Morgunblaðið - 04.09.2013, Blaðsíða 6

BAKSVIÐ
Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
Jökull Bergmann, sem rekur þyrlu-
skíðafyrirtæki í Skíðadal á Trölla-
skaga, segir að fjalllendið í kringum
Eyjafjörð sé aðeins nógu stórt fyrir
eitt þyrluskíðafyrirtæki. Samkeppni
muni leiða til þess að svæðið glati
verðmæti sínu í augum þeirra sem
eru tilbúnir til að borga töluvert fé til
að geta skíðað niður ósnertar brekk-
ur.
Fyrirtæki Jökuls, Arctic Heli Ski-
ing, byrjaði að bjóða upp á þyrlu-
skíðaferðir árið 2008 og er enn eina
fyrirtækið sem það gerir.
Svo virðist hins vegar sem brátt
muni hefjast hörð samkeppni á svæð-
inu.
Í Morgunblaðinu í gær var sagt frá
stofnun Viking Heliskiing sem hefur
átt í viðræðum við Fjallabyggð um
aðstöðu fyrir þyrluskíðaferðir og á
rekstur að hefjast í mars 2014. Þá
hefur Orri Vigfússon, sem þekktur er
fyrir að stuðla að verndun á laxi,
greint frá því að hann hyggi á þyrlu-
skíðaferðir frá Deplum í Fljótunum
en starfsemi þar á að hefjast sumarið
2014. Verði þessar fyrirætlanir að
veruleika munu brátt þrjú fyrirtæki
bjóða upp á þyrluskíðaferðir á svæð-
inu. Til viðbótar hefur Varpland hf.,
fyrirtæki í eigu sænsks athafna-
manns, lýst áhuga á að bjóða upp á
þyrluskíðaferðir á Vestfjörðum en
undirbúningur að því er vart hafinn.
Á vegum Arctic Heli Skiing hefur
einkum verið skíðað á Tröllaskaga
(fjalllendinu á milli Skagafjarðar og
Eyjafjarðar) og á Gjögraskaga sem
stundum er svo nefndur (milli Eyja-
fjarðar og Skjálfanda) en einnig í
fjöllunum fyrir botni Eyjafjarðar.
Jökull segir að svæðið sem um ræðir,
að Eyjafirði meðtöldum, sé um 4.000
ferkílómetrar. Þetta sé þó alls ekki
stórt athafnasvæði fyrir fyrirtæki
sem býður upp á þyrluskíðaferðir.
Stíf stýring í Kanada
Jökull bendir á að í Kanada, þar
sem er ríkust hefð fyrir þyrluskíða-
mennsku, hafi lítil og meðalstór
þyrluskíðafyrirtæki oft um 5.000 fer-
kílómetra til umráða. Þar sé vandlega
gætt að því að svæðum sé skipt á milli
fyrirtækja sem geri samning um nýt-
ingu á fjöllum til allt að 30 ára. „Stýr-
ing á nýtingu á landinu er algjör for-
senda fyrir því að hægt sé að byggja
upp rekstur sem þennan,“ segir Jök-
ull.
Ástæðan fyrir því að fólk sækist
eftir að komast í þyrluskíðaferðir sé
sú að þannig geti það skíðað niður
ósnertar brekkur, brekkur sem eru
lausar við skíðaför eftir aðra. Slíkar
brekkur séu takmörkuð auðlind.
Jökull segir að við fyrstu sýn gæti
einhver talið að nóg væri af skíða-
brekkum á svæðinu til að bera fleiri
fyrirtæki. Á hinn bóginn verði að hafa
í huga að jafnan sé aðeins takmark-
aður hluti þeirra í aðstæðum, þ.e. að
þær henti til skíðaiðkunar af þessu
tagi, vegna færis, hvernig þær snúa
við sólu, snjóflóðahættu o.s.frv. Þá
komi fyrir að ekki snjói á svæðinu svo
vikum skipti og þá sé mikilvægt að
hafa úr mörgum brekkum að velja til
að geta boðið viðskiptavinum upp á
ósnertar brekkur. Um leið og fleiri en
eitt fyrirtæki séu komin á svæðið
verði ómögulegt að fylgjast með eða
stýra hvaða brekkur séu notaðar.
