Morgunblaðið - 20.08.2013, Blaðsíða 19

Morgunblaðið - 20.08.2013, Blaðsíða 19
19 MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. ÁGÚST 2013 Sól Spegill, spegill, herm þú mér, hver í Austurstræti sætust er, spurði skáldið í uppstyttu í gær. Ómar Í sumarkyrrðinni leitar margt á hugann, margt gleður og margt angrar einnig. Þegar hlýtt er á fregnir hvers konar eða þær lesnar þykir manni of oft að hið neikvæða sé dregið í dagsljós fram, því vissulega er fjölmargt sem jákvætt er í mannlífinu. Þó verður að segja eins og er að oft er rétt að undirstrika það sem misgert er og í mannlegu valdi er og síður en svo ástæða til að amast við því. En hugur reikar til þess máls sem hefur verið eitt þeirra alf- remstu sem hafa á langri ævi tekið hug minn fanginn, hugurinn glaðst eða harm- að, en hér á ég við áfengismálin sem ég vildi frá okkar sjónarhóli kalla bindind- ismálin, því ævinlega fáum við sannreynt það gildishlaðna orðtak: Bindindi er best. Þegar slæmar fregnir tengjast með einhverjum hætti áfenginu þykir mér stundum sem viss afsökunartónn fylgi tíðindum um ölvun viðkomandi. Vonandi er þetta ekki rétt ályktun gamals manns, því auðvitað er staðreyndin sú að ölvun er engin afsökun fyrir fólk, hvort sem óhappið, slysið eða ofbeldið eiga í hlut. Þetta minnir mig reyndar á það þegar fólk í mínu ungdæmi var að segja frá alls konar athæfi frömdu í ölæði, allt yfir í grófasta heimilisofbeldi, og átti oftar en ekki einhverja allsherjar afsökun í orð- unum: Hann var nú fullur, greyið. Meira að segja man ég eftir hversu mér ungum blöskraði, þegar maður einn í nálægu þorpi hafði gengið svo í skrokk á konu sinni að hún varð að leita læknis og konur tvær er í heimsókn voru sögðu einum rómi: Hann var nú fullur, greyið. Það virðist stundum gleymast hve rík- an þátt áfengið á í þeim óhugnanlegu of- beldisverkum sem framin eru, allt frá heimilisofbeldi yfir í hinar ógeðslegustu nauðganir og alltof oft er sem þöggunin sé látin ráða, enda eins og einhver sagði á dögunum eitthvað á þessa leið: Þetta er viðkvæmt og varðar persónufrelsið að upplýsa um ölvunina, nóg er nú samt að hafa framið verknað af þessu tagi. Und- arlegt viðhorf en eflaust ekkert eins- dæmi. Og nú eru það kampavínsklúbbar sem eiga að fela bæði ölvunina og verkn- aðinn, eða hvað? Og ekki get ég hrifist með þeim Stígamótakonum, svo ánægður sem ég er með þeirra störf, af þeirra kampavínsklúbb, þó meiningin eigi máske ekki að vera slík sem virðist. Öll tenging við áfengisneyzlu, jafnvel þó kampavín sé er ógeðfelld í mínum huga litið til þess sem þessar ágætu konur eru að berjast á móti og er alltof oft ölvunartengt að meira eða minna leyti. Alltaf verða meira áber- andi í rannsóknum bæði hér- lendis sem erlendis þau miklu heilbrigðisvandamál sem aldraðir eiga við að glíma vegna ofneyzlu áfengis og síðast fregn af brezkri rann- sókn sem sýnir hversu þetta vandamál fer vaxandi þar í landi. Og ekki þurfum við lengra en að sækja í þá reynslu sem virtir meðferðaraðilar hér á landi greina frá um hversu drykkja aldraðra fer í vöxt og vandamálin oft skelfileg sem þessu fylgja. Þetta hryggir gamlan huga og ekki síður það hversu drykkja kvenna fer hraðvaxandi og því sárara fyrir þann sem hefur lesið og