Morgunblaðið - Sunnudagur - 09.03.2014, Blaðsíða 48

 Pútín fer þess á leit við efri deild rússneska
þingsins að veitt verði heimild fyrir því að
beita vopnuðum hersveitum í Úkraínu.
 Íbúar Úkraínu upplifa mikla hræðslu og
óöryggi samkvæmt fréttum.
 Sergiy Aksyonov, nýkjörinn forsætisráð-
herra Krímar, óskar eftir aðstoð
frá Pútín við að koma á friði á
Krímskaga í deilum við ný stjórn-
völd í Kænugarði. Hann segir allar
öryggissveitir í Krím hliðhollar
Pútín.
 Utanríkisráðherra
Breta hvetur rúss-
nesk stjórnvöld til
að virða sjálfstæði
Úkraínu.
V
orið 2013 úrskurðaði Mannréttindadómstóll
Evrópu fangelsun Júlíu Tímósjenkó ólög-
lega og gerræðislega. Þetta flækti fyr-
irhugaðan samstarfssamning Úkraínu við
Evrópusambandið því lausn fyrrverandi
forsetans var eitt þeirra skilyrða sem landið varð að
uppfylla til að fá inngöngu í sambandið. En flækti og
ekki flækti. Ljóst þykir að Viktor Janúkóvitsj leit til
austurs og þess möguleika að gerast aðili að tollabanda-
lagi Rússlands.
Samtök iðnrekenda í landinu sögðu samning við ESB
myndu skaða viðskiptatengsl við Rússland sem hótaði
refsiaðgerðum gegn úkraínsku efnahagslífi ef af yrði.
Í október á síðasta ári benti margt til að Úkraína
myndi gera viðskipta- og stjórnmálasamning við Evr-
ópusambandið en aðeins mánuði síðar stöðvuðu ráða-
menn í landinu þá undirbúningsvinnu og fljótlega sagði
Janúkóvitsj að það hefði verið vegna þrýstings frá
Rússum. Í kjölfarið mótmæltu þúsundir manna næstu
vikur í Úkraínu sem vildu efla tengsl landsins við Evr-
ópu. Þeir mótmæltu einnig spillingu embættismanna, of-
beldi lögreglunnar og einræðistilburðum forsetans og
kallað var eftir afsögn hans. 15. desember komu 200.000
manns saman í Kænugarði. Kannanir bentu þá til að
70% úkraínskra kjósenda vildu samning við Evrópusam-
bandið fremur en náin tengsl við Rússa.
Í janúar síðastliðnum fóru fréttir af dauðsföllum í
mótmælunum að berast en efnahagsráðgjafi Pútíns sak-
aði stjórnvöld í Washington um að fjármagna og vopna
úkraínska uppreisnarmenn.
20. febrúar var sorgardagur í Kænugarði, höfuðborg
Úkraínu en talið er að um 88 manns hafi verið drepnir.
Tugir þeirra voru skotnir af nákvæmni af leyniskyttum
í höfuð og háls. Óeirðalögregla landsins, Berkut, sem nú
hefur verið lögð niður, er talin bera ábyrgð á dauða
flestra þeirra sem létust í blóðbaðinu.
Mikil reiði ríkti meðal stjórnarandstæðinga og tveim-
ur dögum síðar samþykkti úkraínska þingið að koma
Janúkóvitsj frá völdum og Oleksandr Túrtsjínov var í
kjölfarið kjörinn forseti þingsins og kom á sam-
steypustjórn. 27. febrúar samþykkti þing Úkraínu að út-
nefna Arsení Jatsenjúk forsætisráðherra landsins en
hann er hlynntur nánara samstarfi við Evrópusam-
bandið. Jatsenjúk verður forsætisráðherra þar til kosn-
ingar fara fram í landinu í maí. Pattstaða er í málefnum
Úkraínu og talið ótrúlegt að enn hafi ekki soðið upp úr.
Á suðu-
punkti í
Úkraínu
MARGIR ÓTTAST AÐ BRÁTT SJÁI FYRIR ENDANN Á
FRIÐARTÍMUM Í EVRÓPU. VESTRÆNIR LEIÐTOGAR SEGJA
HERTÖKU RÚSSA Á KRÍMSKAGA BROT Á
ALÞJÓÐALÖGUM OG BROT GEGN ÚKRAÍNSKU
ÞJÓÐINNI OG SAKA ÞÁ UM HEIMSVALDABRÖLT. PÚTÍN
SEGIR ÞAÐ SKYLDU SÍNA AÐ VERNDA RÚSSNESKA
BORGARA, LÍKA Í ÚKRAÍNU.