Jökull bendir einnig á að sam-
keppni á milli fyrirtækja geti beinlín-
is boðið hættunni heim. Í Alaska, þar
sem regluverkið sé ekki eins skýrt og
í Kanada, hafi t.d. legið við stór-
slysum þegar fyrirtæki hafi verið að
keppast við að koma sínum þyrlum
fyrst upp á tinda til að geta boðið við-
skiptavinum sínum upp á bestu
brekkurnar. Þá sé markaður fyrir
þyrluskíðaferðir lítill, en talið sé að
aðeins um 25.000 manns á heimsvísu
fari í lengri þyrluskíðaferðir á ári, þ.e.
lengri ferðir en dagsferðir. Umsagnir
um svæði berist hratt út á meðal
hópsins. Þyrluskíðaferðir á Íslandi
njóti afar góðs orðspors en það verði
fljótt að fréttast ef landið verði að
„kúrekalandi þar sem hver sé ofan í
öðrum“, segir hann.
Refabúa-laxeldis-vídeóleigu …
Það hafi þó í sjálfu sér verið viðbúið
að fleiri vilji byrja á þyrluskíða-
mennsku þegar þeir sjá að slíkur
rekstur gengur vel og öll markaðs-
uppbygging þegar unnin. „Ég kalla
þetta refabúa-laxeldis-vídeóleigu-
pítsustaðaæði,“ segir hann. Hvað
þyrluskíðamennsku á Tröllaskaga
varði sé þó alveg skýrt að aðeins sé
svigrúm til að reka eitt fyrirtæki.
„Það getur vel verið að það gangi að
reka fleiri fyrirtæki í stuttan tíma en
svo er það líka búið.“
Aðeins pláss fyrir eitt fyrirtæki
 Tröllaskagi, Gjögraskagi og Eyjafjörður teljist ekki stórt athafnasvæði fyrir þyrluskíðafyrirtæki
 Aðeins góðar aðstæður á takmörkuðum hluta svæðisins hverju sinni  Hætta á árekstrum
Ljósmynd/Arctic Heli Skiing
Tröllaskagi Jökull segir að í Kanada sé algengt að hvert þyrluskíðafyrirtæki hafi 5.000 ferkílómetra til umráða.
6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 4. SEPTEMBER 2013
Jökull Bergmann hefur gert
samning um einkaleyfi til þyrlu-
skíðaflugs í atvinnuskyni á jörð-
um í eigu Dalvíkurbyggðar (til
tólf ára) og Grýtubakkahrepps
(til átta ára) og einnig við ýmsa
landeigendur á svæðinu. Hann
segir að samningarnir séu al-
gjör forsenda fyrir því að ráðast
í uppbyggingu innviða á Trölla-
skaga þaðan sem hann gerir út,
sem og til að stýra umferð um
svæðið þannig að allir njóti
þess, þ.m.t fjallaskíðafólk, vél-
sleðamenn og aðrir sem stunda
vetrarferðamennsku, en ef eng-
in slík stýring eigi sér stað muni
auðlindin glatast og allir tapa.
Svanfríður Jónasdóttir, bæj-
arstjóri Dalvíkurbyggðar, segir
að bæjarfélaginu hafi þótt rétt
að semja við Jökul. Hann hafi
verið að markaðssetja svæðið í
nokkur ár og það hafi verið vit-
að að þegar hún fari að skila sér
vilji fleiri komast að. Spurningin
sé hvort það sé ekki rétt að
frumkvöðullinn fái að njóta síns
starfs í nokkur ár. Hún tekur
skýrt fram að réttur almennings
til farar um umrætt landsvæði
sé óskertur, samningurinn taki
aðeins til þyrluskíðaferða í at-
vinnuskyni. „Svo vil ég nú helst
að menn finni fleiri fjöll en
þessi, bæði upp á öryggismál og
annað. Það er nóg af fjöllum á
Íslandi.“
Samningar
til tólf og
átta ára
FRUMKVÖÐULLINN FÁI
AÐ NJÓTA SÍNS STARFS
Svanfríður
Jónasdóttir
Jökull
Bergmann
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
„Staðreyndin er sú að ríkissjóður
er rekinn með tugmilljarða halla.
