Morgunblaðið - Sunnudagur - 09.11.2014, Blaðsíða 44

Fjármál
heimilanna *
Ný könnun Time Inc. og YouGov leiðir í ljós gjá
á milli þeirra jólagjafa sem fólk fær frá makanum
og þeirra gjafa sem fólk vill í raun. Þannig vilja
aðeins 3% karlmanna finna herrailm í pakk-
anum, en 13% fá slíka gjöf. 17% karla vilja gjafa-
kort í verslun en aðeins 8% fá. 20% kvenna vilja
gjafakort á veitingastað en 7% fá og 16% vilja
spa-meðferð en 8% fá. Samkvæmt könnuninni
eru gjafakort öruggasta gjöfin.
Makinn fær ekki þá gjöf sem hann vill
Eiríkur G. Stephensen er skólastjóri Tónlistarskóla
Eyjafjarðar og meðlimur í hljómsveitinni Hundur í
óskilum. Er bandið nýbúið að frumsýna leikverkið
Öldin okkar í samkomuhúsinu á Akureyri og verður
sýnt fyrir norðan út nóvember.
Hvað eruð þið mörg í heimili?
Við erum fimm og nokkur dýr. Konan mín María og
börnin mín þrjú af fjórum, Gunnar Örn, Soffía og Ás-
laug María og hundurinn Skuggi og kanínan Mósa. Svo
eru fimm kornhænur í hænsnakofanum.
Hvað áttu alltaf til í ísskápnum?
Mjólk, ost og smjör. Það er algjör grunnur.
Hvað fer fjölskyldan með í mat og hrein-
lætisvörur á viku?
Eitthvað á bilinu 20.000-30. 000 kr. á viku
Hvar kaupirðu helst inn?
Nettó eða Bónus og svo er farið í Hagklaup til að
kaupa það sem upp á vantar.
Hvað freistar mest í matvörubúðinni?
Krydd. Ég hef þá áráttu að safna kryddi. Þegar ég er í
útlöndum kaupi ég alltaf slatta af kryddi. Mig langar
einnig mjög oft í nammi þegar ég stend í röðinni við
kassann.
Hvernig sparar þú í heimilishaldinu?
Með því að vera með innkaupamiða og fara eftir hon-
um.
Hvað vantar helst á heimilið?
Mér finnst vanta nauðsynlega góða rafmagns-
kaffikvörn, helst sem spilar lag í leiðinni. Svo væri gott
að eiga pastavél.
Eyðir þú í sparnað?
Já, ég reyni það.
Skothelt sparnaðarráð?
Ákveða matseðil vikunnar og kaupa inn eftir honum.
Þetta virkaði hjá okkur einu sinni og höfum við oft tal-
að um að gera þetta aftur.
NEYTANDI VIKUNNAR EIRÍKUR G. STEPHENSEN ÚR HUNDI Í ÓSKILUM
Með krydd-söfnunaráráttu
Eiríkur fylgir því sparnaðarráði að vera með innkaupamiða og fara eftir honum.
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Síðastliðinn fimmtudag las Aura-
púkinn sér til ánægju veglega um-
fjöllun Morgunblaðsins um nám er-
lendis. Minnti það Púkann á ófá
samtöl sem hann hefur átt við
sparsama námsmenn sem reyna að
fara í gegnum háskólanámið án
þess að taka lán.
Púkinn veit að það er ekkert
betra en að vera skuldlaus, en hann
veit líka að flestir komast ekki hjá
því fyrri helming fullorðinsáranna,
að stofna til einhverra skulda, s.s.
vegna fasteigna- eða bílakaupa.
Þess vegna ráðleggur hann öllum
sem geta að nýta námslánaréttindin
til fulls, og þá geyma peningana á
tryggðum reikningi eða í góðri fjár-
festingu ef ekki þarf að nota þá í
uppihald og skólagjöld. Lánin frá
LÍN eru nefnilega þau hagstæðustu
sem nokkurs staðra er völ á og
greiðslukjörin mjög þægileg.
Þessir ódýru peningar koma
örugglega í góðar þarfir einn góðan
veðurdag, sem innborgun á íbúð,
öryggissjóður eða kannski til að
fjáramagna viðskiptahugmynd.
púkinn
Aura-
Lánaréttindin
nýtt til fulls
E
flaust þekkja lesendur það
flestir hvað útgjöldin geta
fljótt farið úr böndunum í
kringum jólin. Töfrar
jólanna virðast losa um allar hömlur
og auðvelt að réttæta aðeins meiri
útgjöld hér og þar til að færa vin-
um, ættingjum, og okkur sjálfum
meiri jólagleði.
Fyrir suma er þetta tími mikilla
peningaáhyggja sem togast á við-
hugmyndir fólks um hvað það telur
að aðrir ætlist til af þeim. Enginn
vill t.d. að börnin á heimilinu verði
fyrir vonbrigðum með jólagjafirnar
eða að makinn setji upp furðusvip
þegar hann opnar pakkann sinn.
