Morgunblaðið - 07.10.2013, Blaðsíða 20

20 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 7. OKTÓBER 2013
viðarparket
Verðdæmi:
Eik 3ja stafa kr. 4.590 m2
Skútuvogi 6 - Sími 568 6755
Nýtt
2-lock
endalæsing
Fulltrúar ferðaþjón-
ustu á Íslandi fylltu
Eldborgarsalinn í
Hörpu 10. september
síðastliðinn. Tilefnið
var ný skýrsla um stöðu
og framtíð þessarar
þriðju stærstu atvinnu-
greinar landsins, sem
stefnir á annað sætið á
næstu árum.
Fjölmörg fyrirtæki í
ferðaþjónustu hafa lyft
grettistaki að undanförnu í samráði
við yfirvöld. Ferðamönnum hefur
fjölgað og vertíðin lengst og breyst.
Vetrarveður og myrkur undir norð-
urljósum á stjörnbjörtum himni fjarri
mannabyggðum eru framtíðarauð-
lindir sem verða sífellt verðmeiri.
Fleiri og fleiri svæði hafa notið góðs
af þessum vexti, síst Vestfirðir þó all-
ir Íslendingar viti að einmitt þar bíða
ferðamanna mörg af hinum eftirsótt-
ustu lífsgæðum. Einungis 12% ferða-
manna heimsækja Vestfirði, á móti
42% sem fara um Norðurland og 72%
sem koma á Suðurland. Þekkt er að
þröng er orðin mikil á vinsælustu
stöðum landsins og því er fyr-
irsjáanlegt að í framtíðinni muni æ
fleiri ferðamenn sækja vestur í leit að
þeirri hreinu og ómenguðu náttúru
sem öll markaðssetning á Íslandi og
íslenskum sjávarafurðum byggist á.
Nú þegar eru um 200 fyrirtæki í
ferðaþjónustu á Vestfjörðum. Þau
munu vaxa á næstu árum og fleiri
bætast í hópinn. Und-
anfarin ár hefur helsti
vaxtarbroddurinn verið
í þjónustu við sjóstanga-
veiðimenn sem sækja
um langan veg og borga
vel í gjaldeyri fyrir að fá
að veiða kvóta smábáta-
eigenda, fisk fyrir fisk,
til að hafa með sér heim,
verkaðan og hand-
hægan til geymslu.
Veiðimennirnir eru að
borga fyrir hreinan sjó í
faðmi fjalla blárra –
enda lætur kynngimögnuð, ósnortin
og hrikaleg umgjörð fjarðanna engan
ósnortinn sem þangað kemur. Vart
getur meiri virðisauka í fiskveiðum úr
sjó við Íslandsstrendur.
Vaxandi ferðaþjónusta kallar á
bættar samgöngur og samhljóm með-
al heimamanna um að standa vörð um
sína óspilltu náttúruauðlind. Fólk
kaupir fisk af Vestfjörðum vegna
hreinleikans og sækist eftir að ferðast
þar um vegna víðernisins, náttúrunn-
ar, sögunnar, skemmtilegra sjáv-
arþorpa, sumarbirtunnar og vetr-
armyrkursins.
Helsti kostur fjárfestingar í ferða-
þjónustu, frá samfélagslegu sjón-
armiði, er að fáar atvinnugreinar
skapa eins mikið af beinum og af-
leiddum störfum sé tekið tillit til
veltu. Þannig eru margfalt fleiri sem
hafa atvinnu af störfum vegna ferða-
þjónustu en í sjávarútvegi, miðað við
hlutfall af landsframleiðslu – án þess
að gert sé lítið úr sjávarútvegi og mik-
ilvægi hans!
Annar kostur ferðaþjónustu er hve
vaxtarmöguleikar hennar eru miklir –
þó að þeir möguleikar kalli að sjálf-
sögðu á skipulag og vandaðan und-
irbúning þannig að greinin sæki fram
í eina átt og ekki sé unnið gegn henni
með mengandi og lítt arðbærum fjár-
festingum á sviðum sem gætu stefnt
atvinnutækifærum í greininni í upp-
nám.
Stórbrotin og ósnortin náttúran á
Vestfjörðum heillar alla sem þangað
koma enda eru tækifærin til útivistar
óendanleg. Undir hverjum steini er
rík saga um merkilegt mannlíf og
baráttu við náttúruöfl sem við erum
nú í aðstöðu til að njóta og nýta með
nýjum hætti. Þar munar mest um
nýjan hugsunarhátt.