Það er mjög mikilvægt að við för-
um yfir allan ríkisreksturinn og
leitum leiða til
þess að sinna
nauðsynlegri
þjónustu með
lægri tilkostn-
aði,“ segir Ás-
mundur Einar
Daðason, for-
maður hagræð-
ingarhóps ríkis-
stjórnarinnar,
sem vinnur að
tillögum um hagræðingu í ríkis-
rekstrinum.
Hópurinn starfar á vegum ráð-
herranefndar um ríkisfjármál og
fundaði sl. mánudag með ríkisfjár-
málanefndinni, þar sem farið var
yfir stöðu verkefnisins og fram-
haldið skipulagt að sögn Ásmund-
ar.
Hann segir hins vegar ekki tíma-
bært að segja til um það hversu
stór hluti tillagna hópsins verður
innleiddur í fjárlagafrumvarp
næsta árs, þegar það verður lagt
fram á Alþingi 1. október.
Ásmundur segir vinnu hópsins
miða ágætlega en verkefnið sé
gríðarlega umfangsmikið.
Á sjötta hundrað ábendingar
Í sumar var opnað vefsvæði þar
sem almenningi er boðið að koma á
framfæri hugmyndum og ábend-
ingum til hagræðingarhópsins. Alls
bárust á sjötta hundrað ábendingar
að sögn hans, sem varða fjölmörg
mál, og hefur hópurinn verið að
vinna úr þeim. Segir hann margar
gagnlegar ábendingar hafa borist.
Ásmundur Einar segir menn líka
spyrja sig hvort ríkið sé að sinna
einstökum verkefnum sem e.t.v. sé
ekki þörf á að það geri og endur-
meta þau þar sem menn hafi kom-
ist af án þeirra fyrir einhverjum
árum. ,,Það liggur ljóst fyrir að
víða í ríkisrekstrinum eru verulegir
möguleikar til hagræðingar og við
verðum að nýta þá möguleika,“
segir hann.
Framundan eru kjarasamningar
bæði á almenna og opinbera vinnu-
markaðinum. Spurður hvort ekki
verði þröngt um vik að ætla að
leggja til hagræðingu og kerfis-
breytingar hjá ríkinu í ljósi þess,
ekki síst ef tillögurnar hafa áhrif á
starfsmannahald ríkisins, ítrekar
hann að ekki verði hjá því komist
að hagræða í opinberum rekstri.
,,Það er verkefni okkar allra. Hvort
sem um er að ræða alþingismenn,
ráðherra eða forstöðumenn ríkis-
stofnana verða allir að taka þátt í
því. Á meðan ríkissjóður er rekinn
með halla er kerfið ekki sjálfbært.
Mér hefur heyrst að flestir hafi
skilning á að grípa verði þarna inn
í.“
Möguleikar til hagræðingar
 Ekki liggur endanlega fyrir hversu stór hluti tillagna hag-
ræðingarhópsins verður í fjárlagafrumvarpinu 1. október
Ásmundur Einar
Daðason
Sími 412 2500 - sala@murbudin.is - www.murbudin.is
Kletthálsi Reykjavík
Reykjanesbæ
Akureyri
Vestmannaeyjum
1.390,-
1.390,-1.370,-
1.390,- 1.390,-
1.970,-
110 cm
1.990,-
1.370,-
GÆÐASKÓFLUR
Haki
1.990,-Malarhrífa verð frá
1.470,-
Laufhrífa
690,-
Strákústur
30cm breiður
695,-
Garðtól á góðu verði