Frúin - 01.07.1962, Blaðsíða 17

minn. En hann leit hreint ekkert út
fyrir að vera þjáður, heldur brosti
innilega til mín.
„Nei, það er ekki auðvelt,“ sagði
ráðherrann. — ,,En þér eruð líka
listakona, hvernig getur maðurinn
brosað svona hamingjusamur við yð-
ur?“
Já, það er undarlegt, og mér finnst
það vera eins og kraftaverk, að mað-
urinn minn virðist þrífast ágætlega í
sambúð við mig. Hann leyfir mér
bara að vera eins og ég er, meðan ég
gegni skyldum sendiherrafrúar og
hef hömlur á mér.
Ég sagði ráðherranum heilmikið
um hversu ólík við hjónin værum, í
skaplyndi, skoðunum og hegðun,
rétt eins og við værum hvort af sín-
um hnetti, en ánægja okkar væri að
leyfa hvort öðru að þroskast alger-
lega sjálfstætt.
Það sá ég seinast til borðherrans
mins þann daginn, að hann gekk út
um dyr sendiherrabústaðarins, tók
hönd konu sinnar og kyssti hana.
„Þetta er nú víst óviðeigandi,"
sagði ég og sneri mér að virðulegum
eiginmanni mínum. „Er hægt að
stíga í vænginn við sína eigin konu í
opnum dyrum.“
Maðurinn minn brosti lítið eitt og
sagði: „Hvað kemur til að þú spyrð?
Sástu ekki, að hún fékk glampa í
augun?“
Þá fékk ég sjálf glampa í augun,
af því að heyra manninn minn nota
ósjálfrátt eitt af uppáhalds-máltækj-
um minum. En það dofnaði aftur yf-
ir mér, þegar hann bætti við: „En
ég myndi aldrei gera það.“
Skyndilega datt mér þá í hug: óaf-
vitandi lærum við í lífsins skóla, og
einn góðan veðurdag verður okkur
það ljóst og við getum farið að ráða
í leyndardóma lífsins.
Sumir reyna að þjóna mannkyninu
með trúarbrögðum, — aðrir með því
að opna dyrnar, sem liggja inn til
þess lífs, sem nær yfir allt og gerir
allt að einni heild, — en það er víst
ekki hægt að aðgreina trúarbrögðin
frá Hfinu, og þegar öllu er á botninn
hvolft, styður allt hjálpsamt fólk eitt
og sama málefnið.
En það getur bæði verið hættulegt
og tillitslaust að vilja hjálpa öðrum.
Mörgu fólki finnst vera gengið of
nærri einkalífi sínu með því, og það
óskar ekki eftir neinni hjálparhönd,
sem snertir viðkvæmustu mál þess.
En ef einhver óskar í raun og veru
að opna dyrnar inn til þessa leyndar-
dómsfulla lífs, sem er í okkur öllum,
þá getur hann víst aðeins gert eitt:
hlustað og verið viðbúinn og mót-
tækilegur.
Eftirtektarvert er, hversu oft við
þurfum á hjálp annarra að halda,
til að gera okkur grein fyrir ýpasu,
sem þarf að gera.
Margir halda, að þeir hjálpi öðr-
um, því að það er dásamleg tilfinn-
ing að halda sig hafa gert þetta eða
hitt, og við þörfnumst þessarar til-
finningar. En oft á tíðum er þessu
alveg öfugt farið, við höfum sjálf
notið hjálpar, þar sem leyndardóm-
ur lífsins opinberaðist okkur í ann-
arri manneskju. Hver manneskja er
heill heimur, sinn eiginn heimur,
segja Indverjar, og við erum aðskilin
hvert frá öðru eins og sólkerfin í al-
heiminum.
Mér auðnaðist að dvelja sjö ár í
Indlandi, og það var lærdómsríkur
skóli. Fyrst í stað finnst manni Ind-
verjar snúa öllu við. Hugsun þeirra
vaknar innra með þeim, gagnstætt
okkur sem látum utanaðkomandi að-
stæður koma hugsunum okkar af
stað. Það er víst einkennandi fyrir
okkur, þegar við verðum fyrir óþæg-
indum, að finna utanaðkomandi á-
stæður til þess. En Indverjar — það
er að segja þeir, sem leggja ekki kapp
á að líkja eftir hugsunarhætti Vestur-
landa —segja: Hvað hef ég getað gert
rangt, úr því að þessi maður er ó-
þægilegur í minn garð — kannski
hefur það verið í fyrra lífi. Þeir
reyna í raun og veru sem oftast að
finna orsakirnar hjá sjálfum sér, og
það gefur þeim merkilega innsýn í líf-
ið, sem er gerólík okkar sjónarmiði.
