Morgunblaðið - 20.02.2014, Blaðsíða 54

54 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. FEBRÚAR 2014
Nú eru kjarasamningar lög-
reglumanna lausir sem og hjá
fleiri opinberum starfsmönnum.
Stefna þarf að því að grunnlaun
verði hækkuð í stað áherslu á
stofnanasamninga sem hægt er
að afturkalla með stuttum fyr-
irvara eins og gert var víða hjá
ríkinu eftir efnahagshrunið
2008. Eftir sat starfsfólk með
strípuð grunnlaun og meiri
starfskröfur. Auk þess skapa
stofnanasamningar oft launamun fyrir svip-
uð störf og hafa þá tilhneigingu að halda
niðri grunnlaunum hjá stéttum sem mikið
álag hvílir á.
Þessum þáttum þurfa samninganefnd-
irnar að gefa gaum sem og öðrum úrbóta-
málum í væntanlegum samningum sem og í
næsta áfanga að ári.
Ljóst er að ekki er hægt að bíða lengur
með heildarendurskoðun á launaumhverfi
lögreglumanna, þar er að ýmsu að hyggja.
Í reynd er ríkið og sveitarfélög að fá
mjög ódýrt vinnuafl í skyldu- og þjónustu-
verkefni fyrir samfélagið, vinnuafl sem álag
hefur víða aukist á vegna niðurskurðar í
mannahaldi. Þessir starfshópar greiða
skatta og skyldur af hverri launakrónu til
ríkis- og sveitarfélaga og það áður en launin
eru greidd út.
Ég held að það efist enginn um að op-
inberir starfsmenn eru nauðsynlegir í hin
ýmsu störf í þjóðfélaginu og í þau störf þarf
öflugt fagfólk t.d. í löggæslu, heilsugæslu,
kennslu í víðtækum skilningi sem víðar.
Að sjálfsögðu þurfa ríki og sveitarfélög
ávallt að vera með opin augu fyrir óþarfa
rekstrareiningum og bættu rekstrarformi.
Ekki má þó flana að neinu í því sambandi
sem reynist svo raska nauðsynlegri þjón-
ustu fyrir samfélagið þegar upp er staðið.
Í harðnandi heimi er aldrei meiri þörf en
nú fyrir öfluga löggæslu um allt land til að
geta tekið í tíma á grófri afbrotastarfsemi
og öðrum afbrotum og til að halda uppi víð-
tæku eftirliti á þjóðvegum og hálendi Ís-
lands. Aukinn ferðamannastraumur kallar á
slíkt sem og á trausta heilsugæslu til að
tryggja hér öruggt íbúa-og ferðamann-
aumhverfi.
Varðandi fyrirhugaða sameiningu lög-
regluembætta þá þarf að huga að ýmsu í því
sambandi svo að slík breyting kalli ekki á
skerta löggæslu á vissum svæðum og fleiri
öryggisþáttum. Samhliða þarf að huga að
launa- og starfsumhverfi lögreglumanna
vegna breytinga sem væntanlega munu
fylgja sameiningunni.
Eins og fyrr er getið er nauðsynlegt að
hækka almennt grunnlaun lögreglumanna
og vaktaálag á álagstímum sem og laun lög-
reglumanna með mikla starfsreynslu. Jafn-
framt þarf að endurskoða starfslokakjör
lögreglumanna í B-sjóði LSR. Til dæmis
koma bakvaktir/útkallsvaktir þeirra í tugi
ára, nætur sem helgar, yfirvinna og fleira
ekki til eftirlaunagreiðslna.
Upphrópun um almennt há eftirlaun rík-
isstarfsmanna er byggð á miklum misskiln-
ingi. Ætli að meðal eftirlaun hjá hinum al-
menna ríkisstarfsmanni í B-sjóði nái
tryggingargreiðslu eftir 45-48 ára starf?
Svipaða sögu má segja um laun
hins almenna lögreglumanns,
þau laun eru ekki há þrátt fyr-
ir vinnu alla daga ársins, nætur
sem helgar í krefjandi og erf-
iðu starfi sem því miður margir
lögreglumenn hafa slasast í og
sumir þeirra aldrei beðið þess
bætur. Ríkisvaldinu er svolítið
tamt í samningaviðræðum að
taka út sérhópa í launum hjá
viðkomandi starfsstéttum og
miða laun stéttarinnar almennt
við þá hópa sem og eftirlaun.