Óplægður gullakur
Eftir Árna Vilhjálm
Jónsson
» Vetrarveður og
myrkur undir
norðurljósum á stjörn-
björtum himni fjarri
mannabyggðum eru
framtíðarauðlindir sem
verða sífellt verðmeiri.
Árni Vilhjálmur
Jónsson
Höfundur er skrifstofustjóri og
áhugamaður um ferðamennsku.
Klasastarf er frem-
ur nýtt í þeirri mynd
sem er nú að birtast í
flóru atvinnulífs í
landinu. Talið er að
klasastarf þar sem
fjöldi fyrirtækja,
stofnana og opinberra
aðila kemur saman
með það að markmiði
að bæta verðmæta-
sköpun og samkeppn-
isstöðu atvinnulífs, sé
skilvirkari leið en að fyrirtæki séu
ein og sér að keppa á markaði.
Íslenskir klasar hafa orðið fyr-
irferðarmeiri í íslensku atvinnulífi
á síðustu árum og má benda á
klasa á sviði jarðvarma og sjávar-
útvegs og -iðnaðar sem dæmi um
áhugaverða þróun. Þetta eru langt
í frá einu klasarnir sem eru að
myndast hér á landi. Klasar á sviði
ferðamála, atvinnuþróunar og
rannsókna, svo eitthvað sé nefnt,
hafa verið að ryðja sér rúms upp á
síðkastið. Krafturinn í þessari
starfsemi á Íslandi er slíkur að
European Cluster Excellence Ini-
tiative (ECEI) hefur ákveðið að
veita níu íslenskum klösum við-
urkenningu fyrir starf sitt. Um er
að ræða bronsmerki ECEI, en
tæplega 500 klasar í Evrópu hafa
fengið þessa við-
urkenningu sem er
einungis veitt teljist
klasastjórarnir hafa
unnið að umbótum á
starfsemi klasans og
hafa tekið þátt í rann-
sókn á starfi hans og
hafa gefið upplýsingar
um það til ECEI.
Það hefur sýnt sig í
starfi ECEI að klasar
eru mjög mismunandi
að gerð, hvað varðar
uppbyggingu, við-
fangsefni og stjórnun.
En það er einmitt stjórn klasa-
starfs sem er forsenda þess að
klasinn nái markmiðum sínum sem
venjulega byggjast á að bæta starf-
semi þeirra fyrirtækja og stofnana
sem að honum standa. Klasastjórn-
un er fremur ný grein og fremur
flókin. Hún er forsenda þess að
klasinn nái markmiðum sínum og
byggist á því að bæta starfsemi
þeirra fyrirtæja og stofnana sem
að honum standa.
Rannís stendur fyrir alþjóðlegri
ráðstefnu um klasastjórnun sem
nefnist „Cluster excellence, stra-
tegy and steps for development“ á
Grand Hótel Reykjavík á morgun,
2. október. Ráðstefnan er í sam-
starfi við Nýsköpunarmiðstöð Ís-
lands og Rannsóknasetur um
stefnu og samkeppnishæfni við Há-
skóla Íslands en þessir aðilar hafa
látið sig varða málefni klasa og
klasastjórnunar. Á ráðstefnunni
verða afhentar viðurkenningar frá
ECEI til klasa á Íslandi sem hafa
unnið skipulega að framþróun á
starfsemi sinni. Þar munu inn-
lendir og erlendir aðilar fjalla um
málefni klasa og klasastjórnunar
auk þess sem starfsemi klasa í
nokkrum löndum verður kynnt.
Klasar eru vissulega nánast nátt-
úruleg fyrirbæri sem eru og hafa
verið til um árabil en klasastjórnun
eða frumkvæði og hvati um sam-
starf er það sem vænta má að auki
verðmætasköpun. Klasastjórnun er
það sem er nýtt í þessu samhengi
og eru íslenskir aðilar að byggja
upp þekkingu á þessu sviði. Þessi
hvati er það sem stjórnvöld þurfa
að beina kröftum sínum að með
stefnumótun og framkvæmd því
mikilvægt er að fá meiri verðmæti
út úr því atvinnulífi sem fyrir er.
Klasastjórnun mikilvæg fyrir
nýsköpun og þróun atvinnulífs
Eftir Þorvald
Finnbjörnsson
Þorvaldur
Finnbjörnsson
»Klasar eru nátt-
úruleg fyrirbæri
sem eru og hafa verið til
um árabil. Að virkja
klasana kallar á aðrar
aðferðir við stjórnun.
Höfundur er rekstrarhagfræðingur.
