Fréttablaðið - 28.03.2013, Page 16

28. mars 2013 FIMMTUDAGUR| SKOÐUN | 16
Breið samstaða á þingi um áfram-
haldandi uppbyggingu þróunarsam-
vinnu sýnir að Íslendingar skynja
ábyrgð sína í samfélagi þjóðanna.
Þjóð sem er enn, þrátt fyrir efna-
hagsörðugleika, ein af þeim ríkustu
í heimi ber rík skylda til að hjálpa
þeim sem eru fátækari.
Í nýsamþykktri áætlun um
alþjóðlega þróunarsamvinnu til
ársins 2016 er lögð sérstök áhersla
á að veita framlögum í gegnum
íslensk félagasamtök. Gert er ráð
fyrir auknum kröfum um eftir-
lit með verkefnum og að ramma-
samningar verði gerðir við stærri
félagasamtök. Hvort tveggja er af
hinu góða.
Áætlunin, sem þingið samþykkti
með öllum greiddum atkvæðum
nema einu, er til marks um aukna
áherslu utanríkisráðuneytisins
á gæði þróunarsamvinnu, með
öðrum orðum á að framlög Íslands
nýtist sem best. Það er ánægjuleg
og mikilvæg þróun.
Rauði krossinn á Íslandi hefur
um árabil veitt umfangsmikla
mannúðar- og neyðaraðstoð
erlendis. Með minnkandi tekjum
félagsins af rekstri Íslandsspila
hafa vaxandi framlög stjórnvalda
til hjálparstarfsins gert félaginu
kleift að viðhalda aðstoð við ber-
skjaldað fólk í sumum af fátæk-
ustu löndum heims.
Oft er hjálpin í formi matar
á hungursvæðum eða læknis-
aðstoðar þegar farsóttir breiðast
út. Þar sem vatnsskortur hrjá-
ir hjálpum við fólki að koma sér
upp brunnum. Og þar sem stríð
hafa stökkt fólki á flótta dreifum
við efnivið til að fjölskyldur geti
komið sér upp einföldu skýli fyrir
brennandi sólargeislunum.
Því er ósjaldan haldið fram að
Ísland sé svo lítið að engu muni
um framlag þess. Okkar reynsla
er önnur. Með útsjónarsemi, ein-
beitingu og kröfum um árangur
getum við komið miklu til leiðar.
Hér eru nokkur dæmi um verkefni
Rauða krossins, sem njóta stuðn-
ings íslenskra stjórnvalda:
Mörgum hjálpað
Í Malaví vinnum við með níu
þúsund fjölskyldum – 45 þúsund
manns – að því að minnka barna-
dauða, örbirgð og vanheilsu. Það
gerum við meðal annars með
því að bora eftir vatni, koma upp
kömrum og bæta aðgengi að heil-
brigðisþjónustu. Malaví er númer
170 á lífskjaralista Sameinuðu
þjóðanna.
Í Síerra Leóne styðjum við
Rauða krossinn í landinu við að
ráða niðurlögum kólerufaraldurs
sem hefur sýkt meira en 23 þúsund
manns. Í því skyni að koma í veg
fyrir næsta faraldur ákvað Rauði
krossinn á Íslandi að styðja upp-
setningu nýrrar tækni sem gerir
okkur kleift að senda SMS á heilu
landshlutana með lífsbjargandi
skilaboðum, til dæmis um hvað
beri að gera ef barn fær einkenni
um að vera með kóleru. Síerra
Leóne er númer 177 á lífskjaralista
Sameinuðu þjóðanna.
Í Hvíta-Rússlandi, þar sem
aðstæður geðfatlaðra eru verri
en orð fá lýst, er Rauði krossinn
að undirbúa stofnun athvarfs, sem
við vonum að muni gegna svip-
uðu hlutverki og stofnun Vinjar
í Reykjavík. Í Austur-Evrópu er
víða þörf á hugarfarsbreytingu
í málefnum geðfatlaðra og með
stofnun „Vinjar“ í Minsk miðlum
við af reynslu okkar hér heima.
Hvíta-Rússland gengur nú í gegn-
um efnahagshrun með verðbólgu
og gengisfellingum.
Þessi verkefni njóta öll fram-
laga almennings á Íslandi í gegn-
um utanríkisráðuneytið. Nyti þess-
ara framlaga ekki við er óvíst að
Rauði krossinn á Íslandi hefði haft
bolmagn til að fara í verkefnin.
Þá væru níu þúsund fjölskyldur
í Malaví án aðstoðar, ekki hefði
verið hægt að koma upp SMS-
kerfi til að ráðleggja íbúum Síerra
Leóne um viðbrögð við kóleru og
geðfatlaðir í Hvíta-Rússlandi ættu
ekki það athvarf sem nú er í aug-
sýn.
