo
glæsilegan bókmenntaferil að baki, að
þeir þurfi ekkert af útlendum að læra
í skáldskap; að minnsta kosti séu lít-
lendar samtímabókmenntir algjörlega
óþarfar og jafnvel hættulegar íslenzk-
um skáldaefnum. Sönnu nær myndi
þó, að sjaldan hafi hér verið skrifuð
góð bók sem ekki gætti í einhverju
áhrifa erlendrar samtíðar. Þar með
er ekki staðhæft, að allt sé gott í
þessum efnum, sem frá útlöndum
kemur, eða að nauðsynlegt sé að
skrifa skáldverk norður í Skagafirði
eftir síðustu Parísartísku. En undar-
legt væri það, ef höfundur, sem upp-
lifir á næmasta aldri ægilegustu styrj-
öld veraldarsögunnar, skrifaði ekki
öðruvísi en þeir, sem mótazt höfðu
fyrir þá stvrjöld.
I fyrri bók Thors Vilhjálmssonar,
Maðurinn er alltaf einn (1950), var
prófíll skáldsins næsta óskýr. t þess-
ari nýju bók er hann mun skýrari.
Nokkrir þættir bókarinnar eru þó
nánast stílæfingar, t. d. þættirnir
Krossferðin, í stíl Joyce’s, og Sér-
vizka, hreinræktaður súrrealismi.
Ymsir af þáttunum bera það með sér.
að höfundurinn hefur brjóst, sem get-
ur fundið til. Þættirnir Maðurinn frá
Marz og Mannlegur máttur eru mót-
aðir af sársaukakenndri samúð. Stund-
um er sem æpt sé elds úr ofni (Kvik-
mynd úr stríðinu). Athyglisgáfu á
Thor í betra lagi, en lýsingar hans
eru á stundum ofhlað'nar og ekki laus-
ar við tilgerð. Fvrir kenmr að hann
bregður fvrir sig meinlegu háði, svo
sem í þriðja kafla þáttarins Brim. T
þættinum Það sumar æfir höfundur-
inn áslátt á strengi ástar og róman-
tíkur. Tónarnir eru tærir og innilegur
og í heild er þetta einn af viðfelldn-
ustu þáttum bókarinnar, en listræn-
ast bvggður og einna bezt skrifaður
finnst mér fvrsti þátturinn, Snjór í
París. Er þó ýmislegt annað vel skrif-
að í þessari bók. Erfiðast á ég með'
að fyígjast með höfundi í þáttum eins