Morgunblaðið - Sunnudagur - 16.02.2014, Blaðsíða 46

Úttekt
46 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 16.2. 2014
Spáðu í mig
SPÁMIÐLAR OG LÆKNAMIÐLAR. HVAÐ GERA ÞEIR? HVAÐAN KOMA ÞEIR? HVERNIG STARFA ÞEIR? FJÓRIR ÍSLENSKIR MIÐLAR SEM
HAFA VAKIÐ ATHYGLI HÉRLENDIS, Á ÖLLUM ALDRI OG ÚR MISMUNANDI UMHVERFI, SEGJA SÖGU SÍNA Á NÆSTU BLAÐSÍÐUM.
Texti: Júlía Margrét Alexandersdóttir julia@mbl.is
Ljósmyndir: Ómar Óskarsson omar@mbl.is
B
urtséð frá því hvað fólki finnst um miðla og spákonur, hvort þau hafi yfirnátt-
úrlega hæfileika eða ekki, þá hafa slíkir einstaklingar lifað með þjóðinni frá því að
land byggðist. Fyrsta spákonan okkar er jafnan talin vera landnámskonan Þórdís
á Spákonufelli á Skagaströnd sem var sögð framsýn og forvitur.
Hér á landi, rétt undir yfirborðinu, ganga sögur af spákonum og miðlum sem
fólki finnst það hafa reynt að góðu, hvort sem er spádómum eða einhvers konar styrk og
hjálp. Sumir verða hálfgerðar goðsögur á kaffistofum landsmanna og aðrir fá skömm í hatt-
inn fyrir að hitta ekki á naglann. Hrönn Friðriksdóttir segir í viðtali hér að neðan að hún
telji þá endast stutt í faginu sem fari með fleipur því íslenskt samfélag sé svo lítið og allt
spyrjist út. Hún segist jafnframt skilja fjölmargar efasemdaraddir. Hins vegar verður ekki
litið framhjá því að margt er óútskýrt í þessari tilveru og marga rekur í rogastans þegar
fréttir birtast þess efnis að stofnanir eins og sænska lögreglan fái spákonur og miðla til að
taka þátt í rannsóknum mála. Slíkt hefur reyndar lengi tíðkast og í danska blaðinu Nation-
altidende birtist grein árið 1949 þar sem sagt var frá íslenskri spákonu sem aðstoðað hefði
rannsóknarlögregluna í Kaupmannahöfn við að leysa morðmál. Nafni konunnar, sem lýst var
sem aldraðri og gráhærðri, var haldið leyndu en í fréttinni var sagt frá því að danska lög-
reglan hefði þá leitað til danskra spákvenna með engum árangri áður en þeir hittu þá ís-
lensku.
Hér á eftir fara viðtöl við fjóra íslenska miðla sem segja sögu sína og hvernig þeir hafa
upplifað starf sitt.
Í myndasafni Morgunblaðsins er fjölmargar forvitnilegar myndir að finna og þessa rak á fjörur við
vinnslu greinarinnar. Myndin er tekin á miðilsfundi sem einn þekktasti miðill síðustu aldar, Haf-
steinn Björnsson, leiddi en hann lést árið 1977. Hafsteinn er sá með hin sérstöku dökku gleraugu.
Bíbí Ísabella Ólafsdóttir var 7 ára þegarfór að bera á að hún sá eitthvað semaðrir sáu ekki. Eftirminnileg er henni
minning þegar hún fékk sýn um miðja nótt
þar sem hún horfði á föður sinn fara út af
vegi í olíubíl sem hann keyrði þá fyrir Esso.
Bíbí tilkynnti móður sinni þetta sem brá við
og rak hana inn í rúm. Morguninn eftir var
barið að dyrum á heimilinu og móður hennar
tilkynnt að slíkt slys sem Bíbí sá hefði átt
sér stað. Bíbí segist hafa upplifað það eins
og þetta væri henni að kenna.
„Þetta er sú minning sem er mér svona
mest ljóslifandi af því þetta var svo mikið
áfall. Þarnæsta dag fór mamma með mig á
spítalann og pabbi var allur vafinn í rúmi.
Ég hélt mig alveg úti í horni og horfði á
hann og hugsaði með mér hvað ég væri eig-
inlega búin að gera við pabba. Eftir þetta
var ég alltaf að sjá eitthvað og lenda í ein-
hverju sem olli mér kvíða og vandræðum.“
Voru eða eru fleiri en þú í fjölskyldunni
sem hafa reynt svipaða hluti?
„Einn bróðir minn var nú þekktur fyrir
annars konar hluti en þeir voru samt
sprottnir af því sama. Hann var kraftakarl,
hét Reynir Örn Leósson, og braust meðal
annars út úr fangelsinu í Keflavík og sleit
keðjur og eitthvað slíkt. Hann hafði einhvers
konar ofurafl. Mamma var mjög næm og
vissi hluti.“ Þá er forfaðir Bíbíar eldklerk-
urinn Jón Steingrímsson sem kunnastur er
fyrir eldmessuna er hann flutti í miðjum
Skaftáreldum sem sögð er hafa valdið því að
hraunstraumur stöðvaðist.