Sennilega voru þingmenn ekki
með hugann við skjólstæðinga
Rauða krossins í Malaví, Síerra
Leóne og Hvíta-Rússlandi þegar
þeir greiddu atkvæði með áætlun
um alþjóðlega þróunarsamvinnu
Íslands. En þau auknu framlög
sem fyrirséð eru í áætluninni geta
hjálpað mörgum. Af því getum við
verið stolt.
Hjálp sem munar um
Formaður Samtaka versl-
unar og þjónustu gerði
útgjöld heimilanna til mat-
vörukaupa að umtalsefni
í ræðu sinni við setningu
aðalfundar samtakanna
þann 21. mars sl. Taldi hún
raunhæft að lækka þau um
3,5 milljarða króna með því
að láta versluninni eftir
að flytja inn kjúklinga-
bringur. Þessi fyrirheit for-
mannsins þarfnast nánari
skoðunar.
Hagstofa Íslands rann-
sakar reglulega útgjöld heimilanna
og metur samsetningu vísitölu
neysluverðs. Samkvæmt skýrslu
hennar um útgjöld heimil anna árin
2009-2011 voru árleg meðalútgjöld
til matvörukaupa 701.810 krónur.
Frá febrúar 2010 til febrúar 2013
hækkaði verðlag um nálægt 13,5%
og því lætur nærri að þessi fjár-
hæð sé um 760.000 krónur í dag.
Hagstofan áætlar að um 0,58%
af útgjöldum meðalheimilis séu
til kaupa á alifuglakjöti eða um
35.000 krónur á ári. Sum heim-
ili kaupa eðlilega meira en önnur
minna eins og gengur. Höldum því
til haga að hér er um allt alifugla-
kjöt að ræða, ekki bara kjúklinga-
bringur. Heildar útgjöld 130.000
heimila (sem er fjöldinn sem for-
maður SVÞ notar í sínu dæmi) til
kaupa á öllu alifuglakjöti á ári eru
samkvæmt þessu 4,5 millj-
arðar króna. Erfitt er sjá
að með innflutningi á kjúk-
lingabringum sé hægt að
spara 3,5 milljarða króna
á ári. Þetta er dæmi sem
gengur ekki upp.
Innan við helmingur
Um 12,9% af út gjöldum
heimi la nna fara t i l
kaupa á matvörum. Inn-
lendar búvörur eru innan
við helmingur þessara
útgjalda. Útgjöld til kaupa
á grænmeti og vörum úr grænmeti
og kartöflum eru 1,16% af útgjöld-
um heimil anna. Talsvert af græn-
meti er flutt inn árið um kring.
Mikilvægar grænmetistegundir
eins og tómatar, gúrkur og papr-
ika eru án tolla allt árið. Bændur í
þessari framleiðslu fá beingreiðslur
frá hinu opinbera til að styðja við
reksturinn. Tollar eru lagðir á
nokkrar tegundir útiræktaðs græn-
metis meðan íslensk framleiðsla er
á markaði á haustin og framan af
vetri.
Kaup á kjöti eru 2,8% útgjalda
heimilanna og 2,4% eru til kaupa
á osti, eggjum og mjólkur vörum,
alls 5,2%. Þessir tveir vöru flokkar
svara til um 40% af útgjöldum
heimilanna til matvörukaupa. Auð-
vitað er hægt að velta fyrir sér
áhrifum verðlækkunar á þessum
vörum. Tíu prósenta lækkun
útgjalda til þessara tveggja flokka
myndi t.d. skila 0,5% lækkun á
útgjöldum heimilanna. Spyrja
má hvort verslunin eigi ekki aðra
og nærtækari möguleika til að
færa heimilunum slíkan sparn-
að. Afgreiðslutími verslana er t.d.
óvíða jafn langur og þekkist hér
á landi og fjárfesting í verslunar-
húsnæði er mikil.
Afnám tollverndar mun auka
svigrúm smásölunnar til að afla
sér aðfanga annars staðar og bæta
stöðu hennar á kostnað bænda.
Þetta mun að öllum líkindum leiða
til breytinga á verðmyndun búvara
þannig að stærri hluti álagningar
falli smásölunni í skaut. Reynsla
Finna bendir til þess að völd smá-
sölunnar hafi aukist við inngöngu
Finnlands í Evrópusambandið og
að vinnslu og smásölu hafi gengið
mun betur að viðhalda eigin álagn-
ingu en bændum. Áhugi fyrirtækja
í verslun með dagvöru á afnámi
innflutningstolla er hins vegar
skiljanlegur í þessu ljósi.
Matvörukaup heimilanna
NEYTENDUR
Erna
Bjarnadóttir
hagfræðingur
Bændasamtaka
Íslands
➜ Erfi tt er sjá að með
innfl utningi á kjúklinga-
bringum sé hægt að spara
3,5 milljarða króna á ári.
