Morgunblaðið - 03.12.2013, Blaðsíða 30

30 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. DESEMBER 2013
✝ ValgerðurGuðrún Guð-
mundsdóttir fædd-
ist á Hrauni í
Grindavík 6. maí
1912. Hún lést á
102. aldursári á
sjúkradeildinni í
Víðihlíð, dval-
arheimili aldraðra í
Grindavík, 22. nóv-
ember 2013.
Foreldrar Val-
gerðar voru Agnes Jónsdóttir, f.
1876, d. 1968, og Guðmundur
Guðmundsson, f. 1884, d. 1977.
Systkini Valgerðar voru tíu.
Börn Agnesar og fyrri manns
hennar, Vilhjálms Jónssonar,
voru Jóhanna Guðleif, f. 1900, d.
1984; Magnúsína Sigurbjörg, f.
fram til 1967. Þá fluttist hún að
Lundi í Grindavík með foreldra
sína, sem hún annaðist til enda
þeirra lífsdaga. Eins og títt var
á uppvaxtarárum Valgerðar fór
hún snemma að sjá sér farborða
og vann ýmis störf til sjávar og
sveita víða um land allt frá ung-
lingsárunum. Lengst vann hún
þó sem matráðskona fyrir
vinnuflokka Rafveitunnar sem
fóru um landið og lögðu raf-
magnslínur, en einnig í mötu-
neytum fiskverkunarfyrirtækja
í Grindavík. Hún var ógift, barn-
laus, en varð þó í raun ættmóðir
afkomenda systkina sinna síð-
ustu áratugina, auk annarra
sem bundust henni traustum
böndum. Valgerður bjó að
Lundi og sá mest um sig sjálf
þar til hún var hartnær 101 árs
og heilsan tók að bila. Síðustu
mánuðina bjó hún á sjúkradeild-
inni í Víðihlíð.
Útförin fer fram frá Grinda-
víkurkirkju í dag, 3. desember
2013, og hefst athöfnin kl. 14.
1904, d. 1994; Árn-
fríður, f. 1906, d.
2002; Jón Hafliða-
son, f. 1908, d.
1990; og Lilja, f.
1909, d. 2000. Al-
systkini Valgerðar
voru Sólrún, f.
1913, d. 2001; Sig-
rún Rakel f. 1916,
d. 2006; Guðmunda
Hannesína Helga, f.
1918, d. 2003; Jón
Valgeir, f. 1921; og Ísólfur, f.
1922, d. 1994. Jón Valgeir er
einn eftirlifandi systkina Val-
gerðar en hann býr í Grindavík.
Valgerður fluttist með fjöl-
skyldu sinni að Ísólfsskála árið
1916, þegar hún var fjögurra
ára, og hafði þar fast athvarf
Valgerður Guðmundsdóttir,
móðursystir mín, sem lést tæp-
lega hundrað og tveggja ára í
Grindavík, verður jarðsett þar 3.
desember, á fæðingardegi móð-
ur sinnar. Hún var dóttir
Agnesar Jónsdóttur sem bjó á
Ísólfsskála. Afkomendur hennar
gengu þess vegna almennt undir
nafninu Skálafólkið. Samkvæmt
því var Valgerður kölluð Vala á
Skála. Líkamlega séð er fólkið
hraust og langlíft, raunsætt,
duglegt við vinnu, minnið frá-
bært og málæðið hæfilegt. Yf-
irleitt er það hagsýnt, sparsamt,
hófsamt í mat og nýtið á föt, en
það getur verið hégómlegt hvað
klæðnað, skóbúnað og hár-
greiðslu varðar.
Í þessu kyni leynist talsvert
af skapandi, jafnvel listrænu
heyrnarleysi en hjá því er varla
til vottur af ljóðrænni kennd,
annarri en af alþýðlegum toga,
tilfinningasemi ástarsögunnar
sem hefur toppað útlán á bóka-
söfnum en berst nú í bökkum í
harðri samkeppni við blóðuga
hliðstæðu sína: glæpasöguvell-
una.
Skálafólkið kunni sæg af bæn-
um og sálmum, þótt það væri
ekki beinlínis trúað, og raulaði
þetta daglangt, svipað og dæg-
urlagakrakkar gera í poppinu,
en á talsvert lægri nótum. Mér
finnst trúlegt að á þessum tíma-
punkti sé sálmasöngur við vinnu
horfinn úr ættinni en geisla-
diskar komnir í staðinn á fóninn.