Mörgum þykir líka agalega lélegt að
fá gjöf frá einhverjum án þess að
gefa á móti.
Hvað leyfir fjárhagurinn?
Besta leiðin til að forðast allar þess-
ar gryfjur er að byrja að huga að
jólaútgjöldunum sem fyrst, reikna
út vandlega, og af raunsæi, hvað
fjárhagurinn leyfir. Gerðu áætlun og
skoðaðu kortayfirlitin frá í fyrra til
viðmiðunar. Ef ljóst er að stefnir í
mínus þarf að grípa til viðeigandi
aðgerða, og þar á meðal ræða við
vina- og ættingjahópinn um stöðuna.
Hverjir eiga von á gjöf frá þér?
Talaðu við þá um stöðuna og sjáðu
hvort ekki er hægt að breyta regl-
unum eða brjóta hefðirnar þessi jól-
in. Hví ekki að sleppa gjafabýttunum
í ár, eða lækka viðmiðunarverðið?
Kannski vill Nonni frændi eða
Gunna systir líka miklu frekar ódýra
öskju af heimagerðu konfekti en nýj-
ustu metsölubókina. Blaðamaður Gu-
ardian skrifar um þessi mál og bend-
ir réttilega á að þeir sem hafa ekki
skilning á því að þú eigir í basli með
jólaútgjöldin eiga kannski ekki skilið
að fá jólagjöf hvort eð er.
Ódýrar en persónulegar
Ekki halda að fólk sé endilega með
lítið bókhald í kollinum og vegi þar
og meti hvort gefnar voru jafndýrar
gjafir. En ef þú vilt ekki gefa „lé-
legri“ gjöf, en samt spara, þá getur
hjálpað að þræða fornbókabúðirnar,
Kolaportið, Góða hirðinn og álíka
verslanir. Kannski rekstu þar á eitt-
hvað notað og eigulegt sem hittir í
mark án þess að vera dýrt.
Ræddu líka við heimilismeðlimi.
Kannski veit makinn um eitthvað
ódýrt og gagnlegt sem hann vill fá í
pakkann, frekar en eitthvað dýrt og
óvænt sem nýtist kannski illa.
Fáðu börnin til að gera óskalista,
og forgangsraða. Ræddu við þau um
stöðuna án þess samt að þau finni
fyrir óþægindum vegna pen-
ingaleysisins. Börnum hættir nefni-
lega stundum til að vilja taka á sig
of miklar fórnir til að létta heim-
ilisreksturinn. Ef gjöfin sem börnin
vilja mest er í dýrari kantinum er
hægt að fá aðra ættingja til að taka
þátt í kaupunum.
Þarf allt að vera fullkomið?
Þegar gjafamálin eru komin á
hreint er svo hægt að taka á hinum
útgjöldunum. WikiHow minnir fólk
á að eltast ekki við að eiga full-
komin jól. Jólin geta verið alveg
jafn ánægjuleg þó að keypt sé
smærra tré. Það þarf kannski ekki
að bera fram gæsalifrarkæfu, kavíar
og kampavín til að eiga hlýlega
samverustund með ættingjunum.
Reyndu líka að varast að kaupa
of mikið af mat. Margir standa í
þeim sporum að sitja uppi með heilu
fötin af matarafgöngum sem fara til
spillis eða éta yfir sig af dýru kon-
fekti bara af því það er til (og það
eru nú einu sinni jólin!). Farðu var-
lega í sakirnar, því búðirnar eru
áfram opnar og hægt að fylla á
súkkulaðibirgðirnar ef fyrsta kílóið
af konfektinu klárast. Prufaðu að
kaupa kalkúnabringur frekar en
grilla heilan risafugl, eða kannski
má velja ögn minna hangikjöts-
stykki úr kjötkælinum. Skipleggðu
matarinnkaupin af nákvæmni og
ekki halda að jólin séu afsökun til
að setja allt sem hugurinn girnist í
körfuna.
STYTTIST Í DÝRASTA MÁNUÐ ÁRSINS
Núna er góður tími til að
tala um jólaútgjöldin
ÚTGJÖLDIN GETA HRANNAST FLJÓTT UPP Í DESEMBER OG MARGIR SITJA UPPI MEÐ SVIMANDI KORTASKULDIR
OG YFIRDRÁTT Í JANÚAR. ÞAÐ ER EKKERT FEIMNISMÁL AÐ ÞURFA AÐ HALDA FAST Í PYNGJUNA UM JÓLIN
Ásgeir Ingvarsson ai@mbl.is
Jólin eru ánægjulegri ef áhyggjur af útgjöldum plaga ekki fólk.
Morgunblaðið/Kristinn