Morgunblaðið - 17.12.2013, Blaðsíða 48

48 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 17. DESEMBER 2013
Bíólistinn 13.-15. desember 2013
Nr.
Var
síðast
Vikur
á listaKvikmynd
Frozen
Hunger Games 2
Homefront
Delivery Man
Thor: The Dark World
Escape Plan
Machete Kills
Counselor, The
Mandela: Long walk to Freedom
Gravity
Ný
1
Ný
2
3
6
4
7
8
11
1
4
1
3
7
6
2
5
2
9
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Disney-teiknimyndin Frozen er
tekjuhæsta kvikmynd liðinnar helg-
ar í bíóhúsum landsins. Alls sáu
tæplega 8.500 manns myndina um
helgina. Mest sótta myndin er sem
fyrr The Hunger Games: Catching
Fire en tæplega 34.400 manns hafa
séð hana á sl. fjórum vikum. Tæp-
lega 30 þúsund manns hafa séð
Thor: The Dark World á sl. sjö vik-
um. Þriðja mest sótta myndin í ís-
lenskum kvikmyndahúsum nú um
stundir er Gravity, en tæplega 18
þúsund manns hafa séð hana á sl.
níu vikum.
Bíóaðsókn helgarinnar
Frostið tekur yfir
Frozen Byggist að hluta á ævintýri
H. C. Andersen, Snædrottningunni.
Í hádeginu í dag hefst miðasala á
tónleika hins heimskunna banda-
ríska tónskálds og píanóleikara,
Philips Glass, og píanóleikaranna
Víkings Heiðars Ólafssonar og
Maki Namekawa í Eldborgarsal
Hörpu 28. janúar næstkomandi.
Á tónleikunum verða fluttar allar
20 píanóetýður Glass og verður um
Evrópufrumflutning á þeim nýjustu
að ræða. Glass, sem er 76 ára, leik-
ur þær sjálfur en hann er mikið til
hættur að koma fram á tónleikum.
Virtur Glass hefur starfað með fólki
á borð við Bowie og Woody Allen.
Miðasala hefst
á tónleika Glass
Þýsku djasstónlistarmennirnir
Markus Burger og Jan von Klewitz
halda jólatónleika á föstudaginn kl.
19.30 í Hallgrímskirkju. Þýska
sendiráðið á Íslandi kemur að
skipulagningu tónleikanna. Þekktir
sálmar og kirkju- og jólalög frá
Þýskalandi verða á efnisskrá tón-
leikanna auk verka eftir Martin
Luther. Burger hefur hlotið
Grammy-tilnefningu fyrir píanóleik
sinn og von Klewitz er virtur saxó-
fónleikari. Aðgangur er ókeypis en
tekið á móti frjálsum framlögum
sem renna til Landsbjargar og
Rauða kross Íslands.
Tvíeyki Markus Burger og Jan von
Klewitz halda tónleika 20. des.
Þýsk verk í
Hallgrímskirkju
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Það er íslenskur þjóðháttur að lifa
með grátstafinn í kverkunum. Por-
cupine, Echo and the Bunnymen,
kom út í febrúar. Níels gerði sér
ferð suður til að sækja hana, sneri
aftur með hatt af flóamarkaði og
nýjan borðtennisspaða, auk plöt-
unnar, sem var töluverður hvalreki
fyrir okkur. Let’s Dance í apríl,
hún kom hingað í plötubúðina þar
sem ísbjörninn auglýsti sig upp-
stoppaður síðar og fuglarnir sem
Hannibal átti eftir að skjóta löngu
síðar sem leiðsögumaður um djúp-
ið, það var hans framlag til eilífð-
arinnar …
Hér er gripið niður í nýja skáld-
sögu Eiríks Guðmundssonar, 1983,
sem tilnefnd hefur verið til Ís-
lensku bókmenntaverðlaunanna. Í
fjörlegri frásögn af lífi ungs manns
á Vestfjörðum er víða komið við og
velta fram sögur af fólki í bland við
mis-óreiðukenndar hugsanir; tón-
list kemur við sögu, bækur og alls
kyns brot út sögu staðarins. Eru
þetta endurminingar höfundarins?