Staðreyndin er allt önnur þegar litið er á
60-70% af launahópnum t.d. varðandi lög-
reglumenn þrátt fyrir víðtæka vinnuskyldu.
Öryggistilfinning og traust til lögreglu er
það sem íbúar landsins kalla eftir sem og
þeir sem sækja okkar fagra land heim.
Tryggt umhverfi hvar sem verið er hér á
landi er markmið lögreglunnar og lög-
reglumenn hafa lagt á sig mikla vinnu og
erfiði, þrátt fyrir niðurskurð og mannfæð
t.d. frá 2008, til að tryggja það markmið
sem best. Lögreglumenn eru vel menntaður
faghópur sem landsmenn og ríkisvaldið þarf
á að halda og treysta á til hinna ýmsu
verka. Sérmenntun eins og lögreglan hefur
reynt að tileinka sér er nauðsynlegt að efla
til að halda í við hina ýmsu brotastarfsemi/
flokka sem hafa aukist undanfarin ár.
Með framangreindum áherslum heldur
ríkið/embættin frekar í öflugan og hæfan
faghóp lögreglumanna til vandasamra og
krefjandi verka. Þjóðfélagið þarf á því að
halda í okkar annars góða og trygga landi,
því hætturnar leynast víða ef sofnað er á
verðinum gagnvart framangreindum þátt-
um.
Þess skal getið í lokin að svo slakir samn-
ingar stóðu lögreglumönnum til boða í hinu
svokallaða góðæri þegar margar starfs-
stéttir voru á miklu launaskriði að grípa
varð til sérákvæða í kjarasamningi LL til að
koma í veg fyrir víðtækar uppsagnir lög-
reglumanna 2006/2007.
Nauðsynlegt er að huga að þessum þátt-
um t.d. þegar/áður en efnahagslífið fer að
eflast á ný, því það er dýrt fyrir það op-
inbera og slæmt fyrir þjóðfélagið að missa
reynda og góða lögreglumenn úr starfi.
Ég vænti þess að samninganefnd ríkisins
taki vel á móti samninganefnd LL í kom-
andi kjaraviðræðum og bæti úr þeim þáttum
sem hér hefur verið minnst á, og fleiru sem
úrbóta er þörf í, fyrir lögregluna í heild.
Þörfin er til staðar eins og innanrík-
isráðherra/ríkisstjórnin hefur boðað með
góðri viðleitni til málaflokksins og þar með
aukins öryggis í landinu.
Eftir Ómar G.
Jónsson
» Tryggt umhverfi hvar
sem verið er hér á landi
er markmið lögreglunnar
og lögreglumenn hafa lagt á
sig mikla vinnu til að tryggja
það markmið sem best.
Ómar G. Jónsson
Höfundur er lögreglufulltrúi og
áhugamaður um betra þjóðfélag á
ýmsum sviðum.
Í reynd er ríkið að fá
mjög ódýrt vinnuafl
Til þess að ferillinn gæti haf-
ist í ESB-viðræðunum um
hvern einstakan málaflokk
þurftu báðir aðilar að leggja
fram svokallaða rýniskýrslu,
þar sem greindur var munur á
löggjöf og regluverki aðila í
málaflokknum. Þar kæmi fram
hverju Ísland þyrfti að breyta í
sinni löggjöf til að falla að kröf-
um ESB. Rýniskýrslan um
sjávarútveg var tilbúin af Ís-
lands hálfu, en Evrópusambandið þorði ekki
að birta sína, né heldur virtust ESB-löndin
ná saman innbyrðis um hvað ætti að standa
í skýrslunni af þeirra hálfu. Til þess bar of
mikið í milli og sérstaklega í grundvall-
aratriðum. Þar bar hæst ófrávíkjanlega
kröfu ESB um að öll yfirstjórn auðlind-
arinnar færðist til Brussel. Einungis væri
hægt að semja um undanþágur til taka-
markaðs tíma.
Ég krafðist þess sem ráðherra að rýn-
iskýrslan um sjávarútveg frá ESB kæmi
fram og þá birtust formlega kröfur sam-
bandsins um hverju við yrðum að breyta í
okkar löggjöf. Jafnframt myndi þá birtast
formleg krafa þeirra um afsal okkar á for-
ræði auðlindarinnar. Það stóð aldrei til af
minni hálfu að gefa fyrirfram eftir fullveld-
isrétt Íslands í sjávarútvegsmálum.