Bíbí segist aldrei hafa verið sátt við það
að vera skyggn. Hún hafi orðið að sætta sig
við það. „Ég gaf loforð á endanum og hætti
að streitast á móti. Dóttir mín lenti í því að
vera næstum dáin ungbarnadauða. Um tíma
var mjög tvísýnt með barnið og ég bað og
bað til guðs og lofaði því um leið að ef hún
fengi að lifa og vera heilbrigð skyldi ég aldr-
ei neita neinu sem ég væri beðin um, hversu
erfitt sem mér þætti það. Og ég skyldi
ganga þann veg að reyna að sýna fram á að
lífið væri meira en það sem fólk sæi al-
mennt. Þetta var árið 1989. Ég hef því látið
mig hafa það að fara í sjónvarp og blöð og
aldrei þorað að segja nei eftir þetta.“
Hvernig breyttist lífið þarna?
„Það breyttist þannig að ég hætti að
skammast mín fyrir það þótt ég sæi eitthvað.
Ég kalla mig bara Nokia-farsíma sem reynd-
ar vantar minniskubb í,“ segir Bíbí og hlær.
„Ég vil meina að það sé ekkert dularfullt við
þetta. Ég hef orkusýn, sé til dæmis þegar
ljósgeislinn kemur úr farsímanum. Ég sé
mikla liti í kringum fólk. Þetta er bara orka
vil ég meina.“
Litir standa fyrir hæfileika
Er fólk með margbreytilega liti?
„Já. Ég átti 10 systkini og ekkert þeirra
var eins á litinn. Ég vil meina að litirnir
standi fyrir hæfileikana. Ég get oft á tíðum
séð á hvaða línu fólk er á út frá litnum,
hvers konar starf hentar því. Litirnir breyt-
ast ekki í grunninn með aldrinum en þegar
fólk reiðist til dæmis sér maður allt verða
eldrautt fyrir ofan kollinn á því. Þegar fólk
verður afbrýðisamt sveipar neongrænt ský
sig um það. Enda er oft talað um að fólk
verði grænt af öfund og rautt af reiði. Þegar
ég fór í fyrsta skipti í flugvél, 17 ára gömul,
og vélin hoppaði eitthvað varð ég dauðhrædd
því mér fannst að það kviknaði í einhverjum
sætum. En þetta var þá bara hræðsla sem
kom eins og eldur upp úr kollunum á farþeg-
um. Það er oft talað um að tilfinningar
slökkvi ljós skynseminnar og ljós skynsem-
innar hlýtur að vera í kringum kollinn á okk-
ur.“
Hvernig fer þitt starf fram?
„Ég fékk fyrstu tarrotspilin mín þegar ég
var fimm ára en þá var það kerling í hverf-
inu sem lét mig hafa þau þegar ég var úti að
krota parís. Þetta var kona sem talaði aldrei
við neinn í hverfinu. Hún sagði mér að þetta
ætti ég að eiga og ég myndi nota þetta
seinna. Svo bara gekk hún í burtu. Ég varð
auðvitað rosalega hamingjusöm því maður
fékk ekki oft gjafir og hljóp með þetta inn til
mömmu. Hún tók þetta af mér og setti þetta
upp í skáp og ég man hvað mér þótti það
frekt af henni. Þegar ég var átta ára bað
hún mig um að leika mér með spilin fyrir
vinkonur hennar. Ég man ekkert eftir þessu
en mamma sagði mér síðar að þær hefðu
verið ánægðar með það. Ég man reyndar
aldrei hvað ég segi við fólk undir þessum
kringumstæðum, það bara þurrkast út eftir
tímana. Ég nota spilin, sem eru samt bara
tenging, og les í ljós fólks. Skyggnilýsing-
arfundir eru hins vegar öðruvísi, en auðvitað
tek ég þátt í þeim líka.“
Varðandi fólk sem er mikið í fréttum og
Íslendingar þekkja - geturðu nefnt árur sem
eru eftirminnilegar?
„Ég get sagt þér að litir Helga Seljan,
Ágústu Evu Erlendsdóttur, Friðriks Þórs
Friðrikssonar og Vigdísar Grímsdóttur eru
skemmtilega skrautlegir. Þeir sem eru með
bláan lit í kringum sig fara oft í lögfræðinám
og kennarar, viðskiptafræðingar og læknar
eru með mikið blátt í kringum sig til dæm-
is.“
Breytist margt í starfinu frá ári til árs?
„Ég hitti fólk minna en ég gerði áður. Það
er meðvituð ákvörðun. Þá er ég ekki að
svíkjast undan en samt að standa við lof-
orðið. Fyrir 20 árum var ég að hitta kannski
10 manns á dag. Ég hef ekki sömu orku í
það og ég hafði og aðstæður mínar hafa
breyst verulega. Svo á ég sex börn og 13
ömmubörn og maður verður að hafa tíma
fyrir þau.“
BÍBÍ ÍSABELLA ÓLAFSDÓTTIR
Aldrei verið sátt við
að vera skyggn
BÍBÍ ÓLAFSDÓTTIR ER EINN ÞEKKTASTI MIÐILL ÍSLANDS EN MARGIR MUNA
EFTIR BÓK VIGDÍSAR GRÍMSDÓTTUR; SÖGUNNI UM BÍBÍ ÓLAFSDÓTTUR
SEM VAR MEÐAL ANNARS TILNEFND TIL ÍSLENSKU BÓKMENNTAVERÐ-
LAUNANNA Á SÍNUM TÍMA. BÍBÍ SÉR MIKLA LITI Í KRINGUM FÓLK.
„Ég hitti fólk minna en ég gerði áður. Það er meðvituð ákvörðun. Þá er ég ekki að svíkjast undan en
samt að standa við loforðið,“ segir Bíbí Ísabella Ólafsdóttir miðill.
* Þegar fólk reiðist sérmaður allt verðaeldrautt fyrir ofan kollinn
á því. Þegar fólk verður
afbrýðisamt sveipar neon-
grænt ský sig um það.“