Morgunblaðið - 03.04.2014, Blaðsíða 21

FRÉTTIR 21Erlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. APRÍL 2014
FRÉTTASKÝRING
Kjartan Kjartansson
kjartan@mbl.is
Ein meginregla fjölmiðla er að gæta
jafnræðis á milli ólíkra sjónarmiða
um þau mál sem þeir fjalla um. Sú
regla á yfirleitt vel við en þegar um-
fjöllunarefnið er flókið og krefst vís-
indalegrar þekkingar til að skilja þá
getur hún bjagað fjölmiðlaumfjöllun
um það. Skoðun getur ekki haft
sama vægi og vísindalegar sannanir.
Vísinda- og tækninefnd breska
þingsins hefur nú gagnrýnt breska
ríkisútvarpið BBC fyrir hvernig
sumir ritstjórar þess hafa valið við-
mælendur um loftslagsvísindi.
„Sumir ritstjórar virðast sérstak-
lega lélegir í að gera sér grein fyrir
vísindalegri sérfræðiþekkingu þátt-
takenda í umræðum, til dæmis þegar
þeir setja lobbíista á móti virtum vís-
indamanni eins og að rök þeirra fyrir
vísindunum séu jafngild,“ segir And-
rew Miller, þingmaður Verka-
mannaflokksins og formaður nefnd-
arinnar.
Jafnframt segir hann að í ljósi
þess hversu mikil trausts BBC nýtur
hjá almenningi þá séu það vonbrigði
að stofnunin gæti þess ekki að þættir
hennar og kynnar endurspegli lofts-
lagsvísindin eins og þau eru í raun í
umfjöllunum sínum. BBC þurfi að
setja sér skýrar ritstjórnarreglur
fyrir álitsgjafa og kynna þar sem
þeir eru hvattir til að vefengja full-
yrðingar sem séu of fjarri samþykkt-
um vísindalegum staðreyndum.
Vilja ekki eyða sjónarmiðum
Talsmaður BBC segir hins vegar
að meirihluti viðmælenda fjölmiðla
stofnunarinnar séu loftslagsvísinda-
menn en það sé hluti af skuldbind-
ingu hennar við hlutleysi að leyfa
andófsröddum að heyrast.
„Við trúum ekki á að eyða öðrum
sjónarmiðum, jafnvel þó að þing-
nefndin sé ekki sammála þeim,“ seg-
ir talsmaðurinn.
Náttúruverndarsamtök hafa hins
vegar tekið gagnrýni þingnefndar-
innar fagnandi. Mörg þeirra hafa
lengi verið ósátt við það sem þau
kalla „falskt hlutleysi“ í umfjöllun
fjölmiðla um loftslagsmál. Þannig fái
almenningur oft ónákvæmar eða
misvísandi fréttir af vísindunum.
„Það er lykilatriði að almenningur
og stefnumótandi aðilar fái réttar
upplýsingar um hættuna sem stafar
af loftslagsbreytingum á næstu ár-
um og áratugum,“ segir Leo Hick-
man, aðalráðgjafi World Wildlife
Fund í Bretlandi.
Flöt jörð fái ekki sama tíma
Umræðan um falskt hlutleysi fjöl-
miðla um vísindatengd mál hefur
einnig geisað vestanhafs. Bandaríski
stjarneðlisfræðingurinn og stjórn-
andi vísindaþáttarins „Cosmos“,
Neil deGrasse Tyson, sagði í viðtali
við CNN í síðasta mánuði að fjöl-
miðlar ættu að hætta að reyna að ná
jafnvægi í umfjöllun um vísindamál
með því að ræða við fólk sem afneit-
ar vísindum.
„Fjölmiðlar verða að losna undan
þessum anda sem ég held að sé í
grundvallaratriðum góður en á í
raun ekki við í vísindum. Meginregl-
an var að þú verður að segja frá and-
stæðu sjónarmiði, sama hver fréttin
er. Þá er hægt að líta á þig sem hlut-
lausan. Þú talar ekki um kringlótta
jörð við NASA og lætur svo flatjarð-
armenn fá jafnlangan tíma,“ sagði
Tyson spurður um ábyrgð fjölmiðla
á að segja rétt frá vísindum.
