Morgunblaðið - Sunnudagur - 20.01.2013, Blaðsíða 47

20.1. 2013 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 47
Að vera einhleyp kona á fer-tugsaldri er eins og að veragangandi skotmark – í víg-
línu allan sólarhringinn. Á morgn-
ana hendi ég mér út í daginn og
veit að þar verða spurningar. „Áttu
mann? Enginn sætur? Ekkert að
gerast í kallamálunum?“ Þetta eru
spurningar þar sem friðhelgin
þekkist ekki, hvar sem er, hvenær
sem er,“ segir Bergþóra Magn-
úsdóttir, grafískur hönnuður og
búningahönnuður, en hún hefur
meðal annars séð um búninga í
ýmsum sjónvarpsþáttum, bíómynd-
um og leiksýningum.
„Um jólin lagðist ég í inflúensu
og varð fárveik. Þar sem ég ligg,
með fjörutíu stiga hita á fimmta
degi og hafði varla risið úr rekkju
eitt augnablik, spurði elskuleg móð-
ir mín hvort þetta væri kannski
eitthvað andlegt; veikindin það er
að segja; vegna þess að ég ætti
ekki kærasta.“
Bergþóra lúrir á ófáum sögunum
úr lífi einhleyprar konu. Síðastliðið
haust stóð hún í framkvæmdum og
vann í því að gera upp hús sem
hún festi kaup á síðastliðið sumar
en Bergþóra á fjögurra ára gamla
dóttur. „Ég þurfti iðulega að leið-
rétta hvern og einn einasta iðn-
aðarmann sem talaði við mig í fleir-
tölu. Þegar mér var sagt hvað
þyrfti að kaupa og græja var „ég“
iðulega ávörpuð sem „þið“. Þá voru
þeir yfirleitt að tala um óséðan og
ímyndaðan eiginmann minn því það
gera svona flestir ráð fyrir því að
maður komi í pari.“
Óvæntar viðreynsluuppákomur
eru þá daglegt brauð í lífi Berg-
þóru þar sem ókunnugir eiga í hlut.
„Hvort sem er í kælinum í Bónus
eða gerviblómadeildinni í Blómavali
og mér líður stundum eins og það
standi utan á mér að ég sé ein-
hleyp. Einu sinni seldi ég kommóðu
á Barnalandi og í kjölfarið bauð
kaupandi hennar, myndarlegur ein-
stæður faðir á fertugsaldri, mér á
stefnumót. Þessar uppákomur eru
nokkuð sem hinar merktu lofuðu
konur eru baktryggðar fyrir að
lenda ekki í á meðan skotgröfin er
opin hjá mér. Nei, ég þáði ekki
þetta boð á stefnumót. Mér leið ör-
lítið eins og ég hefði skráð mig á
stefnumótavef Barnalands en ég er
uppfull af fordómum fyrir
stefnumótasíðum og myndi aldrei í
lífinu skrá mig á svoleiðis.“
Að vera einhleypur hefur þó ekki
síður kosti en galla að mati Berg-
þóru. „Þau eru færri jólaboðin og
fermingarnar sem ég þarf að mæta
í á ársgrundvelli. Færri brauðtert-
ur sem ég borða þar af leiðandi og
færri gjafir að gefa. Ég hefði þó
ekkert á móti því að fá skartgripi í
skóinn, bónorð á gamlárskvöld og
bara svona vandaðar kærastagjafir
og þá er ég ekki að tala um flís-
sloppa, litla bangsa og semelíu-
hálsmen. En einhvern veginn hefur
mér tekist að komast einhleyp nið-
ur Skólavörðustíg á Þorláks-
messukvöldi án þess að fella tár yf-
ir hjúskaparstöðu minni og hyggst
gera það áfram, ein eða í sam-
bandi. Að mestu leyti er umhverfið
vænt einhleypum nema um mán-
aðamót.“
Telur Bergþóra að það að vera
einhleypur sé sjálfvalinn lífsstíll?
