Morgunblaðið - 18.02.2014, Blaðsíða 12

12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. FEBRÚAR 2014
Svarið við spurningu dagsins
Fylgifiskar - Suðurlandsbraut 10, 108 Rvk - Sími 533 1300 - fylgifiskar.is
tilbúnar í pottinn heima
Fiskisúpur í Fylgifiskum
Verð 1.790 kr/ltr
Súpan kemur í fötu en fiskinum er pakkað sér.
Eldunaraðferð þegar heim er komið: Súpan er hituð upp að suðu, fiskinum er jafnað út milli súpudiska
eða settur í pottinn um leið og súpan er borin fram.
Hvað þarftu mikið?
Súpa sem aðalréttur – 0,5 ltr/mann Súpa sem forréttur – 0,25 ltr/mann
Von, styrktarfélagi gjörgæslu-
deildar Landspítala í Fossvogi,
hafa verið afhentar tæpar 180
þúsund krónur til minningar um
Skarphéðin Andra Kristjánsson
sem lést í kjölfar bílslyss í Borg-
arfirði 12. janúar 2014 ásamt unn-
ustu sinni. Fyrir upphæðina hefur
verið keyptur hægindastóll og út-
varpstæki fyrir aðstandenda-
herbergi gjörgæsludeildarinnar.
Styrktarfélagið Von hafði veg og
vanda af því að koma aðstand-
endaherberginu upp á sínum tíma
og búa það nauðsynlegum inn-
anstokksmunum. Í þessu hefur
Von notið stuðnings margra; fyr-
irtækja, félagasamtaka og ein-
staklinga.
Með gjöfinni núna er aðstaða
fyrir aðstandendur bætt til muna.
Gefendurnir eru vinahópur fjöl-
skyldu Skarphéðins Andra sem
varð til í Menntaskólanum við
Sund og hefur síðan þá kallað sig
Bíóvini.
Gáfu muni í her-
bergi aðstandenda
Miðvikudaginn
19. febrúar verð-
ur haldið Fé-
lagsráðgjafaþing
á Hótel Hilton
Nordica og hefst
það kl. 8.40. Á
þinginu verða
fyrirlestrar og
málstofur þar
sem flutt verða
70 erindi um félagsráðgjöf. Þingið
er haldið í tilefni af 50 ára afmæli
Félagsráðgjafafélags Íslands og til
heiðurs dr. Sigrúnu Júlíusdóttur,
prófessor og frumkvöðuls í fé-
lagsráðgjöf, sem fagnaði 70 ára af-
mæli sínu 3. febrúar sl. Nánar á
felagsradgjof.is.
70 erindi flutt á fé-
lagsráðgjafaþingi
Sigrún Júlíusdóttir
Norræn samvinna og Atlantshafs-
bandalagið er heiti opins fundar
sem haldinn verður í Norræna hús-
inu í dag, þriðjudag, klukkan 17.15.
Á fundinum verður fjallað um stöðu
og horfur í norrænu varnarsam-
starfi og NATO og er hann haldinn
í tengslum við loftvarnaæfingu sem
nú stendur yfir með þátttöku Finn-
lands, Noregs og Svíþjóðar. Á fund-
inum verða flutt sex erindi um efn-
ið.
Fundurinn fer fram á ensku og er
hann öllum opinn.
Fundur um norræna
samvinnu og NATO
SVIÐSLJÓS
Hólmfríður Gísladóttir
holmfridur@mbl.is
Hugmyndir eru uppi um að aflétta
refsingum vegna fíkniefnavörslu en
Kristján Þór Júlíusson heilbrigðis-
ráðherra sagði m.a. í síðustu viku að
refsistefna íslenskra stjórnvalda í
fíkniefnamálum hefði ekki skilað til-
ætluðum árangri. Menn virðast á einu
máli um að aflétting refsinga hafi
ýmsa kosti í för með sér en að neysla
fíkniefna muni líklega aukast í
kjölfarið.
Helgi Gunnlaugsson, afbrotafræð-
ingur og prófessor í félagsfræði við
Háskóla Íslands, segir rétt að leið-
rétta þann útbreidda misskilning að
þegar rætt sé um afléttingu refsinga,
eða „afglæpavæðingu“, sé ekki átt við
refsingar vegna neyslu heldur vörslu
fíkniefna. Neyslan sem slík sé ekki
refsiverð samkvæmt íslenskum lög-
um. Hann segir það hins vegar skipta
sköpum að menn, sérstaklega ungt
fólk, lendi ekki á sakaskrá fyrir vörslu
fíkniefna og hafi það hangandi yfir
höfði sér um ókomna tíð.
„Þessi refsistefna hefur margvís-
lega galla eins og þann að krakkar
sem eru ekki í öðrum brotum geta
lent í klóm réttvísinnar og á sakaskrá,
sem getur haft afleiðingar fyrir þau í
framtíðinni,“ segir Helgi. Hann segir
að víða í Suður-Evrópu, þar sem
formleg aflétting refsinga hafi ekki
átt sér stað, líti yfirvöld engu að síður
í hina áttina þegar kemur að vörslu
smærri neysluskammta. „Þar er
þetta ekki á forgangslista hjá lög-
reglu, að elta uppi neytendur,“ segir
hann.
Ná betur til verst settu
Þegar meta á reynsluna af aflétt-
ingu refsinga vegna fíkniefnavörslu
segir Helgi Portúgal nærtækasta
dæmið en þar var fíkniefnalöggjöfinni
breytt árið 2001. „Þar er þetta ekki
löglegt en ekki refsivert heldur.
