Morgunblaðið - 28.02.2014, Blaðsíða 27

FRÉTTIR 27Erlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 28. FEBRÚAR 2014
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Dagblöð í Úkraínu og Rússlandi og
vestræn stjórnvöld hafa látið í ljósi
áhyggjur af vaxandi spennu í Krím
og hættu á blóðugum átökum milli
stuðningsmanna nýju valdhafanna í
Kænugarði og aðskilnaðarsinna sem
vilja að skaginn verði aftur hluti af
Rússlandi. Oleksandr Túrtsjnov,
settur forseti Úkraínu, varaði Rússa
við því að beita hervaldi í Krím eftir
að tugir rússneskumælandi byssu-
manna náðu þinghúsi og stjórnar-
ráði í höfuðborg sjálfstjórnarhéraðs-
ins á sitt vald.
Úkraínska dagblaðið Den sagði að
mikil hætta væri á því að Úkraína
klofnaði í tvennt og nokkur blöð í
Krím töldu að spennan gæti hæg-
lega magnast og leitt til átaka.
Nokkur dagblöð í Rússlandi sökuðu
tatara um að magna spennuna af
ásettu ráði. Tatarar eru múslímar,
sættu ofsóknum og voru fluttir
nauðugir frá Krím í valdatíð Jósefs
Stalíns í Sovétríkjunum og mega
ekki til þess hugsa að skaginn lúti
stjórn Rússa. Skaginn var hluti af
Rússlandi frá átjándu öld en var
færður undir stjórn Úkraínu árið
1954 þegar Níkíta Khrústsjov var
leiðtogi Sovétríkjanna. Eftir að
Úkraína fékk sjálfstæði árið 1991
hélt landið yfirráðunum yfir Krím en
gerður var samningur við Rússa um
að þeir héldu herstöðinni í hafnar-
borginni Sevastopol.
Úkraínskar öryggissveitir um-
kringdu í gær þinghúsið og stjórnar-
ráðið í Simferopol, höfuðborg Krím-
ar, eftir að óþekktir byssumenn
náðu byggingunum á sitt vald og
drógu rússneska fánann að húni.
Umfangsmiklar heræfingar
Úkraínumenn höfðu einnig
áhyggjur af heræfingum sem Vla-
dímír Pútín fyrirskipaði í grennd við
landamærin að Úkraínu í fyrradag.
Rússneskar orrustuþotur flugu
einnig yfir landamærasvæðin, að því
er rússneska fréttastofan Interfax
hafði eftir embættismönnum varnar-
málaráðuneytisins í Moskvu.
Bráðabirgðaforsetinn í Úkraínu
sagði í ræðu á þinginu í gær að litið
yrði á hvers konar liðsflutninga inn-
an Krímar frá rússnesku herstöðinni
í Sevastopol sem „árás að fyrra
bragði“. Anders Fogh Rasmussen,
framkvæmdastjóri Atlantshafs-
bandalagsins, lét í ljósi áhyggjur af
spennunni í Krím og skoraði á Rússa
að forðast hvers konar aðgerðir sem
gætu orðið til þess að deilan stig-
magnaðist. Bandarísk stjórnvöld
hafa hvatt Rússa til að beita ekki
hervaldi.
Heræfingar Rússa við landamær-
in eru óvenjuviðamiklar og talið er
að markmiðið með þeim sé að senda
Úkraínumönnum skilaboð, vara þá
við því að beita aðskilnaðarsinna í
Krím hervaldi, að mati fréttaskýr-
anda danska dagblaðsins Politiken.
Hann telur að þótt Pútín hafi lagt
mikla áherslu á að auka hernaðar-
mátt Rússlands og auka áhrif Rússa
í grannríkjunum vilji hann forðast
átök sem myndu skaða efnahag
landsins og grafa undan sigrum
hans á alþjóðavettvangi að undan-
förnu, m.a. í tengslum við stríðið í
Sýrlandi.
Óttast vaxandi spennu í Krím
 Settur forseti Úkraínu varar Rússa við því að beita hervaldi á Krímskaga  Pútín Rússlandsforseti
sendir Úkraínumönnum skilaboð með umfangsmiklum heræfingum við landamærin og flugi herþotna
EPA
Vilja aðskilnað Rússneskir Krímbúar söfnuðust saman við þinghúsið í höfuðborg Krímar í gær. Um 60% íbúa hér-
aðsins eru af rússneskum ættum og margir þeirra vilja að það verði hluti af Rússlandi, eins og fyrir árið 1954.
Hætta á innrás?
» Fréttaskýrendur í Kænu-
garði eru ekki á einu máli um
hvort líklegt sé að spennan í
Krím verði til þess að Rússar
geri innrás í skagann, líkt og í
Georgíu árið 2008 vegna deilu
um aðskilnað Suður-Ossetíu.
» Nokkrir þeirra telja mikla
hættu á innrás, einkum ef
mannfall verður meðal rúss-
neskra Krímbúa. Aðrir telja
innrás ólíklega, m.a. vegna
hættu á blóðugum átökum
Rússa og tatara í Krím.