Ég hef enga manneskju þekkt
jafn lengi og Völu, enda fæddist
ég undir augum hennar uppi á
Skála. Næst í umgengni kom
Sigrún, systir hennar, síðan
móðir mín, elst barna Agnesar
sem dó fyrst systkina sinna.
Völu umgekkst ég í rúm áttatíu
ár þangað til hún dó, eftir andlát
hinna gat ég aðeins umgengist
þær í huganum.
Forðum daga, þegar ástkærar
manneskjur hurfu af sjónarsvið-
inu, var bara hægt að hafa ein-
hliða samneyti við þær í minn-
ingunni. Ég vissi að lífið og
dauðinn eru þannig, samskipta-
vandamál, og líka hitt hvað hluti
og tækni áhrærir í samtímanum:
það er hægt með kvikmyndinni
að vinna gegn þessum vanda; að
vissu leyti. Það er hægt að varð-
veita fólk í máli og mynd á filmu.
Fyrir bragðið brást ég við þann-
ig, að ég bjó til myndheimildir
um þessar konur. Svo hægt er
að sjá dæmi og heyra brot af
sjálfstæði í orðum og æði Skála-
fólksins sem var aldrei nískt á
tíma sinn gagnvart öðrum, þvert
á móti naut það lífsins og tímans
í hófsamri gestrisni og sýndi
hvarvetna sjálfsvitund einstak-
lingsins í bland við æðruleysi,
eins og hægt er að sjá og heyra í
kvikmynd minni Vala á Skála.
Kvikmyndin er framleidd af
ARPRO ehf. og fáanleg í vef-
verslun Jóla.is.
Guðbergur Bergsson.
Hún Vala frænka mín er dáin,
101 árs gömul. Hún hefur verið
stór hluti af lífi mínu, allar götur
frá því að ég fæddist. Mig langar
að minnast hennar, hennar sem
var mér alla tíð svo kær. Hún
var ömmusystir mín og vinkona
til margra ára. Hún Vala varð
ríflega aldargömul en hún var
aldrei þessi dæmigerða „gamla
kona“. Hún var ung í anda, vina-
mörg og öllum þótti vænt um
hana. Allir vinir hennar og
vandamenn áttu sinn stað í
hjarta hennar. Hún hafði alltaf
áhuga á öðru fólki, lét sig það
varða og sýndi því athygli. Hún
ræktaði garðinn sinn, bæði í eig-
inlegri og óeiginlegri merkingu,
því hún hlúði ekki síður að
gróðrinum í garðinum en fólkinu
sínu sem henni þótti svo vænt
um.
Mitt hlutverk hjá Völu
frænku var til margra ára að
hjálpa henni að halda litla hús-
inu hennar hreinu. Fyrst í stað
fólst það í eftirliti, þ.e. hún bað
mig um að sjá til þess að verkin
væru nægilega vel unnin, hvort
hún hefði ekki þurrkað nógu vel
af. Henni þótti alltaf mikilvægt
að vinna verkin sem mest sjálf
því hún gerði sér grein fyrir því
að þegar manneskjan hættir að
vinna verkin sín, leggjast hugur
og líkami í dvala. Það gat hún
ekki hugsað sér. Þegar ég kom
og heimsótti hana, byrjaði ég
alltaf á því að þurrka af mynd-
unum sem héngu uppi á vegg
hjá henni. Hún spurði síðan
„Ertu búin að þurrka af okkur
systkinunum og mömmu og
pabba og þú mátt svo ekki
gleyma að þurrka af brúðhjón-
unum í bátnum.“
Árin liðu og eftir því sem hún
varð eldri, varð meira og meira
sem ég þurfti að gera. Hún
hætti þó aldrei alveg og hélt
húsinu sínu hreinu og fínu, allt
þar til hún flutti að heiman
vegna veikinda sl. sumar.
Ég kveð frænku mína og vin-
konu með söknuði því með henni
hverfur heimur sem mér hefur
verið svo kær í gegnum tíðina og
mikilvæg tenging við það sem
var.
Kæra Vala, hvíl þú í friði.
Jóhanna Hinriksdóttir.
„Það eina sem ég er dugleg
við er að borða,“ var viðkvæðið
hennar Völu á seinni árum, enda
hafði hún ómælda lyst á lífinu.
Hún vildi feitustu bitana og
rjómafyllta bakkelsið þegar það
bauðst, en var þó alltaf grönn,
rétt eins og hún amma, sem
valdi sér þó alltaf magurt en
skenkti afa feitu bitana og gott
viðbit.
