Morgunblaðið - 07.02.2014, Blaðsíða 16

FRÉTTASKÝRING
Hörður Ægisson
hordur@mbl.is
Eftir að það ríkti nánast alkul á
íbúðalánamarkaði í kjölfar banka-
hrunsins 2008 þá hefur markaðs-
hlutdeild banka og sparisjóða aukist
hratt á síðustu árum. Sú sókn ein-
skorðast ekki einungis við veitingu
íbúðalána á höfuðborgarsvæðinu
heldur hafa bankarnir einnig verið
allsráðandi í öðrum landshlutum.
Á árinu 2012 veittu bankarnir
1.517 íbúðalán utan höfuðborgar-
svæðisins, eða sem nemur um 86%
af öllum fasteignaviðskiptum í þeim
landshlutum. Sama var uppi á ten-
ingnum fyrstu sex mánuði síðasta
árs þar sem þeir voru nánast alls-
ráðandi í veitingu fasteignalána í
samanburði við Íbúðalánasjóð (ÍLS).
Fyrir utan Reykjanes, þar sem
hlutdeild banka og sparisjóða var
um 47% 2012, þá námu lán til fast-
eignakaupa á landsbyggðinni um og
yfir 90% af öllum veittum íbúða-
lánum. Þetta hlutfall er jafnvel
hærra en á höfuðborgarsvæðinu en
þar veittu bankarnir 3.588 íbúðalán
árið 2012 og nam hlutdeild þeirra
70%.
Á síðustu tveimur árum hafa fast-
eignalán banka og sparisjóða verið
þrefalt meiri en hjá ÍLS enda þótt
þeir séu aðeins með um 37% af úti-
standandi lánum til íslenskra heim-
ila. ÍLS er þar langsamlega fyrir-
ferðarmestur með 40% allra útlána.
Þessi þróun á íbúðalánamarkaði
vekur eftirtekt, einkum sterk staða
banka á landsbyggðinni, enda hefur
verið talið mikilvægt að starfrækja
ÍLS til að tryggja jafnt aðgengi
landsmanna að íbúðalánum. Þannig
kemur m.a. fram í kynningu Soffíu
Guðmundsdóttur, framkvæmda-
stjóra einstaklingssviðs ÍLS, um
framtíðarsýn sjóðsins á fundi með
starfshópi um framtíðarskipulag
húsnæðismála í lok nóvember 2013
að það sé „rangt“ að íslensku bank-
arnir láni um allt land. Þeir láni
„bara á völdum markaðssvæðum.“
Deilt um aðkomu ríkisins
Fundargerðir hóps undir verk-
efnastjórnun um framtíðarskipan
húsnæðismála, sem kannar hlutverk
stjórnvalda við veitingu þjónustu í
almannaþágu á húsnæðislánamark-
aði, sýna að skiptar skoðanir eru á
meðal nefndarmanna um hver að-
koma ríkisins eigi að vera. Á fundi
hópsins hinn 21. janúar sl., en hægt
er að nálgast fundargerðirnar á
heimasíðu velferðarráðuneytisins,
kemur fram að margir fulltrúar séu
sammála um að skoða nánar kosti
þess að gera breytingar á fyrirkomu-
lagi húsnæðislána með því að koma á
fót sérstakri húsnæðislánastofnun.
Með slíkri stofnun væri lögð áhersla
á aðskilnað húsnæðislánveitinga frá
annarri starfsemi lánastofnana.
Þau sjónarmið koma þó einnig
fram að verði slíku fyrirkomulagi
komið á væri æskilegt að veiting
íbúðalána einskorðaðist ekki við sér-
stakar húsnæðislánastofnanir. Fjár-
málafyrirtæki sem þegar eru á
íbúðalánamarkaði ættu að geta gefið
út sértryggð skuldabréf, m.a. til að
fjármagna íbúðaveðlán og íbúðalán
án veðs, án þess að þurfa að koma á
fót sérstökum húsnæðislánastofnun-
um.
Rætt var um mikilvægi þess að
tryggja aðkomu ríkisins að slíku
húsnæðislánakerfi. Það mætti gera
með húsnæðislánastofnun í formi
hlutafélags í eigu ríkisins sem tæki
við veitingu almennra íbúðalána af
ÍLS á markaðskjörum án ríkis-
ábyrgðar. „Ekki voru þó allir
fulltrúar sammála því að ríkið ætti
að hafa aðkomu að húsnæðislána-
markaði til framtíðar,“ segir í fund-
argerðinni.
Verkefnastjórn um framtíðarskip-
an húsnæðismála á að skila tillögum
til stjórnvalda í þessum mánuði.
Bankar ráðandi á landsbyggðinni
Morgunblaðið/Rax
Sókn Íbúðalán banka og sparisjóða hafa verið þrefalt meiri en hjá ÍLS.
 Bankar og sparisjóðir veittu 86% allra lána vegna fasteignaviðskipta utan höfuðborgarsvæðisins á
árinu 2012  Skiptar skoðanir um aðkomu ríkisins að almennum íbúðalánamarkaði til framtíðar
Bankarnir allsráðandi í öllum landshlutum
Heimild: 1) Byggt á upplýsingum frá bönkum og sparisjóðum. 2) Byggt á upplýsingum frá Þjóðskrá.
Fjöldi íbúðalána banka og sparisjóða og fjöldi fasteignaviðskipta á árinu 2012
Íbúðalán
banka og
sparisjóða
Fjöldi
viðskipta
samkvæmt
Þjóðskrá
6000
5000
4000
3000
2000
1000
0
H
öf
uð
bo
rg
ar
sv
æ
ði
Ve
st
ur
la
nd
og
Ve
st
fir
ði
r
N
or
ðu
rla
nd
Au
st
ur
la
nd
Su
ðu
rla
nd
Re
yk
ja
ne
s
35
88
51
88
32
3
31
7
59
7
61
9
17
1
19
5
27
8
31
0
14
8
31
3
*69,2% *101,9% *96,4% *87,7% *89,7% *47,3%
*Hlutur
banka og
sparisjóða
16 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. FEBRÚAR 2014
Forsíðumerkingar
Kjölmiðamerkingar
V/Reykjalund - Mosfellsbæ - Sími 562 8500 - www.mulalundur.is
Múlalundur - fyrir betri framtíð
Danske Bank Bankinn hagnaðist um 149
milljarða íslenskra króna í fyrra.
● Stærsti banki Danmerkur, Danske
Bank, mun greiða hluthöfum arð í ár og
er þetta í fyrsta skipti í fimm ár sem
bankinn greiðir arð. Hagnaður bankans
var í fyrra sá mesti í sex ár.
Hagnaður Danske Bank nam 7,1
milljarði danskra króna, 149 milljörðum
íslenskra króna, á síðasta ári sem er
51% aukning á milli ára. Þykir þetta til
marks um bætt efnahagsástand í Dan-
mörku. Nánar á mbl.is
Danske Bank greiðir arð
í fyrsta sinn í fimm ár
● Lyfjafyrirtækið Actavis skoðar nú að
segja upp 110 starfsmönnum í starfs-
stöð sinni á Möltu, en í dag vinna um
850 starfsmenn hjá fyrirtækinu í tveim-
ur starfsstöðvum á eyjunni. Þetta er
hluti af endurskipulagningu í kjölfar
sameiningar Actavis og Watson
Pharmaceuticals árið 2012. Þetta kem-
ur fram á fréttavef Malta Independent,
en þar segir að ástæður þessara að-
gerða séu 50% samdráttur í pökkun
lyfja í verksmiðjunni. Nánar á mbl.is
Íhugar uppsagnir
● Hagnaður Icelandair Group hf. á
árinu 2013 fyrir skatta var um 71
milljón Bandaríkjadalir, og jókst hann
um 13,6 milljónir Bandaríkjadala á
ári, eða sem nemur 24%. Tekjuaukn-
ing félagsins milli ára var 13,8%.
Eiginfjárhlutfall félagsins var 42%
í árslok 2013 miðað við 39% í árslok
2012. Þá lækkuðu nettó vaxtaberandi
skuldir um 95,6 milljónir Bandaríkja-
dala á árinu. Björgólfur Jóhannsson,
forstjóri Icelandair Group, sagði af-
komu ársins hafa verið mun betri en
áætlanir hefðu gert ráð fyrir. Við-
skiptalíkan fyrirtækisins hefði sann-
að sig og Icelandair Group væri því
vel í stakk búið til að takast á við
framtíðina. sgs@mbl.is
Góð afkoma Icelandair
STUTTAR FRÉTTIR
 