reynt sögurnar um konur í fararbroddi gegn áfenginu og rétt að minna á það að það var einmitt sá fé- lagsskapur sem ég rita þetta fyrir, bind- indishreyfingin á Íslandi, er var fyrst hreyfinga hér á landi að taka upp fé- lagslegt jafnrétti fyrir konur sem karla innan sinna vébanda. Og rétt að enda þetta á tilvísun í Morg- unblaðið þar sem fjallað var um útihátíðir og útilegur barnafólks þar sem eins og segir í pistli eitthvað á þá leið hversu öm- urlegt sé að sjá „rallhálfa feður og rauð- vínslegnar mæður“ vera að slangra með börn sín ung á slíkum hátíðum eða á úti- legusvæðum almennt. Og því miður var ekki um mislestur að ræða hjá þeim aldr- aða. Bindindissamtökin óska öllum lands- lýð ánægjulegra haustdaga sem verði sem allra minnst mengaðir af vímuefnum hvers konar. Eftir Helga Seljan » Þetta minnir mig reynd- ar á það þegar fólk í mínu ungdæmi var að segja frá alls konar athæfi frömdu í ölæði. Helgi Seljan Höfundur er talsmaður bindindissamtakanna IOGT. Hugur reikar er haustar að 14. ágúst sl. birtist í Morgunblaðinu grein eftir hæstaréttarlög- manninn Jóhannes Sig- urðsson þar sem hann fór yfir varnaðarorð til handa þingheimi sem gæti hugsanlega viljað leiðrétta lán almenn- ings á Íslandi. Hefur Jóhannes veitt banka- kerfinu ráðgjöf varð- andi útreikninga. Tengsl gengis og vaxta Jóhanni er hugleikin sú niðurstaða Hæstaréttar í máli nr. 471/2010 að órjúfanleg tengsl ríki á milli gengis gjaldmiðla og vaxta í sama gjald- miðli. Með því að Hæstiréttur bendir á þetta atriði síðla árs 2010 eru lánin, sem bankar lánuðu sem erlend geng- istryggð lán, endanlega staðfest sem íslensk krónulán og eiga krónuvextir að gilda. Töldu margir starfsmenn bankakerfisins, líklega sérfræðingar þeirra í lögum, að þeim væri í sjálfs- vald sett að endurreikna lán almenn- ings aftur til lántökudags. Árnalög lögð upp en voru dæmd skaðleg Það er óhætt að segja að óhemju- gangur í bankakerfinu hefur verið mikill þar til menn átt- uðu sig á kröfurétt- arlegu sambandi á milli lántakenda og lánveit- anda. Engu að síður stóðu lobbýistar banka- kerfisins inni í anddyri Alþingis og þrýstu á Árna Pál o.fl. Sú vinna var öllum til vansa en þessir tilburðir, sem tíðkuðust á tímum rík- isbanka fortíðarinnar, eru stórhættulegir Ís- landi. Vonandi sjá það allir og einnig þeir er spiluðu með. Dæmdi Hæstiréttur Ís- lands í máli nr. 600/2011 (Sigurður og Elvira). Voru Árnalögin dæmd ólögmæt, þá m.t.t. kröfuréttar. Breyskleikinn Það er mannlegt af Jóhannesi að reyna að bera í bætifláka fyrir vill- urnar en þær standa samt enn fyrir sínu. Því miður telja margir lögmenn enn í dag undarlegt að lántakendur, stjórnmálamenn og almenningur á Íslandi segi töf vegna endurútreikn- inga hafa verið mikla og óeðlilega. Minnir þetta mann óneitanlega á lokaþáttinn úr Gullna hliðinu þegar Sánkti-Páll kemur til dyra eftir að Jón hafi hellt sér yfir Lykla-Pétur og ekki iðrast synda sinna. Hið sanna og hið ósanna Hið sanna er að Jóhannes og aðrir vel meinandi lögmenn hafa rakað saman þekkingu sinni með mismun- andi árangri síðustu ár undir sér- stakri heimild um samráð milli banka. Lærdómurinn var dýru verði keyptur. Kostnaðurinn er að al- menningur og hagkerfið í heild hefur tapað milljörðum og