Svo eru það Kínverjarnir — þessi
ævaforna þjóð, sem er aftur orðin
ung. Þeir eru sú furðulegasta blanda
af gamla og nýja tímanum, sem ég hef
nokkru sinni kynnzt. Þeirra fyrir-
mynd er Rússland og þeir gleyma
því, að þeir hafa sjálfir miklu meiri
möguleika en þetta land, og að þeir
eru beztir, þegar þeir reyna ekki að
líkja eftir Vesturlandabúum.
Kínverjar eru múgsálir, og hafa
alltaf verið, er sagt. Ég er ekki viss
um að þessi gagnrýni sé réttmæt —
það má líta á þetta frá ýmsum hlið-
um — og sem heild er þjóð eins og
einstaklingur, sem reynir að feta sig í
áttina til meiri lífsþroska.
Barátta kinversku þjóðarinnar til
að byggja landið upp frá grunni hef-
ur haft geysilega sterk áhrif á mig.
Ég hef engan áhuga á stjórnmálum,
og fæ hann því miður aldrei — en af
eðlisávísun er ég andvíg vissum kerf-
um, og einstaklinum, sem eru allir
steyptir í sama móti — en það er
ekki hægt annað en bera virðingu
fyrir þjóð, sem berst með svo ein-
stökum dugnaði fyrir því að verða
jafnrétthá hinum hlutum mannkyns-
ins.
Það er oft rætt um gulu hættuna,
en hafa menn gert sér ljóst að sú
hætta er raunverulega yfirvofandi?
Ef kínverska þjóðin lifir af náttúru-
hamfarir síðustu ára, veit ég satt að
segja ekki hvers við getum vænzt,
eða þá börnin okkar.
Við getum ekki keppt við Kínverja
í framleiðslu sem felst í vinnu. Kín-
verjar segja: Hversu mikla vinnu
get ég lagt af mörkum og hve lítið
kemst ég af með til að lifa, — hversu
mikinn vinnukraft get ég látið í té
til að hjálpa landi mínu?
Þetta segja þeir, af því að þeir
eru neyddir til þess, munu and-
stæðingar Kinverja nú segja. Gott og
vel,hvort sem þeir segja það af frjáls-
um vilja eður ei, þá er það staðreynd,
að þeir segja þetta.
Við segjum aftur á móti: Hversu
litla vinnu — hversu mikið fæ ég
fyrir? Lifum við Vesturlandabúar þá
á kostnað hins hluta mannkynsins?
Já, við lifum út á reikning. Hvern
þann munað, sem við veitum okkur,
tökum við frá þeim, sem berjast til
dauðans fyrir rétti sínum til lífsins.
Þeir sem hafa ekki sjálfir séð
hungursneyð, geta tæpast gert sér í
hugarlund, hvað það er. Norðurlanda-
búar eru meðal þeirra, sem búa við
beztu kjör í öllum heiminum. Og við
gleymum meira að segja að vera
þakklát fyrir þetta, heldur lítum á
þetta sem sjálfsagðan hlut — kannski
erum við svo södd, að okkur órar
ekki fyrir því, hvað sultur er. Og í
ofanálag berjumst við af hégóma-
girni eða heilbrigðisásfæðum fyrir
því að grenna okkur.
Ég hef dvalist í 36 löndum um all-
an heim — það hafa verið mín örlög.
Skemmtilegast hefur verið að skoða
þessi lönd, blandast þjóðinni og gera
sér margt ljóst, sem áður var manni
lokuð bók.
En allir vita, að maður hlýtur að
bregðast einhvern veginn við öllum
nýjum uppgötvunum, sem maður
gerir, og það hefur sín áhrif á mann.
Þess vegna verðum við að reyna að
skilja að við erum öll manneskjur.
Við berjumst öll fyrir því að vera
sólarmegin í lífinu, en við Vestur-
landabúar verðum að gera okkur það
Ijóst, að lendi Kínverjar sólarmegin
í tilverunni, kynni að fara svo, að við
lentum kannski í ægilegra helvíti, en
við getum gert okkur í hugarlund.
FRÚIN
17