Morgunblaðið - 19.01.2013, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. JANÚAR 2013
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Nokkrar af fastanefndum Alþingis
hafa nú lokið umfjöllun sinni um
stjórnarskrárfrumvarpið og nefnd-
armeirihlutinn er að skila umsögn-
um sínum til stjórnskipunar- og eft-
irlitsnefndar. Búist er við að fleiri
nefndir, s.s. utanríkismálanefnd og
efnahags- og viðskiptanefnd, af-
greiði málið frá sér á mánudag og
skv. heimildum Morgunblaðsins er
jafnvel búist við að þegar stjórn-
skipunar- og eftirlitsnefnd hafa
borist allar umsagnir annarra þing-
nefnda muni meirihluti hennar
ljúka umfjöllun sinni næstkomandi
þriðjudag. Það finnst þingmönnum
innan stjórnarandstöðunnar þó
vera allt of knappur tími.
Eins og fram hefur komið héldu
fulltrúar þingflokka Samfylkingar
og Vg fundi í lok seinustu viku með
fulltrúum Sjálfstæðisflokks og
Framsóknarflokks vegna málsins.
Skv. heimildum innan
Sjálfstæðisflokksins var um
,,mjög veiklulegar þreifingar“ að
ræða og tæplega hægt að segja að
opnað hafi verið á viðræður um ein-
hverjar breytingar á stjórnarskrár-
frumvarpinu. Voru sjálfstæðis-
menn spurðir hvort þeir hefðu
hugmyndir um einhverjar afmark-
aðar breytingar, sem þeir vildu
leggja áherslu á. Sjálfstæðismenn
sögðust margoft hafa lýst sig reiðu-
búna að ræða einstaka þætti en
spurðu á móti hvort stjórnarmeiri-
hlutinn væri fallinn frá heildarend-
urskoðun stjórnarskrárinnar og
vildi taka afmarkaða þætti fyrir en
því var svarað neitandi. Þessu hafi
svo ekki verið fylgt eftir með nein-
um hætti og engar frekari viðræður
farið fram.
Ekki samningaviðræður
Þær viðræður sem fulltrúar
stjórnarflokkanna hafa átt við
stjórnarandstöðuflokkana vegna
stjórnarskrárfrumvarpsins eru
ekki samningaviðræður að sögn
Oddnýjar G. Harðardóttur, þing-
flokksformanns Samfylkingarinn-
ar. Markmiðið sé að reyna að ná
samstöðu um skipulag umræðunn-
ar sem framundan er.
„Við höfum verið að tala saman
og ætlum að halda því áfram til
þess að draga betur fram um hvað
menn eru sammála og um hvað
ósammála,“ segir hún.
Oddný segir stjórnarmeirihlut-
ann eftir sem áður stefna á af-
greiðslu heildarendurskoðunar á
stjórnarskránni en rætt verði við
stjórnarandstöðuna til að skýra
stöðuna betur og verður m.a. farið
yfir breytingartillögur sem koma
frá þingnefndunum með þingmönn-
um stjórnarandstöðunnar
„Okkur finnst mikils um vert að
fá fram skýrari mynd af því hvernig
þetta liggur meðal flokkanna og
hver afstaða þeirra er til þeirra
breytinga sem eru til umræðu.“
Við afgreiðslu frumvarpsins úr
allsherjar- og menntamálanefnd í
fyrradag lagði Siv Friðleifsdóttir
Framsóknarflokki fram bókun þar
sem hún segir áhrif frumvarpsins
vera óásættanlega óljós og að málið
sé fallið á tíma. En í bókuninni seg-
ir Siv að Alþingi eigi nú að freista
þess að ná samstöðu um nokkrar
mikilvægar framfaragreinar í
frumvarpinu og nefnir í því sam-
bandi auðlindaákvæðið og þjóðarat-
kvæðagreiðsluákvæðin. Með því
væri hægt að nýta hluta þeirrar
miklu vinnu sem fram hefði farið
við undirbúning frumvarpsins.
Einnig væri mikilvægt að stjórn-
málaflokkarnir freistuðu þess að
leggja höfuðlínur um hvernig skuli
halda á málum á komandi kjörtíma-
bili.
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Umdeilt mál Enn er óvíst hvenær þingumræður halda áfram um stjórnarskrárfrumvarpið en talið er þó hugsanlegt
að stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd ljúki umfjöllun sinni á þriðjudaginn. Nefndin hélt tvo fundi um málið í gær.
Í óvissu á lokasprettinum
 Þreifingar stjórnarliða „veiklulegar“ segja stjórnarandstæðingar
 Áfram rætt við stjórnarandstöðu, segir Oddný G. Harðardóttir
Flestar athugasemdir lögfræðinga
Sambands íslenskra sveitarfélaga
um álitaefni í mannréttindakafla
stjórnarskrárfrumvarpsins, lúta að
því að ákvæðin hafi að geyma of ít-
arlegar efnisreglur í stað skýrra og
hnitmiðaðra markmiðsákvæða. Í
ákveðnum atriðum er gengið
lengra í frumvarpinu en löggjafinn
hefur hingað til treyst sér til. Þetta
kemur fram í nýrri umsögn Sam-
bands sveitarfélaga um stjórnar-
skrárfrumvarpið.