Þetta er dæmi sem gengur
ekki upp.
Björn Bjarnason skrifar
í Fréttablaðinu í gær að
Ísland geti víst haft áhrif
á mótun löggjafar í EES-
samstarfinu. Þar séu van-
nýtt tækifæri og EES-sam-
starfið lifi góðu lífi. Því
miður hefur örlað á að for-
ysta hans eigin flokks tali
stundum eins og hún sé
jafnvel reiðubúin að setja
í uppnám veigamikla hluta
af EES-samningnum. Það
gleður mig því að Björn er ekki
kominn á slóðir sömu öfga hvað
Evrópu varðar. Hann man enn þá
kosti Evrópusamvinnunnar. Það er
hins vegar ekki nóg að muna. Menn
verða líka að hugsa rökrétt.
Í nýlegri norskri skýrslu um
stöðu EES-samstarfsins tala
frændur okkar Norðmenn jákvætt
um Evrópusamvinnuna. EES-
samningurinn sé traustur þver-
biti undir efnahagslífið. Þeir
hamra hins vegar á hinum stóra
galla sem felst í fullveldisafsalinu
sem honum fylgir. Sama
sagði Carl Bildt. Staðan
er því miður ekki betri hjá
okkur. Á síðasta ári tókum
við upp 486 lagagerðir inn
í EES-samninginn – án
þess að Ísland hefði telj-
andi áhrif á mótun þeirra.
Er hægt að auka áhrif-
in í EES-samstarfinu með
virkari þátttöku eins og
Björn hvetur til? Norð-
mönnum hefur ekki tekist
það með miklu meiri fjármunum
og mannafla en við. Það breytir
ekki heldur þeirri staðreynd að í
EES sitjum við ekki við borðið þar
sem ákvarðanir eru teknar held-
ur hírumst á ganginum, þaðan
sem meira að segja Norðmönnum
gengur illa að pukra skilaboðum
inn í sal. Hjá Birni kemur hins
vegar fram mikilvægt sjónarmið
sem margir af skoðanabræðrum
hans þverskallast við að viður-
kenna: Ísland getur haft áhrif í
alþjóðasamstarfi. Geti Ísland haft
áhrif í EES-samstarfinu utan af
gangi eins og Björn fullyrðir, þá
hljóta þau að verða meiri ættum
við sæti við borðið. Niður staðan
er einföld: Aðild að ESB mun
treysta fullveldi Íslands.
Að lokum. Björn notar grein
sína til að saka flokksbróður sinn
Carl Bildt bæði um rógburð og
klæki – og það rétt fyrir sjálfa
páskana. Það skyldi þó ekki vera
að þetta pínlega persónuníð gagn-
vart öllum sem ekki eru á „hinni
einu sönnu skoðun“ sé að fæla fólk
frá Sjálfstæðisflokknum þessa
dagana?
Páskabréf til Björns Bj.
EVRÓPUMÁL
Össur
Skarphéðinsson
utanríkisráðherra
➜ Er hægt að auka áhrifi n í
EES-samstarfi nu með virkari
þátttöku eins og Björn
hvetur til? Norðmönnum
hefur ekki tekist það með
miklu meiri fjármunum og
mannafl a en við.
HJÁLPARSTARF
Kristján
Sturluson
framkvæmdastjóri
Rauða krossins
á Íslandi
Þórir
Guðmundsson
sviðsstjóri hjálpar-
starfssviðs Rauða
krossins á Íslandi
Heimili og skóli – lands-
samtök foreldra leggja sig
fram við að vera í góðum
tengslum við foreldra á
öllum skólastigum og veita
þeim ráðgjöf, fræðslu og
vettvang til samráðs og
samstarfs. Nýverið héldu
samtökin fund fyrir for-
eldra framhaldsskólanema
í þeim tilgangi að þeir
gætu deilt hollráðum og
reynslu sín á milli. Þegar
framhaldsskólana ber á
góma beinist um ræðan
iðulega að forvarnarmálum og
hvort foreldrar ættu að hafa eitt-
hvað að segja um skemmtanahald
barna sinna í tengslum við fram-
haldsskólaböllin.
Hefðin fyrir því að foreldrar
hafi beina aðkomu að slíku
skemmtanahaldi er hvorki rík né
löng hér á landi og þykir sumum
tilhugsunin um inngrip af þeirra
hálfu vera framandi eða jafnvel
óviðeigandi. Þrátt fyrir það er for-
eldrastarf á framhaldsskólastigi
að sækja í sig veðrið og í sumum
skólum hafa foreldrar boðið upp
á margvíslega fræðslufundi og
tekið sig saman og staðið fyrir svo-
kallaðri foreldragæslu í tengslum
við stærstu viðburði félagslífsins á
hverju skólaári, eins og busa ballið
og árshátíðir. Stjórnar-
meðlimir í foreldraráði
Menntaskólans í Reykja-
vík hafa staðið vaktina
undanfarið og aðstoðað
skemmtanahaldara, for-
varnarfulltrúa og kenn-
ara sem koma að gæslunni
við að allt fari sómasam-
lega fram.