dýrmætum tækifærum til uppbyggingar. Fjöl- margir hafa glatað öllu og margt er það óafturkræft svo sorglegt sem það er. Þetta þekkja fjárfestar og hinn almenni borgari á Íslandi sem hefur þurft að þola mikið atvinnu- leysi og skattpíningu umfram þol- mörk. Hið ósanna í málflutningi Jóhann- esar er að þingheimur, kjörinn af al- menningi í þessu landi skv. lýðræð- ishefð sem Ísland hefur borið gæfu til að fylgja, hafi ekki fullt vald til að leiðrétta lán almennings. Hví má al- menningur ekki ráða ráðum sínum með því að beita hinu rótgróna lýð- ræði á meðan bankakerfið hefur fengið fulla heimild til samráðs frá hruni án árangurs? Til þess er lýð- ræðislegt vald og því þarf að beita af skynsemi og gæta að réttlæti. Þing- heimur verður að fá að vera óháður sem og nefndarmenn sem taka á þessu erfiða máli á næstu misserum. Hvað er ógert? Undirritaður hefur ritað skýrslu varðandi nauðungarsölur á Íslandi. Hefur ekkert verið gert á Alþingi Ís- lendinga til að tryggja nægjan rétt gerðarþola og gera rétt hans sam- bærilegan og í nágrannalöndunum. Ritaði greinarhöfundur lokaverk- efni sitt í fjármálum við Háskóla Ís- lands 2011 er fjallaði um reiknaða húsaleigu og mat á fasteignalið vísi- tölu neysluverðs. Hún hefur verið af- hend þingmönnum og núverandi ráð- herra í ríkisstjórn Íslands. Kemur þar m.a. í ljós og lesa má úr sér- fræðihóp OECD að útreikningar Hagstofu Íslands eru bjagaðir og á Íslandi er minnsta deild heims sem heldur úti neysluverðsvísitölu. Aldr- ei hefur óháð úttekt verið unnin af erlendum fræðimönnum á aðferð og útreikningum Hagstofu Íslands. Hefur virtur erlendur sérfræðingur á þessu sviði, sem skipar sérfræði- hóp OECD í vísitölufræðum, tjáð greinarhöfundi að draga megi stór- lega í efa útreikninga og aðferða- fræði Hagstofu Íslands. Engum hef- ur enn dottið í hug að hlusta á þau rök á meðal íslenskra ráðamanna. Það eitt gæti gefið tilefni til aftur- virkrar leiðréttingar á lánum, s.s. verðtryggðum lánum. Að auki hefur Seðlabanki Íslands ekki birt opinberlega gjaldeyrisjöfn- unarskýrslur bankakerfisins fyrir hrun er endurskoðendur bankanna unnu að og sendu seðlabankanum á sínum tíma. Þetta ætti a.m.k. að liggja fyrir frá Dróma og Frjálsa fjárfestingarbankanum enda ríkis- sjóður í gegnum Hildu ehf. og Seðla- banka Íslands í raun orðinn eigandi að öllu eignasafninu og þar með þrotabúinu. Með vísan í Jóhannes 14. ágúst sl. skal áréttað að ekki er ætl- ast til þess að farið sé gegn lögum og fordæmum Hæstaréttar, síður en svo. Væntingar – Margur heldur mig sig Þrátt fyrir marga góða lögmenn eru enn margir sem haga sér ótukt- arlega rétt eins og sálin hans Jóns míns. Þingheimur og nefndir á veg- um Alþingis Íslendinga eiga að leita svara, þrýsta á, komast að hinu sanna og leggja línur til leiðréttingar þar sem við á. Ef við stöndum okkur vel þarf ekki að karpa við Lykla-Pétur þegar þar að kemur. Eftir Svein Óskar Sigurðsson »Kostnaðurinn er að almenningur og hag- kerfið í heild hefur tap- að milljörðum og dýr- mætum tækifærðum til uppbyggingar á Ís- landi. Sveinn Óskar Sigurðsson Höfundur er MSc í fjármálum, MBA, BA í heimspeki og hagfræði. Guðhræddir lögmenn og leiðrétting lána

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.