Allir sem tylltu sér við eldhús-
borðið hennar Völu að Lundi
fengu kaffi og með því, sæta-
brauð og smurt, sælgætismola
eða kandísmola, allt eftir eigin
óskum. Litla fólkið spurði hún
tíðinda með sama hætti og
áhuga og þá sem voru eldri,
enda varð hún frænka, mamma
og amma fjölmargra barna og
fullorðinna, skyldra sem
óskyldra.
Vala tók mótlæti með æðru-
leysi en var lagin við að finna
góðu bitana. Hún vildi vera öðr-
um óháð en var þó ófeimin að
leita sér aðstoðar. Hún var ekk-
ert að fjasa eða fjargviðrast
heldur fylgdi fast eftir þar til
verkið var leyst.
Vala setti sér áskoranir. Rúm-
lega hundrað ára klifraði hún
ennþá upp og niður lóðréttan
fellistiga í kjallann sinn þegar
góða gesti bar að garði. Þá hún
taldi sér óhætt að ná sér í eitt-
hvað úr frystikistunni eða bara
að sannreyna að allt væri í lagi í
kjallaranum. En svo fór hún að
þurfa aðstoð við að koma sér
upp á skörina og þá sagði hann
Hinrik frændi okkar og hennar
helsta stoð að nóg væri komið af
prílinu. Hún vildi alltaf fara án
aðstoðar upp tröppurnar að
Lundi, því þegar hún gæti það
ekki lengur óstudd yrði hún að
fara að heiman.
Í Víðihlíð tóku við nýjar ögr-
anir. Vala fór þar í göngutúra
sér til hressingar með göngu-
grind og fylgdarmann sér til
trausts. En þá vildi hún geta
gengið fram „langa-gang“ án
hvíldar nema í bakaleiðinni, svo
lengi sem henni var það unnt.
Hinsta ögrunin var að komast án
aðstoðar á snyrtinguna.
Vala vildi aldrei loka herberg-
ishurðinni sinni fram á ganginn í
Víðihlíð og helst vildi hún snúa
sér í þá áttina. Hún gat þá fylgst
með og líka kallað á hjálp ef
þurfti. Best fannst henni að frá
rúminu sæi hún endalaust sól-
skin út um gluggalagðan vegg-
inn handan við ganginn. Henni
fannst líka svo notalegt að þegar
dimmdi kviknaði ljós á svölunum
hjá henni og skein yfir rúmið
hennar. Síðustu næturnar, þegar
meðvitund var lítil eða engin,
sneri Vala sér staðföst í átt að
ljósinu svo lengi sem henni ent-
ust kraftar.
Hinstu kveðjur frá
Guðrúnu Björk Guðsteins-
dóttur og fjölskyldu.
Valgerður Guðrún
Guðmundsdóttir
HJARTAVERND
Minningarkort
535 1825
www.hjarta.is 5351800
✝
Móðir okkar,
ELÍN JÓNSDÓTTIR,
sem lést mánudaginn 25. nóvember verður
jarðsungin frá Fossvogskirkju fimmtudaginn
5. desember kl. 15.00.
Þeim sem vilja minnast hennar er bent á
Krabbameinsfélag Íslands.
Elínbjört Jónsdóttir,
Petra Jónsdóttir,
Arnþrúður Jónsdóttir,
Hermann Jónsson
og fjölskyldur.
✝
Okkar elskulega ástkæra móðir, tengdamóðir,
amma og langamma,
VALBORG GUÐRÚN EIRÍKSDÓTTIR,
áður til heimilis í Furugerði
og þar áður að Þórufelli 14,
Reykjavík,
andaðist föstudaginn 1. nóvember á elli-
og hjúkrunarheimilinu Droplaugarstöðum í
Reykjavík.
Jarðarförin hefur farið fram í kyrrþey.
Jarðsett hefur verið í Grafarvogskirkjugarði.
Við aðstandendur viljum senda þakklæti til allra er sýndu okkur
samúð, hlýhug og hluttekningu vegna andláts ástkærrar móður
okkar og jafnframt viljum við senda þakkir til starfsfólksins á elli-
og hjúkrunarheimilinu Droplaugarstöðum.
Börn hinnar látnu,
Þór Guðmundsson og fjölskylda,
Karl Guðmundsson og fjölskylda,
Guðbjörg Ólafsdóttir og fjölskylda,
Ingibjörg Laufey Ólafsdóttir og fjölskylda.
