Morgunblaðið - 17.04.2013, Side 26

26 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. APRÍL 2013
HÁDEGISMATUR
Í FYRIRTÆKI OG
STOFNANIR
VINSÆLT - HEILSUBAKKAR
Heilsubakkar eru réttir sem samanstanda af léttu fæði
Hólshraun 3 · 220 Hafnarjörður · Símar 555-1810, 565-1810 · Fax: 565-2367 · veislulist@veislulist.is · www.veislulist.is
Fjölbreyttur matseðill
og valréttir alla daga
Við sendum hádegismat
í bökkum og kantínum
til fyrirtækja og stofnana
alla daga ársins.
Boðið er upp á sjö valrétti á virkum dögum:
Tvo aðalrétti, þrjá aukarétti, heilsurétt og ávaxtabakka.
Aðalréttirnir eru breytilegir frá degi til dags.
Matseðill og nánari upplýsingar á veislulist.is
Umræða um
stærstu vandamál
landsmanna einkenn-
ist af varðstöðu um
sérhagsmuni. Hér er
vísað til þeirra vanda-
mála sem stafa af
snjóhengju og vísitö-
lulánum. Ísland á ekki
alvöru pening (gjald-
eyri) til að hleypa
fram snjóhengjunni.
Þess í stað verður að
bræða hana og það viðfangsefni er
auðvelt, ef menn kunna til verka
og vilja leysa vandann.
Eftir að gengislán voru dæmd
ólögleg, liggur fyrir að vísitölulán
hljóta að vera það einnig. Augljóst
samband er á milli hækkana lána-
vísitölunnar og gengisbreytinga
krónunnar. Þetta samband er
hægt að sanna stærðfræðilega og
lánavísitalan er því afleiða af flot-
gengi krónunnar. Við bankahrunið
stökkbreyttist höfuðstóll húsnæð-
islána og eignabruni fylgdi í kjöl-
farið.
Lánavísitölu húsnæðislána verð-
ur því að færa til baka, á sama
hátt og verið er að gera með geng-
istryggðu lánin. Hins vegar er
ekki hægt að treysta á skilvirkni
ríkiskerfisins og leiðréttingar
kunna að taka langan tíma. Það
leysingavatn sem losnar við
bræðslu snjóhengjunnar er kær-
komið tæki til að stökkva eigna-
bruna heimilanna.
Fastgengi auðveldar
bræðslu snjóhengjunnar
Að bræða snjóhengjuna er auð-
veldast í skjóli fastgengis og upp-
taka fastgengis er einföld aðgerð.
Fastgengi getur verið af tveimur
gerðum, það er að segja upptaka
erlends gjaldmiðils (Kanadadals),
eða stofnun myntráðs sem annast
útgáfu innlendrar myntar (rík-
isdals). Kostnaður við stofnun
myntráðs verður um 50 milljarðar
króna. Lagt er til, að Seðlabankinn
leggi til 45 milljarða í Kan-
adadölum til að innleysa þær krón-
ur sem hann er með í umferð og
að ríkið leggi til afganginn.
Til að hraða upptöku fastgengis
er einfaldast að taka fyrst upp
Kanadadal, sem hægt er að gera á
einni viku. Að 12 mánuðum liðnum
hæfist síðan starfsemi myntráðs
með útgáfu ríkisdals. Bæði rík-
isdalur og Kanadadalur verða lög-
eyrir til frambúðar, en krónan um
takmarkaðan tíma. Fastgengi með
fyrirkomulagi myntráðs verður að
festa í stjórnarskrána til að það
hafi trúverðugleika. Þess vegna er
hyggilegt að ætla 12 mánuði í und-
irbúning.
Vegna rangra upplýsinga, sem
að undanförnu hafa komið fram,
má nefna að einungis myntsláttur
(seðlabankar eða myntráð) gefa út
peninga. Fjarstæða er að halda
fram að peningavelta viðskipta-
banka sé útgáfa peninga. Engir
peningar verða til við að aðilar
skiptist á fjárkröfum. Ef banna
ætti bönkum að endurlána peninga
sem þeir fá til varðveizlu, jafngilti
það banni á starfsemi banka.
Seðlabanki og Samfylking
standa vörð um sérhagsmuni
Fram að þessu hefur hug-
myndum um fastgengi verið vísað
á bug af Seðlabankanum og rík-
isstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur.
