Morgunblaðið - Sunnudagur - 20.01.2013, Blaðsíða 45

berist þaðan í stórum stíl. Yfirspenntur vestrænn lífs-
stíll hvílir á því, að ekki verði alvarlegur afturkippur
austur þar. Foringjar ESB hafa farið bónarveg til
Peking og beðið þarlenda um að kaupa skuldabréf af
björgunarsjóðum sambandsins, því aðrir séu tregir
til þess. Kínverjar bregðast vel við, kaupa mynd-
arlega með annarri hendinni en selja svo evrur með
hinni. Það endurspeglar mat þeirra á „lausnum á
evrusvæðinu“.
En þótt heimurinn allur, nema Kúba og Norður-
Kórea og fáein önnur slík ríki á brauðfótum, við-
urkenni að lífskjarajöfnuður sé ekki raunhæfur, og
jafnvel ekki eftirsóknarverður falla stjórnmálamenn
þó enn í þá freistni að reyna að snúa Páli til fylgis
með því að fá honum með valdi fé frá Pétri. Og ein
ástæðan til þess er sú að mjög aflögufærir Pétrar eru
jafnan miklum mun fámennari en Pálarnir. Það er því
ekki þannig að lögþvinguð fjártilfærsla glati einu at-
kvæði fyrir hvert eitt sem fæst. Hið atkvæðalega
reiknisdæmi lítur þannig út á pappírnum að hægt sé
að hrella svona 10 prósent íbúanna og jafnvel færri
um leið og 90 prósentunum eða fleiri er skammtað
það sem inn kemur, eða öllu heldur hluta þess.
Síðasti sirkusinn í kringum hengjuna miklu í
Bandaríkjunum, sem virtist ætla að færa sam-
bandsríkið í kaf, endaði þannig að ekkert annað gerð-
ist en að skattur á 3 prósent Bandaríkjamanna, þá
tekjuhæstu, hækkaði um fáein prósent. Ekkert annað
gerðist. Sú breyting breytti engu um hengjuna, enda
er hún þarna enn. En þetta var „réttlætismál“. Að
vísu voru 97 prósent Bandaríkjamanna ekkert betur
sett eftir en áður, og snjóhengjan fór hvergi, en samt
var þetta mikið réttlætismál að sögn þeirra sem segj-
ast búa yfir ríkari réttlætiskennd en gengur og ger-
ist.
Leikur forsetann illa
Hollande forseti Frakklands hafði lofað (eða hótað)
því í kosningum að hækka hæsta skattþrep í landinu
upp í 75 prósent, enda „væri það réttlætismál.“ Hann
vissi að slíkur skattur myndi falla með miklum þunga
á tiltekna greiðendur, en þeir væru svo fáir að það
gerði ekkert til og hefðu fæstir þeirra kosið Hollande
hvort eð var. Hinir, sem væru undir mörkunum,
væru hins vegar fjölmennir og myndu hlakka og
klappa að mati stjórnmálafræðinga. En þetta „góða
mál“ hefur snúist í höndum forsetans eins og margt
annað. Það var auðvitað upplýst að þessi skattlagn-
ing myndi litlu eða engu breyta um fjármálalegan
vanda Frakka. Og þegar væntanlegir greiðendur
ákváðu að flytja sig um set til að forðast höggin var
hafin herferð gegn þeim. Þeir væru svikarar við
franskan málstað og ætluðu ekki að axla sinn hluta af
ógöngum fransks efnahags.
En þessi rök virkuðu ekki eins og ætlað var, því
burðugasta regla í fjórfrelsi ESB er að menn færi sig
til með vinnuframlag sitt eða fé, eins og þeim hentar,
innan stórríkisins og hafi ekki neinar sérstakar
skyldur við einstök héruð í þeim efnum. Þegar eitt
hérað ESB, eins og Frakkland, hækkar skatta sína í
75 prósent, þá verða öll hin héruðin, þótt háskatta
séu, að „skattaskjóli“ í einu vetvangi.
Eftir að leikarinn Depardieu skipaði sér í fremstu
röð skattflóttamanna snerust sniðugheitin í höndum
forsetans. Auðvitað var hafin rógsherferð gegn leik-
aranum af hálfu þeirra sem ekki áttu að borga meira
og búa að auki yfir ríkari réttlætiskennd en náung-
inn. En aðförin geigaði. Enda er stórleikarinn sér-
stakt fyrirbæri og ekki fyrir aukvisa að eiga við.
Maður, sem leikur greifann af Monte Cristo og kem-
ur út úr áralangri hræðilegri fangavist á fangaeyj-
unni feitur og pattaralegur, án þess að missa neitt af
sínum trúverðugleika, er auðvitað óviðráðanlegur.
Hollande var því brugðið og flúði í það skjól að segja
að 75 prósenta skatturinn myndi aðeins verða látinn
gilda í 2 ár. Þar með undirstrikaði hann auðvitað
sýndarleik sinnar gerðar. Þegar gyðjan eilífa, Birg-
itte Bardot, tók afstöðu með kollega sínum og sagð-
ist myndu flýja Frakkland líka, virtist fokið í flest
skjól. Að vísu virtist það fremur vera vegna tveggja
berklaveikra fíla en skatta. Hollande hefur nú lofað
leikkonunni að kanna til þrautar hvort ekki megi ná
að lækna fílana.
Og hingað heim
Á Íslandi var lagður á „auðlegðarskattur“ og fjár-
magnstekjuskattur var tvöfaldaður og allir skattar
sem hugsast gat hækkaðir látlaust. Auðlegðarskatt-
urinn var sagður vera tímabundinn enda vissu
stjórnvöld að hann stæðist ella ekki stjórnarskrá
vegna eignarupptöku-eðlis síns. Auðlegðarskattur
hefur síðan bæði verið framlengdur og dýpkaður, svo
hann nái til „fleiri auðmanna“ og ekkert því að marka
yfirlýsingar ríkisstjórnarinnar fremur en fyrri dag-
inn. Ekki verður komist hjá að afnema „auðlegð-
arskattinn,“ því ella verður hann dæmdur af, með til-
heyrandi áhættu um skaðabótaskyldu ríkisins.
Á Íslandi borgar drjúgur hluti landsmanna ekki
tekjuskatt til ríkisins og tekjuskattur hins hlutans er
að auki notaður til að greiða útsvar til sveitarfélag-
anna fyrir þann hóp sem engan tekjuskatt greiðir.
Þetta er vafasöm tilhögun og er auðvitað til þess fall-
in að láta lýðskrumara beita Péturs og Páls afbrigð-
inu í hverjum einustu kosningum. En þrátt fyrir það
má ekki gleyma því, að margir þeirra sem lítið hafa,
greiða sívaxandi hluta af sínu „ráðstöfunarfé“ með
hinum ósýnilegu sköttum. Neyslusköttum, sem eru
komnir í hæstu mörk, hvers konar gjöldum fyrir
þjónustu, sem áður var talin að fullu greidd með al-
mennum skattgreiðslum og með óréttlátum jað-
arsköttum, sem eru illskiljanlegir flestum og bitna
mjög þungt á til að mynda eldri borgurum. „Hin
fyrsta hreina vinstristjórn“, „norræna velferð-
arstjórnin“ og sú með „skjaldborgina“ hefur gengið
lengra í að stinga almenning með títuprjónum hinnar
óbeinu skattheimtu en nokkur önnur. Af þeirri óláns-
leið verður ný ríkisstjórn að snúa.
Morgunblaðið/RAX
20.1. 2013 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 45