„Ég nýti mér þennan tíma á ní-
unda áratugnum, staðhætti fyrir
vestan, og öðrum þræði er þetta
tíðarandalýsing, en ég kvitta ekki
upp á að þetta séu endurminningar
heldur skáldsaga á einhverjum dul-
arfullum mörkum,“ segir Eiríkur.
Hvaða mörk eru það?
„Ég nýti mér margt úr því um-
hverfi sem ég þekkti þegar ég var
að alast upp, ég þekkti þennan
þorpsheim býsna vel,“ svarar hann.
Eiríkur ólst upp í Bolungarvík. „En
ég myndi ekki segja að þetta væri
hefðbundin þorpssaga. Í mínum
huga gerist hún á mörkum veru-
leikans, draums og óskarinnar.
Þetta er engin viðleitni til að kort-
leggja íslenska þorpið á neinn hátt.
Þessi bók er huglægari en flestar
þorpssögur sem skrifaðar hafa ver-
ið hér, jafnvel þær módernísku.“
Þegar Eiríkur er spurður hvort
1983 sé ein af svokölluðum stráka-
sögum þá skellir hann upp úr. „Nei.
Í forgrunni er engin saga um
óknytti. Auðvitað kemur eitthvað
slíkt við sögu, sagt er frá ungling-
um sem eru aðeins til hliðar við
meginstrauminn. Bókin er í raun
um þá mynd sem sögumaðurinn
dregur upp af tilverunni og lífi sínu.
Hér áður fyrr var stundum talað
um óáreiðanlegan sögumann, ég
held að þessi sverji sig í þá ætt.
Hann sér hlutina í kringum sig en
áttar sig engu að síður ekki alveg á
því hvernig heimurinn lítur út.“
Varðandi það hvernig heims-
mynd persónanna er undirbyggð
með vísunum í dægurmenningu, og
þá ekki síst í bækur og tónlist, seg-
ir Eiríkur að sér hafi þótt það mjög
mikilvægt. „Bókin er öðrum þræði
tíðarandalýsing og allt frá því á sjö-
unda áratugnum hafa unglingar
skilgreint sig gegnum tónlist, ekki
það sem þau læra í skólanum eða
sagt er heima hjá þeim. Músíkin er
það fyrsta sem þú velur sjálfur,
tengir þig við og uppgötvar til að
skilgreina þig. Þess vegna nota ég
mikið af músík í þessari bók.
Allir glaðir úti á landi?
Það var líka gaman að búa til
þessa fjarlægð við sögutímann,
annars vegar þorp á hjara veraldar,
nálægt síðustu stoppistöð, og hins
vegar dægurmenninguna sem þyrl-
ast upp. Það má brúa ákveðna fjar-
lægð með því að koma þessari allt-
umlykjandi dægurmeningu fyrir
þarna undir þessum háu fjöllum.“
Í stað þess að lýsa þekkjanlegum
heimi er áherslan á textann sjálfan,
textaflæðið er mjög mikilvægt.
„Það vona ég,“ segir Eiríkur.
„Og kannski stundum á kostnað
hins kunnuglega heims. Það er mér
eiginlegt að skrifa þannig, að leggja
áherslu á flæði, takt og tónlist, og
ekki síst myndmál. Einhvern tím-
ann sagði Thor Vilhjálmsson að
hann vildi ekki tala um laust mál og
bundið, því prósinn væri líka bund-
inn, bara með öðrum böndum, og
þannig vil ég hugsa um minn prósa.
Hann er á einhverjum mörkum.
Í bókinni kemur flug talsvert við
sögu en segja má að það sé tákn-
mynd og draumurinn um að komast
burt. Núna höfum við Landann í
sjónvarpinu og þar virðast allir
vera svo glaðir úti á landi, hvort
sem þeir eru að sauma slátur eða
smíða orgel. En það er líka til
þorpsdeyfð sem ég kannast ágæt-
lega við. Ég er ekkert feiminn við
að lýsa henni.“
„Þorp á hjara veraldar,
nálægt síðustu stoppistöð“
Morgunblaðið/Einar Falur
Sögumaðurinn „Ég kvitta ekki upp á að þetta séu endurminningar heldur skáldsaga á einhverjum dularfullum
mörkum,“ segir Eiríkur Guðmundsson rithöfundur um fjórðu skáldsögu sína, 1983.
 Í 1983 segir
Eiríkur Guðmunds-
son frá unglingum