✝
Ástkær móðir mín, tengdamóðir, amma og
stjúpamma,
SIGRÚN GUÐMUNDSDÓTTIR,
fv. hjúkrunarkona,
Hamraborg 26,
Kópavogi,
lést föstudaginn 30. nóvember á Hjúkrunar-
heimilinu Grund.
Útförin fer fram frá Fossvogskirkju
föstudaginn 6. desember kl. 13.00.
Jónas Ingimarsson,
Vilborg Davíðsdóttir,
Sigrún Ugla Björgvinsdóttir,
Katrín Vilborgardóttir Gunnarsdóttir,
Matthías Már Valdimarsson.
✝
Faðir okkar og tengdafaðir,
SIGURGEIR HALLDÓRSSON,
áður bóndi,
Öngulsstöðum,
Eyjafjarðarsveit,
lést föstudaginn 29. nóv.
Jarðsett verður frá Munkaþverárkirkju laugar-
daginn 7. des. kl. 13.30.
Jóhannes Geir Sigurgeirsson, Ragnheiður Ólafsdóttir,
Halldór Sigurgeirsson, Sigríður Ása Harðardóttir,
Jóna Sigurgeirsdóttir, Lúðvík Gunnlaugsson,
Snæbjörg Sigurgeirsdóttir, Friðrik Friðriksson
og fjölskyldur.
✝
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengda-
faðir, afi og langafi,
MARINÓ FRIÐJÓNSSON,
Hólabergi 84,
áður til heimilis í Völvufelli 36,
Reykjavík,
sem lést á Landspítalanum við Hringbraut
sunnudaginn 24. nóvember, verður jarðsunginn
frá Fríkirkjunni í Reykjavík fimmtudaginn 5. desember kl. 13.00.
Þeim sem vilja minnast hans er bent á Slysavarnarfélagið
Landsbjörg.
Guðmunda S. Gunnlaugsdóttir,
Olga S. Marinósdóttir,
Friðjón A. Marinósson, Ásdís Emilía Gunnlaugsdóttir,
Gunnlaugur Marinósson, Magnea G. Hjálmarsdóttir,
Rúnar Örn Marinósson,
barnabörn og barnabarnabörn.
✝
Elskuleg unnusta mín, mamma okkar, dóttir,
systir og mágkona,
ÞÓRDÍS DÖGG GUNNARSDÓTTIR,
Grundargarði 4,
Húsavík,
lést fimmtudaginn 28. nóvember.
Útför hennar fer fram frá Húsavíkurkirkju
föstudaginn 6. desember kl. 14.00.
Blóm og kransar vinsamlegast afþakkaðir en þeim sem vilja
minnast hennar er bent á söfnunarreikning í þágu barna hennar,
bankanr. 567-14-100840, kt. 200474-5709.
Maxim Etti,
Thelma Líf, Tinna Sól, Katrín Von,
Garpur Loki, Guðjón Leó,
Sigríður Guðjónsdóttir, Gunnar Gunnarson,
Guðjón Þór Tryggvason, Alma Sif Stígsdóttir,
Elísa Rún Gunnarsdóttir, Samúel Jón Sveinsson,
Gunnar Örn Gunnarson.
✝
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma,
langamma og langalangamma,
ÞÓRUNN JÓNSDÓTTIR,
lést þriðjudaginn 29. október.
Útför hennar fór fram í kyrrþey.
Innilegar þakkir til allra sem auðsýndu samúð
og vinarhug við andlát hennar.
Guðrún Leifsdóttir, Sigurður Óskarsson,
Arndís Leifsdóttir, Guðmundur Benediktsson,
Bragi Þór Leifsson, Hildur Ríkharðsdóttir,
Jón Trausti Leifsson, Oddný Jóhannesdóttir,
Ágústína Ósk Sigurgeirsdóttir, Bjarni Friðriksson,
barnabörn og fjölskyldur þeirra.
✝
Ástkær faðir okkar, tengdafaðir, afi, langafi,
bróðir, kær vinur og fósturfaðir,
KRISTINN SIGFÚSSON
frá Norðurkoti,
sem lést mánudaginn 25. nóvember á
Hrafnistu í Hafnarfirði verður jarðsunginn
frá Grafarvogskirkju föstudaginn 6. desem-
ber kl. 13.00.
Jarðsett verður í Gufuneskirkjugarði.
Gerður Kristinsdóttir,
Hrönn Kristinsdóttir, Magnús Sigríðarson,
Sigfús Kristinsson, Hildur Friðþjófsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn,
Guðmundur Sigfússon,
Helga Haraldsdóttir, börn og barnabörn.