„Ég hugsa að fáir einhleypir geri
makaleit að ævistarfi sínu eða ég
vona það. Að sama skapi held ég
að enginn ákveði að vera ein-
hleypur það sem eftir lifir. En það
getur verið ansi illskeytt að vera
einhleypur og í sumum verslunum
hér í bæ, þar sem maður kaupir
þunga hluti, mætti gera ráð fyrir
því að það eru ekki allir með fíl-
efldan maka til að bera allt út í bíl.
Ég upplifði þetta þegar ég var að
kaupa þungar byggingarvörur í
haust sem leið. Bauhaus er til
dæmis ekki staður fyrir einhleypa
og eiginlega eini staðurinn sem ég
hef óskað mér að eiga kærasta á
frekar en að vinna í lottói eða eiga
pening – standandi á bílaplaninu
blikkandi karlmenn að biðja þá að
aðstoða mig.“
35 ára: Viðreynslur á
Barnalandi og í Bónus
BERGÞÓRA MAGNÚSDÓTTIR SEGIR FARIR SÍNAR EKKI SLÉTTAR SEM EIN-
HLEYP KONA Í REYKJAVÍK OG LUMAR Á ÓFÁUM SKEMMTISÖGUNUM. EKKI
ER ÓALGENGT AÐ HENNI SÉ VORKENNT FYRIR AÐ EIGA EKKI KÆRASTA.
SUMIR TELJA HANA JAFNVEL YFIRBUGAÐA AF SORG.
Aldurshópurinn
30-39 ára
Skipting einhleypra:
Aldrei verið í hjónabandi:
Eiga að baki hjónaband:
1998
Alls konur:
20.981
Einhleypar :
24%
79%
21%
2003
Alls konur:
20.793
Einhleypar :
27%
82%
18%
2008
Alls konur:
21.054
Einhleypar :
28%
84%
16%
2012
Alls konur:
21.772
Einhleypar :
29%
78%
22%
Útreikningar eru byggðir á tölum Hagstofu Íslands um mannfjölda eftir kyni, aldri og hjúskaparstétt 1998-212. Einhleypar ekkjur eru ekki inni í tölunum.
Bergþóra Magnúsdóttir kann því vel að mörgu leyti að vera einhleyp. Hún
þarf til dæmis að mæta í færri jólaboð og barnaafmæli á ársgrundvelli.
Morgunblaðið/Ómar
Ef maður er makalaus en áekki börn er maður semsagt einhleyp/ur og það er
óneitanlega aðeins meira „Beðmál í
borginni“ yfir því að vera einstæð/
ur og vera að drepast úr fjárhags-
áhyggjum og leiðindum á kvöldin
eftir að krakkarnir eru sofnaðir.
„Einhleyp/ur felur líka í sér meiri
orku og hreyfigetu en „einstæð/ur
– sá einhleypi hleypur léttum
skrefum eftir sínum eigin leiðum,
meðan sá einstæði stendur kyrr,
læstur í óeftirsóknarverðri stöðu
sinni.“
Svo skrifaði Anna Guðlaugsdóttir
í pistli sem birtist fyrir um ári á
vefsíðunni innihald.is. Anna hafði
þá verið einhleyp um nokkurra ára
skeið en hún er nú á leið í sambúð
með kærasta sínum til níu mánaða.
Viðbrigðin verða töluverð en Anna
hefur alla tíð verið ein með dóttur
sína sem er þriggja ára. Anna hef-
ur búið í Danmörku í tíu ár og hef-
ur á þeim tíma meðal annars lokið
meistaraprófi í rússnesku við
Kaupmannahafnarháskóla.