Að vera kennari er
frábært. Ég fæ að
taka þátt í sigrum
nemenda minna,
stórum sem smáum,
og get leiðbeint þeim í
gegnum erfiða tíma
og reyni að opna augu
þeirra fyrir því hve
mikilvæg þau eru og
að það sem þau gera
eða gera ekki skiptir
máli. Ég reyni á ári hverju að opna
augu nemenda minna fyrir styrk-
leikum þeirra og í sameiningu reyn-
um við að styrkja og efla veikleika
þeirra að auki. Ég hef frábæran
foreldrahóp að baki mér ár hvert
og sé ég bein tengsl milli vellíðanar
barna og þátttöku foreldra í lífi
þeirra.
Ég gekk á milli nem-
endahópsins míns á
meðan þau þreyttu
samræmd próf í liðinni
viku. Þegar nemendur
höfðu lokið prófi tóku
þau upp frjálslestr-
arbók og hófu lestur
þar til próftíma lauk.
Nokkrar áhugasamar
saumakonur höfðu þó
einnig tekið útsauminn
sinn með sér, sem þær
sækja í tugavís til
Siggu listgreina-
kennara – sem kennir
þeim textíl. Þeim finnst stundum
mikilvægara að fá fleiri saumaverk-
efni en að borða nestið sitt. Ég
reyni að hvetja þær til að gera
hvort tveggja. Bæði er betra!
Strákarnir margir lásu í Syrpu eða
teiknuðu myndir í ró og næði. Þess-
ir flottu krakkar sem mér hlotnast
að vinna með í tvö ár í senn eru
Að vera kennari
Eftir Hjördísi
Guðnýju Guð-
mundsdóttur
Hjördís Guðný
Guðmundsdóttir
» Á öllu má finna tvær
hliðar. Kosti og
galla. Kennarastarfið er
þar ekki undanskilið.
Höfundur er grunnskólakennari og
starfar í Ingunnarskóla.
hreint út sagt æðislegir. Ég veit að
ég er ekki mamma þeirra, á mína
eigin afleggjara, en engu að síður
finnst mér ég eiga helling í þeim.
Við erum fjórir kennarar sem
vinnum saman með fjóra bekki og
þótt nemandi sé í umsjón hjá öðr-
um en mér skiptir það engu; ég á
helling í þeim líka. Þegar ég skila
nemendum af mér á næsta stig –
unglingastigið – finnst mér æðislegt
að geta fylgst með þeim í fjarska,
heilsað þeim á göngunum, spjallað
um daginn og veginn, hvort
skemmtilegra hafi verið í Reykja-
ferðinni okkar eða á Laugum í 9.
bekkjar ferðinni þeirra og heyrt í
kennurum þeirra með hvernig
gangi. Þótt nemendur hafi klárað
sinn tíma með mér þýðir það ekki
að ég eigi neitt minna í þeim.
Það er líka erfitt og krefjandi að
vera kennari. Það krefst mikils að
gefa af sér allan daginn og vera
hvetjandi, brosandi, sanngjörn og
góð við alla 40, 50, 90 eða 100 nem-
endurna sem eru á svæðinu mínu á
degi hverjum. Stundum svo að
suma daga er orkan hreinlega búin
í hádeginu. Við leggjum okkur fram
við að mæta öllum á þeirra for-
sendum og þegar okkur mistekst
eigum við góða samstarfsmenn sem
koma til aðstoðar. Ég kenni í teymi
og aldursblönduðum bekk og tel
það fyrirkomulag frábært. Með því
er minni hætta á að nemandi festist
í bekk ár eftir ár hjá kennara sem
hann á ekki samleið með og vina-
hópurinn getur mögulega orðið
töluvert stærri því annað hvert ár
eru hóparnir með árganginum fyrir
ofan sig og hitt árið með árgang-
inum fyrir neðan sig.
En á öllum málum má finna tvær
hliðar. Kosti og galla. Stærsti gall-
inn við kennarastarfið snýr ekki að
innviðum þess, vinnuaðstæðum,
umhverfi, álagi eða slíku. Það hefur
sýnt sig að kennarar geta unnið
sína vinnu og það vel. Auðvitað er
þar ekki allt fullkomið og ótalmargt
sem þarf að laga og bæta.
Stærsti gallinn við kennarastarfið
er launin. Persónulega finnst mér
eðlilegt að fólk hætti í kennslu og
snúi sér að öðru ef kennslan hentar
því ekki, slíkt eru eðlilegar hrær-
ingar og eiga rétt á sér. En sú stað-
reynd að góðir kennarar eru að
hætta eða að íhuga að hætta því að
launin duga ekki til eins né neins er
ekki í lagi og langt frá því sem eðli-
legt mætti kallast.