AFP
Mengun Sérfræðinganefnd SÞ í loftslagsmálum segir loftslagsbreytingar geta aukið hættuna á átökum, hung-
ursneyð, flóðum og meiriháttar fólksflutningum á þessari öld. Breytingarnar eru taldar vera af mannavöldum.
Skoðun ekki jöfn vísindum
 BBC gagnrýnt fyrir umfjöllun sína um loftslagsvísindi
Ólíklegt er að fjöldi fólks muni þróa
með sér skjaldkirtilskrabbamein
eða annars konar krabbamein í
kjölfar kjarnorkuslyssins í Fuku-
shima í mars 2011 líkt og gerðist
eftir Tsjernóbílslysið árið 1986.
Þetta er niðurstaða vísindanefndar
Sameinuðu þjóðanna um áhrif
kjarnageislunar.
Þrátt fyrir að sum börn gætu
hafa orðið fyrir geislun sem gæti
aukið líkur á krabbameini í skjald-
kirtli er einnig ólíklegt að það þró-
ist, að sögn vísindamannanna. Þó
að um 35.000 börn undir fimm ára
hafi búið á því svæði þar sem geisl-
unin varð mest er talið að innan við
þúsund börn hafi orðið fyrir henni.
Börn sérstaklega viðkvæm
Þegar kjarnaofninn í Tsjernóbíl
bráðnaði fór geislavirkt ryk yfir
stóran hluta Evrópu. Fólk sem bjó í
nágrenni kjarnorkuversins varð
fyrir geislavirku joði sem eitraði
mjólk. Efnið safnast saman í
skjaldkirtlinum og því veldur geisl-
un mestri hættu á krabbameini þar.
Börn eru sérstaklega viðkvæm fyr-
ir geisluninni.
Árið 2005 var tilkynnt um yfir
6.000 tilfelli af skjaldkirtils-
krabbameini í börnum og ungling-
um sem urðu fyrir geislun í
Tsjernóbílslysinu í Hvíta-Rússlandi,
Rússlandi og Úkraínu.
Slysið í Fukushima í kjölfar nátt-
úruhamfaranna árið 2011 var
versta kjarnorkuslys í heiminum
frá Tsjernóbíl. Vísindamennirnir
þakka hins vegar aðgerðum stjórn-
valda að ekki fór verr.
„Þau litlu áhrif á algengi krabba-
meins sem búist er við eru að miklu
leyti að þakka skjótum viðbúnaðar-
aðgerðum japanskra yfirvalda eftir
slysið,“ segir í skýrslu nefnd-
arinnar. kjartan@mbl.is
Krabbameinstíðnin
verði ekki hærri
 Japönsk yfirvöld gripu fljótt inn í
AFP
Kjarnorkuver Starfsmaður í varn-
arklæðum í Fukushima-verinu.
Ullarnærföt í útivistina
Þinn dagur, þín áskorun
OLYMPIA
Höfðabakka 9, 110 Reykjavík • Sími 561 9200 • run@run.is • www.run.is
100% Merino ull
Góð og hlý heilsársföt
fyrir karla og konur
Stærðir: S – XXL
Sölustaðir:
Útilíf • Vesturröst • Hagkaup • Verslun Guðsteins Eyjólfssonar • Verslunin Bjarg, Akranesi
Verslunin Tákn, Húsavík • Verslunin Blossi, Grundafirði • Kaupfélag Skagfirðinga
Bjarnabúð, Bolungarvík • Hafnarbúðin Ísafirði • Efnalaug Vopnafjarðar • Nesbakki, Neskaupsstað
Kaupfélag V-Húnvetninga • Heimahornið, Stykkishólmi • Eyjavík, Vestmannaeyjum
30
ÁRA
Áttu fullt af græjum sem liggja ótengdar?
Leyfðu okkur að aðstoða!
S: 444 9911 – hjalp@taeknisveitin.is – www.taeknisveitin.is
Tengjum heimabíóið
Setjum upp þráðlaust net
Standsetjum nýju tölvuna
Tengjum saman ólíkar græjur
Sjónvarpsmerki í öll sjónvörpin
Lagnavinna á heimilinu
...og margt, margt fleira!
Hvað gerum við?
TÆKNISVEITIN
til þjónustu reiðubúin!
Við komum til þín, veitum ráðgjöf, setjum tækin
upp, gerum við, leggjum lagnir, tengjum tækin
saman við önnur og fáum allt til að virka.
Svo færðu kennslu líka ef þörf er á því.