„Mér þótti mjög erfitt að upplifa
sjálfa mig sem einstæða móður. Ef
þú ert einhleyp og barnlaus ertu
ekkert nema „svaka töff gella“ en
um leið og barn er sett inn í þessa
jöfnu er maður orðinn að vesalingi
sem fólk vorkennir.“ Anna segir að
þó hafi hún verið mjög fegin að
vera í Danmörku í þessari stöðu en
ekki á Íslandi. Það sé litið jákvæð-
um augum að vera einhleypur úti
og mikil menning sé í kringum ein-
hleypt fólk á öllum aldri í Dan-
mörku.
„Eftir því sem ég var lengur ein-
hleyp fannst mér alltaf erfiðara og
erfiðara að koma til Íslands því þar
voru flestir sem ég þekkti í sam-
bandi og margir búnir að vera
lengi í sama sambandinu. Ég upp-
lifði svolítið að stinga í stúf í heim-
sóknum mínum; að vera ekki með
líf mitt í þessum sama ramma.
Þrátt fyrir að eiga barn – en mörg-
um Dönum fannst ég ung að eiga
barn ekki orðin þrítug – var mun
minna tiltökumál í Kaupmannahöfn
að ég var einhleyp. Danir bíða
bæði með barneignir sem og að
bindast einhverjum einum. Á mín-
um aldri er alvanalegt að fólk sé
einhleypt eða að máta sig við
nokkra kærustur og kærasta í ró-
legheitum. Það voru því margir
einhleypir vinir og kunningjar í
mínu danska umhverfi, miklu fleiri
en á Íslandi, og ég þekki sárafáa
hér úti sem hafa átt sama kærast-
ann eða kærustuna í áraraðir. Dön-
um þótti ég reyndar mjög dugleg
að vera ein með barn „svona ung“.
Þrátt fyrir að það að vera ein-
hleypur hafi verið léttbærara úti
var Anna ekki fullsátt. „Mér fannst
mjög erfitt að hafa ekki einhvern
mér við hlið sem ég gat deilt öllu
með og tekið ákvarðanir með.
Hvað ég ætti að hafa í kvöldmat-
inn, hvar ég vildi finna íbúð og allt
þetta litla og svo auðvitað líka
þetta stóra; að eiga ekki aðgang að
nánd við fullorðna manneskju. Ég
var held ég einfaldlega ekki tilbúin
til að vera einhleyp, ég var búin
með pakkann að njóta þess að vera
ung, fara á Hróarskeldu og allt
þetta og hafði séð fyrir mér að ég
væri að fara að stofna fjölskyldu.
Ég var því mjög ósátt við að vera
einstæð á þessum aldri. Björtu
hliðarnar; að ég var að gera
skemmtilega hluti með vinkonum
mínum og bjó við frelsi í ákvarð-
anatöku voru léttvægir kostir á
móti því hversu miklu fremur mig
langaði að vera í föstu sambandi.“
Eftir á finnst Önnu ósanngjarnt að
henni hafi liðið svona því að hluta
til var þessi líðan tilkomin út af
kröfum sem hún bjó til sjálf. „Mér
fannst eins og ég hefði ekki gert
allt rétt og skammaðist mín fyrir
að segja að ég væri einstæð móðir
og ætti ekki hefðbundið fjöl-
skyldulíf.“
Anna Guðlaugsdóttir segir skilið við
einhleypa lífið og er á leið í sambúð.
Auðveldara að vera
einhleyp í Dan-
mörku en á Íslandi
ANNA GUÐLAUGSDÓTTIR ER „FYRRVERANDI“ EINHLEYP
EN HÚN ER UM ÞESSAR MUNDIR Á LEIÐ Í SAMBÚÐ MEÐ
KÆRASTA TIL NÍU MÁNAÐA. ANNA Á ÞRIGGJA ÁRA
DÓTTUR SEM HÚN HEFUR BÚIÐ EIN MEÐ.
*Bauhaus er tildæmis ekkistaður fyrir ein-
hleypa og eiginlega
eini staðurinn sem
ég hef óskað mér að
eiga kærasta.