   
  
   
  

 




 
  
  

 
  
!"# $% " &'( )* '$*
++,-./
+00-1.
+1.-2/
21-3+4
+0-,.5
+4-4.,
+24-50
+-+/5.
+45-44
+,5-+
++,-4+
+00-,
+1.-,.
21-340
+0-51+
+4-434
+20-1.
+-+/34
+44-/
+,5-,.
210-10,4
++,-33
+00-35
+1.-0,
2+-1/3
+0-5,5
+4-0.3
+20-.
+-+./
+44-0/
+,5-30
Skannaðu kóð-
ann til að sjá
gengið eins og
það er núna á
Ekki er sjálfgefið að stofnun á
borð við Íbúðalánasjóð sem eigi
að takast á við markaðsbrest,
til dæmis þegar önnur lánafyr-
irtæki geta ekki lánað, sé sú
hin sama og sinni einnig hinu
félagslega hlutverki. Þótt Eft-
irlitsstofnun EFTA (ESA) hafi
fallist á að tímabundinn mark-
aðsbrestur hafi ríkt á Íslandi í
kjölfar bankahrunsins 2008 þá
eru aðstæður með öðrum hætti
nú. Frá ársbyrjun 2012 hafa
bankarnir veitt 75% allra nýrra
íbúðalána.
Þetta kemur meðal annars
fram í skýrslu greiningarfyr-
irtækisins Analytica sem var
unnin að beiðni verkefnastjórn-
ar um framtíðarskipan húsnæð-
ismála og Morgunblaðið greindi
frá hinn 28. janúar síðastliðinn.
Skýrsluhöfundar segja ekki
sjálfgefið að ávallt sé um að
ræða markaðsbrest sem snýr
að lánveitingu til fasteigna-
kaupa hvar sem er á landinu.
„„Er markaðsbrestur að lána-
fyrirtæki vilji ekki lána til ný-
byggingar þegar vitað er að
markaðsvirði byggingarinnar
verður ekki nema helmingur
byggingarkostnaðar? Það kann
að vera brestur í fast-
eignamarkaðnum sem veldur
lágu verði en ekki er ljóst að sá
brestur verði leystur með lán-
veitingu.“
Ekki alltaf markaðsbrestur
EFASEMDIR UM ÍHLUTUN RÍKISINS Á ÍBÚÐALÁNAMARKAÐI