Krafa ESB um yfirráð
á fiskveiðiauðlindinni
Samningamönnum ESB var það reyndar
fullljóst að kæmi afstaða og kröfur þeirra
formlega fram væri í raun samningum sjálf-
hætt. Þetta var ýmsum öðrum í íslenskri
stjórnsýslu líka ljóst og því leiddu þeir at-
hyglina frá sjávarútvegi að öðrum deiluat-
riðum eins og landbúnaði. Um þetta segir í
skýrslu Hagfræðistofnunar:
„Hvað varðar sjávarútvegskaflann er
mikilvægt að árétta að þegar viðræðunum
var frestað hafði framkvæmdastjórn Evr-
ópusambandsins ekki lagt fram rýniskýrslu
sína og Ísland gat því ekki lagt fram form-
lega samningsafstöðu sína í sjávarútvegi.“
Og síðan er vikið að því að Íslendingar
myndu seint hafa samþykkt þá kröfu ESB
að „formlegt forræði yfir auðlindum sjávar,
takmarkanir við fjárfestingar og forsvar á
alþjóðavettvangi „færðist til Brussel“.
Áfram segir í skýrslu Hag-
fræðistofnunar: „Stofnanir
Evrópusambandsins hafa vald
til þess að setja löggjöf í sjáv-
arútvegsmálum sambandsins í
mjög víðtækum mæli. Þá fer
Evrópusambandið eitt með
valdheimildir yfir varðveislu
auðlinda í sameiginlegri fisk-
veiðistefnu þess. Varðveisla
auðlinda nær ekki aðeins til
reglna um leyfilegan hámarks-
afla og tæknilegar vernd-
arráðstafanir heldur einnig til
reglna um markaðsmál og skiptingu kvóta
milli aðildarríkjanna og fleiri atriða.“
Samningsstaða Íslands
sterk í makrílnum
Þá er vikið að deilunum um makríl og
þann rétt Íslands sem sjálfstæðs strandrík-
is að semja um varðveislu og nýtingu deil-
ustofna. Ég gerði mér grein fyrir mikilvæg-
inu, þegar ég skrifaði undir reglugerð 30.
desember 2011, sem kvað á um tæp 150
þús. tonn af makríl fyrir íslenska fiskiskipa-
flotann fyrir árið 2012. En það var að mínu
mati eðlileg hlutdeild okkar í makríl, öll
veidd innan eigin lögsögu. Jafnframt vissi
ég að með þeirri ákvörðun var verið að
setja alla eftirgjöf af Íslands hálfu í frost
gagnvart ESB næstu árin í sjávarútvegs-
málum. Slíkt er reyndar rækilega undir-
strikað í skemmtilegri bók fyrrverandi ut-
anríkisráðherra, Ári drekans, en þar er því
lýst hve ESB-ríkin áttu erfitt með að sætta
sig við sjálfstæðan rétt Íslands sem full-
valda ríkis að semja um og veiða makríl í
sinni eigin lögsögu.
Sóknarfæri Íslands liggja í sjálfstæði
þess og fullveldi heima sem erlendis.
Eftir Jón
Bjarnason
Jón Bjarnason
»Ég krafðist þess sem
ráðherra að rýniskýrslan
um sjávarútveg frá ESB
kæmi fram og þá birtust
formlega kröfur sambandsins
um hverju við yrðum að
breyta í okkar löggjöf.
Höfundur er fyrrverandi sjávar-
útvegs- og landbúnaðarráðherra.
Evrópusambandið þorði
aldrei að opna á kaflann
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í
landinu og birtir aðsendar greinar alla útgáfu-
daga.
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar
eru vinsamlega beðnir að nota innsendikerfi
blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir
öryggi í samskiptum milli starfsfólks Morg-
unblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir
ekki greinar sem einnig eru sendar eru á aðra
miðla.
Að senda grein
Kerfið er aðgengilegt undir Morg-
unblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu
mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felli-
gluggi þar sem liðurinn "Senda inn grein" er
valinn.
Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað
þarf notandinn að nýskrá sig inn í kerfið. Ít-
arlegar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í
skráningarferlinu. Eftir að viðkomandi hefur
skráð sig sem notanda í kerfið nóg að slá inn
kennitölu notanda og lykilorð til að opna
svæðið. Hægt er að senda greinar allan sólar-
hringinn.
Nánari upplýsingar veitir starfsfólk Morg-
unblaðsins alla virka daga í síma 569-1100 frá
kl. 8-18.