Viðbrigðin mikil
Aðspurðir segja full trúar
foreldraráðsins að við-
brigðin séu mikil fyrir
nýnemana að hefja skólagöngu í
menntaskóla; þeir komi úr vernd-
uðu umhverfi grunnskólans og
skyndilega standi þeir frammi
fyrir auknu frelsi sem og freist-
ingum. Hefð er fyrir því í skólan-
um að 6. bekkingar (lokaárs nemar)
bjóði 3. bekkingum (nýnemum)
í partý fyrir busaballið þar sem
áfengar veigar eru gjarnan á boð-
stólum.
Foreldraráðið hefur í samstarfi
við skólayfirvöld haft samband
við foreldra og bent þeim á ábyrgð
sína – að leyfa ekki eftirlitslaus
partý þar sem ungmennum undir
sjálfræðisaldri er boðið upp á vín.
Þegar á ballið sjálft er komið felst
foreldragæslan í því að taka á móti
unglingunum þegar þeir koma og
greiða úr því öngþveiti sem þá
vill gjarnan myndast auk þess að
sjá til þess að þeir fari ekki með
áfengi inn á ballið. Þeim sem fyrir
sakir ölvunar eru ófærir um að
fara inn er komið í skjól svo þeir
fari sér ekki að voða og samband
er haft við foreldra. Foreldrarnir
sem taka þátt i vaktinni eru síðan
til taks á meðan ballinu stendur og
hægt er að leita til þeirra ef eitt-
hvað bjátar á.
Fulltrúar foreldraráðsins segja
að almennt sé góð samstaða um
verkefnið og að þar sé náið sam-
ráð við skólastjórnendur og for-
varnarfulltrúa í lykilhlutverki
– annars væri þetta óvinnandi
verk. Auk þess eru þeir sannfærð-
ir um að aðkoma þeirra og ann-
arra sem að gæslunni koma skipti
máli; þeir séu að þessu til öryggis
og hagsbóta fyrir börnin sín og að
þeir sem tengiliðir við foreldra-
samfélagið í heild sinni geti gefið
foreldrum innsýn í veruleika ungs
fólks sem þeir gera sér gjarnan
ekki fyllilega grein fyrir.
Foreldrar og skemmtanahald
➜ Þessi verkefni njóta
öll framlaga almennings
á Íslandi í gegnum utan-
ríkisráðuneytið. Nyti þessara
framlaga ekki við er óvíst
að Rauði krossinn á Íslandi
hefði haft bolmagn til að
fara í verkefnin.
FORVARNIR
Björn Rúnar
Egilsson
verkefnastjóri hjá
Heimili og skóla og
SAFT
➜ Foreldraráðið hefur í sam-
starfi við skólayfi rvöld haft
samband við foreldra og bent
þeim á ábyrgð sína – að leyfa
ekki eftirlitslaus partý...
Vistvangur - framtíðarsýn um sambúð lands og lýðs
Allt áhugafólk um gróðurvernd, uppgræðslu og sjálfbæra þróun velkomið
á fundinn sem hefst kl. 16.30.
Aðalfundur GFF 2013
fer fram í Norræna húsinu
fimmtudaginn 4. apríl undir yfirskriftinni
KATLA FUND
Société d'Investissement à Capital Variable
14, boulevard Royal – L-2449 LUXEMBOURG
R.C.S. Luxembourg B 96.002
(the “SICAV“)
ANNUAL GENERAL MEETING OF SHAREHOLDERS
The Board of Directors is pleased to convene the shareholders of KATLA FUND to attend the annual general
meeting to be held at the registered office of the SICAV on 18 April 2013 at 10.00 a.m. with the following agenda:
1. Report of the Board of Directors and of the approved statutory auditor
2. Approval of the annual accounts as at 31 December 2012
3. Allocation of the results
4. Discharge to the directors
5. Renewal of the mandate of the approved statutory auditor
6. Statutory elections
7. Miscellaneous
The shareholders are advised that no quorum for the statutory general meeting is required and that decisions
will be taken by simple majority of the votes cast. Proxies are available at the registered office of the SICAV.
Shareholders, who wish to attend the annual general meeting, are requested to inform the Board of Directors
(Fax nr: +352 49 924 2501 – ifs.fds@bdl.lu) at least five calendar days prior to the annual general meeting.