Morgunblaðið - 19.10.2012, Blaðsíða 1

F Ö S T U D A G U R 1 9. O K T Ó B E R 2 0 1 2
 Stofnað 1913  245. tölublað  100. árgangur 
MYNDAÐI
NOKKRA NAFNA
SÍNA Í LETTLANDI
KEIMUR AF
HAUSTI OG VER-
ÖLD VAÐGELMIS
ÓPERAN
IL TROVATORE
Í HÖRPU
24 SÍÐNA VETRARBLAÐ FRUMSÝNING ANNAÐ KVÖLD 46VALDÍS OG VALDIS 10
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Umsamdar launahækkanir í febr-
úar, hækkun á gjaldskrá hins opin-
bera eftir áramót og hækkandi fast-
eignaverð er talið munu ýta undir
verðbólguna í byrjun næsta árs.
Þetta er mat þriggja sérfræðinga
sem Morgunblaðið ræddi við en þeir
telja jafnframt að veikara gengi
krónu muni hafa áhrif á verðbólgu.
Styrmir Guðmundsson, sjóðsstjóri
hjá eignastýringarfyrirtækinu Júpí-
ter, telur ekki óvarlegt að ætla að
Seðlabankinn hækki vexti um 0,5% á
þessu ári og um 0,75% ef gengi
krónu heldur áfram að veikjast.
Flytja kostnaðinn í verðlagið
Styrmir óttast áhrif hærri vaxta.
„Ég held að það gæti haft neikvæð
áhrif á verðlag, til dæmis í gegnum
verðskrár fyrirtækja sem eru að
miklu leyti á fljótandi vöxtum. Fjár-
magnskostnaður þeirra eykst og þau
munu leita leiða til að fleyta því út í
verðlag,“ segir Styrmir.
Ásgeir Jónsson, lektor við hag-
fræðideild HÍ, telur að áhrifa af
hækkandi fasteignaverði fari að
gæta í verðbólgunni á nýju ári.
Þorbjörn Atli Sveinsson, sérfræð-
ingur hjá Arion banka, spáir 4,9%
verðbólgu í desember. Verð á inn-
fluttum bílum muni t.d. hækka vegna
veikingar á gengi krónunnar.
Ólguskeið framundan
 Sérfræðingar telja að verðbólgan verði mikil og vextir hækki fyrir áramót
 Aukinn vaxtakostnaður talinn fara út í verðlagið  Veikara gengi hefur áhrif
MLaunahækkanir taldar »4
Hækkar afborganir
» Hærri vextir hækka m.a. af-
borganir af óverðtryggðum
lánum á breytilegum vöxtum.
» Sigurður Erlingsson, for-
stjóri Íbúðalánasjóðs, býst við
því að sjóðurinn fái leyfi til að
lána óverðtryggt fyrir áramót.
Ingvar P. Guðbjörnsson
ipg@mbl.is
Eva Joly hefur áhyggjur af öðru
fjármálahruni og segir banka- og
fjármálamenn í heiminum ekkert
hafa lært af kreppunni og að risa-
vaxnir bónusar séu aftur orðnir að
veruleika. Hún vill að þak verði sett
á laun í fjármálageiranum og telur
stjórnmálamenn ekki gera sér grein
fyrir alvarleika mála. Hún mun í dag
halda fyrirlestur í Silfurbergi í
Hörpu um kreppuna í banka- og
fjármálaheiminum.
„Við vitum að við þurfum að að-
skilja fjárfestingabanka og við-
skiptabanka. Við þurfum lýðræðis-
lega stjórn á fjármagni. Við þurfum
að skilja að þessi viðskipti eru í
gangi vegna okkar sparnaðar og við
getum sagt [við bankamennina] að
við viljum að bankarnir fjárfesti með
sjálfbærum hætti, til dæmis í bygg-
ingum og heimilum. Að við viljum
ekki að þeir kaupi skáldaða samn-
inga,“ segir Joly sem er þingmaður á
Evrópuþinginu. „En þegar maður
sér ágóðann sem þeir fá úr venju-
legri bankastarfsemi og úr fjárfest-
ingastarfsemi þá skilur maður af
hverju menn vilja þennan að-
skilnað,“ segir Joly. »6
Óttast
annað
hrun
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Gegn spillingu Eva Joly helgar sig
starfi gegn spillingu í heiminum.