Þannig að það er ekki hægt að setja
menn á sakaskrá. Þetta er komið úr
þeim farvegi,“ segir hann.
Helgi segir að samfara breytingum
á refsilöggjöfinni hafi Portúgalar eflt
viðbúnað heilbrigðiskerfisins gagn-
vart neytendum á götunni en það sé
mat manna að með áherslubreyting-
unni hafi tekist að ná betur til þeirra
sem eru verst staddir. „Þeir telja sig
ná betur til þessara erfiðu einstak-
linga, þ.e.a.s. sprautufíkla og einstak-
linga sem eru ofurseldir fíkniefnum,“
segir hann. Dauðsföllum hafi fækkað
og með því að aflétta skömminni af
neyslunni hafi tekist að draga úr
HIV-smitum og útbreiðslu lifrar-
bólgu C, þar sem notendur séu
viljugri til að leita sér aðstoðar.
Helgi bendir á að hérlendis sé
lifrarbólga C útbreidd meðal
sprautufíkla og meðferðin við henni
kosti umtalsverða fjármuni. Þá sitji
þriðjungur fanga í íslenskum fang-
elsum inni fyrir fíkniefnabrot, sem
sömuleiðis kallar á útgjöld. Hann
segist gera ráð fyrir að refsingum
vegna vörslu og meðferðar fíkniefna
verði aflétt í fyllingu tímans en hvet-
ur til þess að Ísland verði í samfloti
og samstarfi við nágrannalöndin
hvað þetta varðar.
Festast í vítahring
„Í grunninn er ég að lýsa því yfir að
ég er til í að ræða allar leiðir sem geta
orðið okkur til gagns í því að berjast
gegn fíkniefnaneyslu,“ segir Kristján
Þór Júlíusson heilbrigðisráðherra um
svokallaða afglæpavæðingu en ítrek-
ar að henni megi ekki rugla saman við
lögleiðingu fíkniefna, sem hann segist
vera á móti.
Kristján segir augljóst að refsi-
stefna íslenskra stjórnvalda hafi ekki
skilað tilætluðum árangri og þá hafi
hún ákveðnar hættur í för með sér.
„Það eru miklar líkur til þess að hún
festi ungt fólk í ákveðnum vítahring
neyslunnar; það fer inn á sakaskrá og á
þar af leiðandi erfiðara með að fá vinnu
og er ekki í skóla,“ segir ráðherrann.
Fyrir liggur að skipa starfshóp sem
vinna á tillögur um framkvæmdar- og
aðgerðaáætlun sem byggir á stefnu-
mörkun varðandi áfengis- og vímu-
varnir og segir Kristján að á þeim
vettvangi verði hugsanlega fjallað um
afléttingu refsinga vegna fíkniefna-
brota.
Refsistefnan ekki skilað árangri
 Heilbrigðisráðherra segist opinn fyrir öðrum leiðum í baráttunni gegn fíkniefnum  Að lenda á saka-
skrá vegna fíkniefnaneyslu takmarkar möguleika ungs fólks í framtíðinni  Lögleiðing ekki á borðinu
Morgunblaðið/Ómar
Fíkniefni Með því að aflétta refsingum er dregið úr skömminni sem fylgir neyslu og fólk leitar sér frekar hjálpar.
Spáir heitum umræðum
» Helgi segir að umræður um
afléttingu refsinga vegna fíkni-
efnavörslu muni að öllum lík-
indum vekja sterkar tilfinn-
ingar hjá fjölda fólks.
» Hann bendir á að á sínum
tíma hafi umræðan um aflétt-
ingu bjórbannsins verið afar
heit og menn jafnvel talað um
að aflétting bannsins væri til-
ræði við ungu kynslóðina og
vinnustaðina í landinu.
» Hann segir fíkniefnaneyslu
vafalítið eiga eftir að aukast
verði refsingum vegna vörslu
aflétt, þó að reynsla Portúgala
bendi ekki til þess.
STUTT
„Við höfum lengi talað fyrir því
að peningunum sé betur varið í
meðferð en löggæslu- og fé-
lagsleg úrræði,“ segir Arnþór
Jónsson, formaður SÁÁ, um hug-
myndir um að aflétta refsingum
vegna fíkniefnavörslu.
Arnþór segir jákvætt ef breyt-
ingin yrði til þess að ungt fólk
endaði síður á sakaskrá en óttast
að neysla muni aukast í kjölfar
auðveldara aðgengis að efnunum.
„Ef þú auðveldar aðgengið að
fíkniefnum og verðið lækkar þá
eykst neyslan. Og ef þú hækkar
verðið og takmarkar aðgengið, þá
minnkar neyslan. Það er bara
þannig. Við drógum úr tóbaks-
neyslu með þessari aðferð,“ segir
hann.
Arnþór segir breytinguna ekki
leysa vanda ungs fólks í
kannabisneyslu, sem dettur úr
skóla og verður félagslega ein-
angrað. Neysla þessa hóps verði
eftir sem áður ólögleg nema fólk
ætli sér að lækka áfengiskaupa-
aldurinn niður í 13 ára.
Kannabisneyslan sé afar fé-
lagslega smitandi en með öfl-
ugum meðferðarúrræðum megi
koma einstaklingum í neyslu
fljótt og örugglega til aðstoðar
og takmarka smitunaráhrifin.
Þannig sé meðferð í raun besta
forvörnin.
Leysir ekki allan vandann
FJÁRMUNUM BETUR VARIÐ Í MEÐFERÐ