Hinum furðulegustu mótbárum
hefur verið beitt, sem allar er auð-
velt að hrekja. Staðreyndin er sú
að þessir aðilar hafa
verið að verja sér-
hagsmuni sem eru í
fullkominni andstöðu
við hagsmuni þjóð-
arinnar. Með röngum
fullyrðingum um
gjaldmiðilsmál eru
starfsmenn Seðla-
bankans að vernda
eigið skinn. Allir vita,
að þegar tekið verður
upp fastgengi og
Seðlabankinn lagður
niður mun fjölmennt
starfslið Seðlabank-
ans verða að leita sér annarra
starfa.
Samfylkingin er ofstækisfullur
rétttrúarsöfnuður, sem notar það
sem hendi er næst til að réttlæta
innlimun Íslands í Evrópusam-
bandið. Þótt evran verði ekki tek-
in upp án aðildar að ESB, talar
Samfylking um fastgengi með
evru, eins og ekki komi aðrir
möguleikar til álita. Gjarnan vísa
ESB-vinirnir til rangra fullyrðinga
Seðlabankans. Málflutningur þess-
ara aðila er jafn innantómur og
barátta sömu aðila var í þágu Ice-
save-kúgunar nýlenduveldanna.
Ríkisstjórn Jóhönnu
Sigurðardóttur skapaði
snjóhengjuna
Neyðarlögin frá 6. október 2008
heimiluðu ríkinu að stofna og eiga
nýju bankana. Fyrirséð var að
bankarnir yrðu gullnáma, vegna
dulins eigin fjár, sem stafaði af
fyrirfram afskriftum og einok-
unaraðstöðu á markaðnum. Án
fyrirvara afsalaði ríkisstjórnin
bönkunum í hendur hrægamma og
keypti síðan einn þeirra aftur,
með 300 milljarða skuldabréfi í er-
lendum gjaldeyri. Þannig skapaði
ríkisstjórnin snjóhengjuna. Um
síðustu áramót var eigið fé bank-
anna þriggja yfir 500 milljarðar
króna.
Hrægammarnir, sem ennþá eiga
tvo bankanna, krefjast þess að
Seðlabankinn breyti eignum
þeirra í alvöru pening (gjaldeyri).
Raunverulega á Seðlabankinn eng-
an gjaldeyri, því að hann er allur
tekinn að láni. Ríkisstjórnin hefur
skuldsett ríkið svo hroðalega að
vextir af erlendum lánum nema
árlega um 100 milljörðum króna.
Snjóhengjan veldur gjaldeyr-
ishöftum og enginn möguleiki er
að leysa þau nema bræða snjó-
hengjuna. Sú aðgerð gerir fært að
leiðrétta skuldir heimilanna.
Þegar Kanadadalur/ríkisdalur
hefur verið tekinn upp verður
krónan áfram á ábyrgð Seðlabank-
ans um tiltekinn tíma. Við gjald-
miðlaskiptin færist hagkerfið yfir
á nýja gjaldmiðilinn og þótt krón-
an lækki í verði, hefur það engin
önnur áhrif en að skuldbindingar í
krónum lækka að verðmæti. Hag-
kerfið hefur fengið langþráðan
stöðugleika, er laust við gjaldeyr-
ishöft og möguleikar opnast til að
bæta stöðu heimilanna.
Að bræða snjó-
hengju og slökkva
eignabruna er auð-
velt með fastgengi
Eftir Loft Altice
Þorsteinsson
» Snjóhengjan veldur
gjaldeyrishöftum og
enginn möguleiki er að
leysa þau nema bræða
snjóhengjuna. Sú að-
gerð gerir fært að leið-
rétta skuldir heim-
ilanna.
Loftur Altice
Þorsteinsson
Höfundur er verkfræðingur og
stjórnarmaður í félaginu Samstaða
þjóðar.
Tryggingastofnun
gegnir lykilhlutverki í
almannatrygg-
ingakerfinu á Íslandi.
Þar er leitast við að
mæta mismunandi
þörfum margra ólíkra
hópa fyrir lífsvið-
urværi. Í hverjum
mánuði fá um 55 þús-
und einstaklingar
greiðslur frá Trygg-
ingastofnun. Kerfið er marg-
slungið því um er að ræða samspil
margra bótaflokka sem oftar en
ekki eru háðir tekjum.
Til þess að greiða tugþúsundum
manna réttar bætur á réttum tíma
er þörf á öguðum vinnubrögðum
og öflugum upplýsingakerfum sem
framkvæma það sem almanna-
tryggingalögin segja til um. Tölvu-
kerfi Tryggingastofnunar eru með
þeim viðamestu innan ríkiskerf-
isins. Án þeirra væri rekstur stofn-
unarinnar óframkvæmanlegur í
núverandi mynd, öryggi við með-
ferð gagna, minna og eftirlit með
réttmæti greiðslna erfiðara. Með
kerfunum er haldið utan um for-
sendur, réttindaútreikning og að-
stæður einstaklinga til að ákvarða
og greiða réttindi til þeirra. Til
þess er heimilt að sækja gögn til
annarra stofnana með rafrænum
hætti og má nefna upplýsingar frá
Þjóðskrá um búsetu og Ríkisskatt-
stjóra um tekjur sem dæmi.