 Segir bankana
ekkert hafa lært
Sjókajakræðarar hafa um hríð sótt í að æfa róður í strauminum sem mynd-
ast undir Gullinbrú í Grafarvogi í fallaskiptunum. Í gær var þar sjaldséðari
fugl; tveggja manna kanó sem þeir Gísli H. Friðgeirsson og Örlygur Steinn
Sigurjónsson reru af miklum þrótti. „Það eru ekki margir sem gera sér
grein fyrir því að indjánar notuðu kanó sem straumvatnsbát,“ sagði Gísli
sem er þaulvanur sjókajakróðri. „Þetta er merkilega skemmtilegt.“
Í grimmdarstraumi undir Gullinbrú
Morgunblaðið/Ómar
 Samkvæmt
verðskrá Rarik
þarf að greiða
fullt tengigjald
með 7% vsk.,
250.480 krónur,
fyrir heimæð
hefjist notkun
íbúa á heitu
vatni á ný eftir
fimm ára
notkunarleysi í viðkomandi íbúð-
arhúsnæði.
Nýir húseigendur á Siglufirði
hafa óskað eftir skýringum á
gjaldinu en þeim var fyrst sagt að
kostnaðurinn væri 45 til 50 þús-
und krónur. »6
Tengigjaldið 250
þúsund krónur
 Jóhanna Sigurðardóttir forsætis-
ráðherra útilokar ekki að afmark-
aðar breytingar verði gerðar á
stjórnarskránni fyrir næstu þing-
kosningar þó kjósendur hafni því að
leggja tillögur stjórnlagaráðs til
grundvallar endurskoðun stjórn-
arskrárinnar. Krossi fólk við
já sé einnig hugsanlegt að
efnislegar breytingar
verði gerðar á tillögunum.
Þetta kom fram í sérstakri
umræðu um stjórn-
arskrármálið á Alþingi í
gær en þjóðaratkvæða-
greiðsla um tillögur
stjórnlagaráðs fer
fram á laugardaginn.
Bjarni Benediktsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins, sagði aðal-
atriðið að tillögur stjórnlagaráðs
væru ekki tækur grunnur að nýrri
stjórnarskrá Íslands. Hann sagði
einnig að það væru handarbaka-
vinnubrögð og fúsk af hálfu þingsins
að leggja málið fyrir þjóðina á þessu
stigi.
Í máli Einars K. Guðfinnssonar,
þingmanns Sjálfstæðisflokksins,
á Alþingi í gær kom fram að yrðu
tillögur stjórnlagaráðs um breytta
kjördæmaskipan og kosn-
ingafyrirkomulag sam-
þykktar yrðu aðeins 11
þingmenn á Alþingi af
landsbyggðinni. »17
Útilokar ekki afmarkaðar breytingar á
stjórnarskránni þó tillögum verði hafnað
Samkvæmt dómi Hæstaréttar var
Arion banka óheimilt að breyta vöxt-
um á gengistryggðu láni Borgar-
byggðar afturvirkt og því gilda
samningsvextir.
Skarphéðinn Pétursson, lögmaður
Borgarbyggðar, er fullviss um for-
dæmisgildi dómsins. Hann nái ekki
aðeins yfir lán opinberra aðila heldur
einnig fyrirtækja og einstaklinga og
því séu tugir milljarða í húfi. Skarp-
héðinn bendir einnig á að vaxtamun-
urinn, sem endurreiknaður var í mál-
inu miðað við lög nr. 151/2010, oft
kennd við Árna Pál Árnason, þáver-
andi efnahags- og viðskiptaráðherra,
standist ekki 72. gr. stjórnarskrár-
innar um vernd eignaréttinda og aft-
urvirkni laga.
Ólafur Garðarsson, formaður
Hagsmunasamtaka heimilanna, seg-
ir að þessi tíðindi hafi verulega þýð-
ingu fyrir heimilin ef í ljós komi að
dómurinn hafi fordæmisgildi fyrir
einstaklinga. „Þetta eru vissulega já-
kvæðar fréttir fyrir lántakendur.
Okkur sýnist að með þessum dómi sé
allur vafi tekinn af því að ekki sé
heimilt að breyta vöxtum afturvirkt
af því sem greitt hefur verið,“ segir
Ólafur. Efnahags- og viðskiptanefnd
Alþingis fundar um dóminn í dag. »2
Tugir milljarða í húfi með
vaxtadómi Hæstaréttar