Júlía Margrét Alexandersdóttir julia@mbl.is
Flatarmál: 26.100 km2
85%
Íbúar eru 2 milljónir
Hlutfallsleg
samsetning íbúa:
Krímskagi
Heimild: Manntal í Úkraínu frá 2001.
Aðrir
Tatarar*
Úkraínumenn
24,4%
tala
rússnesku
Rússar
58,5%
5%
*Aðallega múslimar, afkomendur
Mongóla, sem réðust inn á
skagann á 14. öld
12,1%
60 kmSVARTAHAF
Krímskagi
Simferopol
Sevastopol
AZOV-HAF
AFP
Úttekt
48 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 9.3. 2014
MIÐVIKUDAGUR
26. FEBRÚAR
 Rússar áfram með umfangsmiklar
heræfingar við landamæri Úkraínu.
 Óþekktir rússneskumælandi byssu-
menn ná þinghúsinu og stjórnarráðinu í
Simferopol, höfuðborg Krímar, á
sitt vald. Úkraínskar örygg-
issveitir umkringja húsin í
kjölfarið.
 Rússnesk dagblöð saka
Tatara, íbúa Krímar af
mongólskum uppruna,
um að magna
spennuna að
ásettu ráði. Tatarar
sættu ofsóknum í
valdatíð Jósefs
Stalíns sem lét flytja
þá nauðungarflutningum
frá Krím og geta ekki
hugsað sér rússnesk yf-
irráð. Spenna milli íbúa
Krímskaga; Rússa, Úkra-
ínumanna og Tatara.
Bráðabirgðaforsetinn í
Úkraínu sagði í ræðu á
þinginu í gær að litið yrði á
hvers konar liðsflutninga
innan Krímar frá rúss-
nesku herstöðinni í
Sevastopol sem „árás
að fyrra bragði“.
FIMMTUDAGUR
27. FEBRÚAR
 Fulltrúi forseta Úkraínu á Krím-
skaga segir þrettán rússneskar flutn-
ingaflugvélar hafa lent í nágrenni Sim-
feropol. Lofthelgi landsins lokað.
 Janúkóvítsj lýsir nýju valdhöfunum
í Kænugarði sem „ungum nýfas-
istum“.
 Yfirvöld í Úkraínu segjast hafa
náð aðalflugvellinum í Simfero-
pol og herflugvelli nálægt
hafnarborginni Sevasto-
pol á sitt vald.
 Pútín hvetur and-
stæðar fylkingar í
Úkraínu til að
slíðra sverðin.
Barack Obama
Bandaríkjaforseti
varar stjórnvöld
í Moskvu við
hernaðarí-
hlutun.
FÖSTUDAGUR
28. FEBRÚAR
Barack
Obama
LAUGARDAGUR
1. MARS
SUNNUDAGUR
2. MARS
 Yfirmaður úkraínska flotans
snýr baki við stjórnvöldum í
Úkraínu og hyggst fylgja tilskip-
unum stjórnvalda á Krímskaga,
sem eru á bandi Rússa.
 Utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna fordæmir hernaðaríhlutun
Rússa í Úkraínu og hótar við-
skiptaþvingunum. Segir
framkomu Rússa í líkingu við
framkomu ríkja á 19. öld. Utan-
ríkisráðherra Þýskalands varar
við því að Rússar verði útilok-
aðir úr G8-hópnum.
 Pútin samþykkir tillögu kansl-
ara Þýskalands um að koma á
fót viðræðuhóp um Úkraínu.
Pútín
SÍÐUSTU 10 DAGAR Í ÚKRANÍU
 Átök í höfuðborg Krímskaga milli
stuðningsmanna Rússlands og stuðnings-
manna nýju bráðabirgðastjórnarinnar.
Einn deyr í troðningi.
 Þrír fyrrverandi forsetar Úkraínu
gagnrýna rússnesk stjórnvöld fyrir íhlut-
un í stjórnmál Krímskaga.
 Úkraínumenn hafa áhyggjur af her-
æfingum Rússa í grennd við landamæri
Úkraínu. Rússneskar orrustuþotur
fljúga einnig yfir landamærasvæðin.
 Þingið í Krím, sem er sjálfstjórnar-
lýðveldi innan Úkraínu, lýsir yfir van-
trausti á forsætisráðherra sjálfstjórn-
arlýðveldisins. Krímarþing skipar
leiðtoga Rússneska einingarflokksins for-
sætisráðherra. Þingið í Krím samþykkir
einnig tillögu um að efna til almennrar at-
kvæðagreiðslu 25. maí á skaganum um
aukin sjálfstjórnarréttindi.