Greiðslur Tryggingastofnunar
til einstaklinga voru
um 100 milljarðar
króna árið 2012. Árið
2012 fengu um 70 þús-
und einstaklingar ein-
hverjar greiðslur frá
stofnuninni. Fjöldi
innlagna á banka-
reikninga var rúmlega
871 þúsund.
Útreikningur rétt-
inda á sér stað eftir
ákveðnu ferli sem er
endurtekið árlega á
meðan umsækjandinn
fær greiðslur frá Tryggingastofn-
un. Réttindi eru iðulega háð
tekjum og því er gerð tekjuáætlun
fyrir umsækjandann og réttindin
m.a. ákvörðuð út frá henni. Þegar
réttindin liggja fyrir er gerð
greiðsluáætlun sem greitt er mán-
aðarlega eftir. Í júlí ár hvert fer
fram endurreikningur og uppgjör
fyrra árs sem m.a. byggist á upp-
lýsingum um tekjur úr skatt-
framtali frá Ríkisskattstjóra.
Tryggingastofnun leggur metn-
að í að veita viðskiptavinum sínum
góða og persónulega þjónustu. Nú
er lögð sérstök áhersla á að bæta
þjónustu við viðskiptavini Trygg-
ingastofnunar með því að efla raf-
ræna þjónustu á netinu. Unnið er
að því að auka framboð á rafrænni
þjónustu á Mínum síðum áwww.tr-
.is, meðal annars með því að fjölga
rafrænum umsóknum. Sem stend-
ur er hægt að sækja um barnalíf-
eyri vegna náms, framlag vegna
náms, dánarbætur og framlengdar
dánarbætur á netinu. Bráðlega
verður einnig hægt að sækja um
mæðra- og feðralaun og stefnt er
að því að síðar á árinu verði fleiri
algengar umsóknir aðgengilegar á
netinu svo sem umsóknir um með-
lag, barnalífeyri, ellilífeyri og
heimilisuppbót.
Auk þess er unnið að fleiri þátt-
um sem miða að því að bæta þjón-
ustu við viðskiptavini stofnunar-
innar. Verið er að
endurskipuleggja skjalastjórnun á
Tryggingastofnun og samhliða er
tekið upp nýtt skjalastjórn-
unarkerfi sem samþætt er við önn-
ur tölvukerfi stofnunarinnar. Allt
miðar þetta að því að bæta þjón-
ustu við viðskiptavini og auka skil-
virkni í starfsemi stofnunarinnar.
Án nútímatækni og tölvuvæð-
ingar væri utanumhald um gögn
og greiðslur Tryggingastofnunar
æði erfitt. Öflug tölvukerfi og öguð
vinnubrögð tæknimenntaðs fólks
tryggja réttmæti réttindaákv-
arðana og útreiknings bóta-
fjárhæða út frá gefnum forsendum
og að 55 þúsund manns fá í hverj-
um mánuði réttar greiðslur á rétt-
um tíma.
Mánaðarlegar greiðslur
til 55 þúsund einstaklinga
Eftir Hermann
Ólason » Greiðslur Trygg-
ingastofnunar til
einstaklinga voru um
100 milljarðar króna ár-
ið 2012.
Hermann Ólason
Höfundur er framkvæmdastjóri
Upplýsingatæknisviðs
Tryggingastofnunar.
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og
birtir aðsendar greinar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vin-
samlega beðnir að nota innsendikerfi blaðsins. Kerfið er
auðvelt í notkun og tryggir öryggi í samskiptum milli
starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið
birtir ekki greinar sem einnig eru sendar eru á aðra
miðla.
Að senda grein
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í
hægra horni forsíðu mbl.is. Þegar smellt er á lógóið
birtist felligluggi þar sem liðurinn "Senda inn grein" er
valinn.
Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað þarf not-
andinn að nýskrá sig inn í kerfið. Ítarlegar leiðbeiningar
fylgja hverju þrepi í skráningarferlinu. Eftir að viðkom-
andi hefur skráð sig sem notanda í kerfið nóg að slá inn
kennitölu notanda og lykilorð til að opna svæðið. Hægt
er að senda greinar allan sólarhringinn.
Nánari upplýsingar veitir starfsfólk Morgunblaðsins
alla virka daga í síma 569-1100 frá kl. 8-18.