Morgunblaðið/Ómar
Alþingi Vel á þriðja hundrað umsagnir
hafa borist vegna stjórnarskrármálsins.
Of ítarlegar reglur
og langt gengið
Verði 113. grein
stjórnarskrár-
frumvarpsins
samþykkt í
óbreyttri mynd,
gæti það haft í
för með sér að
lítill hópur kjós-
enda geti knúið
fram breytingar
á stjórn-
arskránni. Þetta
kemur fram í nýju áliti Bjargar
Thorarensen lagaprófessors til
stjórnskipunar- og eftirlitsnefndar.
Björg fjallar í álitinu um mögu-
leg áhrif 113. greinar frumvarpsins
sem fjallar um stjórnarskrárbreyt-
ingar. Þar er fellt niður núgildandi
skilyrði um að samþykki tveggja
þinga þurfi til þegar stjórn-
arskránni er breytt. Þess í stað þarf
aðeins samþykki eins þings en
leggja skuli frumvarpið því næst
fram til þjóðaratkvæðagreiðslu.
Stjórnist ekki af dægursveiflum
Björg bendir m.a. á að sú til-
högun að frumvarpið sæti þing-
meðferð eins og venjulegt laga-
frumvarp afnemi þann hvata að ná
þurfi nokkuð breiðri pólitískri sátt
um breytingar á stjórnarskrá. Af-
leiðingar þessarar nýju tilhögunar
gætu orðið tíðar stjórnarskrár-
breytingar þar sem naumur þing-
meirihluti nær að knýja fram breyt-
ingar sem nýr meirihluti eftir
kosningar breytir svo aftur til fyrra
horfs eða á annan veg. Stjórn-
arskrárbreytingar eigi ekki að
stjórnast af dægursveiflum um póli-
tísk deiluefni.
Leggur hún eindregið til að gerð
verði krafa um að 2/3 hluta at-
kvæða eða annað hlutfall aukins
meirihluta þurfi til samþykkis slíks
frumvarps. Þá bendir hún á að þeg-
ar frumvarpið yrði borið undir
kjósendur sé ekki gerð nein krafa
um lágmarksþátttöku eða að til-
tekið hlutfall kjósenda þurfi til að
samþykkja breytingar. „Sé þetta
skoðað í samhengi við fyrri hluta
ferlisins að einfaldur meirihluti at-
kvæða á þingi geti samþykkt breyt-
ingar á stjórnarskrá, getur þetta
þýtt að lítill hópur kjósenda, hugs-
anlega þröngur hagsmunahópur,
geti knúið fram breytingar um mál-
efni sem hugsanlega hefur litla
skírskotun til áhuga hins almenna
kjósanda.“
Skv. tilhögun 113. greinar væri
þröngur hópur, hugsanlega 10 til
20% kjósenda á kjörskrá, nægileg-
ur fjöldi til að samþykkja breyt-
ingar í þjóðaratkvæðagreiðslu ef
mjög dræm þátttaka er í atkvæða-
greiðslunni, að mati Bjargar.
Hópur gæti knúið
breytingar í gegn
 Lagaprófessor gagnrýnir ákvæði
um breytingar á stjórnarskránni
Björg
Thorarensen
„Þegar öllu er á botninn hvolft telja
Bændasamtök Íslands að fyrirliggj-
andi frumvarp beri þess skýrlega
merki að málsmeðferðin hafi verið
jafnt óvönduð og of hröð,“ segir í
nýju áliti Bændasamtaka Íslands
(BÍ) á stjórnarskrárfrumvarpinu,
sem send hefur verið nefndasviði
Alþingis.
Leggjast samtökin gegn sam-
þykkt frumvarpsins í núverandi
mynd og gagnrýna að frumvarpið
hafi ekki fengið nægilega umræðu
eða afleiðingar breytinganna verið
rannsakaðar með viðhlítandi hætti.
Meðal þess sem BÍ gagnrýna er
tillaga um að fella niður heimild til
að takmarka rétt erlendra aðila til
að eiga fasteignaréttindi eða hlut í
atvinnufyrirtækjum hér á landi. Í
staðinn sé lögð til almenn skerðing-
arheimild á mannréttindum í 2.
málsgrein 9. gr. frumvarpsins.
Breyting sú sem lögð sé til „virðist
vera byggð á bæði vankunnáttu og
misskilningi,“ segir m.a. í áliti BÍ.
Ákvæði um náttúruauðlindir er
einnig sagt vera afar óskýrt.
omfr@mbl.is
Morgunblaðið/Eggert
Álit Áhrif ákvæðanna á landbúnað
hafa ekki verið metin að mati BÍ.
Segja málsmeðferðina
óvandaða og of hraða
2.000 kr.
stykkið
PÚÐAVER Á TILBOÐI
Álnabær
Allt fyrir gluggann… úrval, gæði og þjónusta.
Síðumúla 32, Reykjavík ▪ Tjarnargötu 17, Keflavík ▪ Glerárgötu 32, Akureyri
alnabaer.is ▪ Opnunartími: mán -fös 11-18
Borgið
2 fáið 3
Stjórnarskrárfrumvarpið