Fréttablaðið - 28.03.2013, Blaðsíða 4

28. mars 2013 FIMMTUDAGUR| FRÉTTIR | 4
HVERNIG
SEM VIÐRAR
VIÐ ÞEKKJUM
TILFINNINGUNA
218,6558
GENGISVÍSITALA KRÓNUNNAR
124,35 124,95
188,05 188,97
158,96 159,84
21,329 21,453
21,297 21,423
19,164 19,276
1,3175 1,3253
186,06 187,16
Bandaríkjadalur
Sterlingspund
Evra
Dönsk króna
Norsk króna
Sænsk króna
Japanskt jen
SDR
GENGIÐ
27.03.2013
AUGLÝSINGADEILDIR FRÉTTABLAÐSINS– AUGLÝSINGASTJÓRI: Jón Laufdal jonl@frettabladid.is ALMENNAR SÍMI 512-5401: Guðmundur Steinsson gudmundurs@365.is, Hjördís Zoëga hjordis@frettabladid.is, Hlynur Þór Steingrímsson hlynur@365.is, Laila Awad laila@365.is, Sigríður Dagný Sigurbjörnsdóttir sigridurdagny@365.is, Örn
Geirsson orn.geirsson@365.is FÓLK/LÍFIÐ/SÉRBLÖÐ SÍMI 512-5402: Atli Bergmann atli.bergmann@365.is, Elsa Jensdóttir elsaj@365.is, Jóna María Hafsteinsdóttir jmh@365.is, Sigrún Kristinsdóttir sigrunp@365.is, Sigurjón Viðar Friðriksson sigurjon@365.is, Sverrir Birgir Sverrisson sverrirbs@365.is FÓLK OG SÉRBLÖÐ EFNI: Elín Albertsdóttir
elin@365.is og Vera Einarsdóttir vera@365.is RAÐAUGLÝSINGAR /FASTEIGNIR SÍMI 512-5403: Hrannar Helgason hrannar@365.is, Viðar Ingi Pétursson vip@365.is ÞJÓNUSTUAUGLÝSINGAR SÍMI 512-5407: Arna Rut Kristinsdóttir arnarut@365.is, Steinunn Sandra Guðmundsdóttir ssg@365.is, Sigrún Helga Guðmundsdóttir sigrunh@365.is
UMHVERFISMÁL Sérfræðingar
Vegagerðarinnar og Hafrann-
sóknastofnunar eru að hefja
rannsókn á því hvort þverun
Kolgrafafjarðar hafi átt þátt í
síldar dauðanum í firðinum. Rann-
sóknin er viðamikil og gæti tekið
allt að því eitt ár.
Jón Helgason, framkvæmda-
stjóri hjá Vegagerðinni, segir að
vangaveltur um súrefnisþurrð sem
aðalástæðu síldardauðans séu til-
efni rannsóknarinnar og þá sam-
band við vegfyllinguna í firðinum
í því samhengi. „Það er ekkert ein-
sýnt í þessum efnum en í samstarfi
við Hafrannsóknastofnun erum við
að skipuleggja frekari mælingar
en þegar hafa verið gerðar vegna
síldardauðans.
Tilgangur þeirra
er að greina
nánar þessa til-
gátu um það sem
er að gerast fyrir
innan þverunina,“
segir Jón.
Jón segir að
mælingarnar séu
umfangsmiklar og kostnaðar samar
ef allt verður framkvæmt sem rætt
hefur verið um. Tíma ramminn
liggur ekki fyrir en rannsóknir
gætu staðið í eitt ár ef nauðsyn-
legt þykir. „Fyrst er að safna upp-
lýsingunum og greina svo þessar
tilgátur sem uppi eru.“
Guðmundur Óskarsson, sérfræð-
ingur á nytjastofnasviði Hafrann-
sóknastofnunar, fjallaði um síldar-
dauðann í Kolgrafafirði á vegum
Líffræðistofu Háskóla Íslands á
dögunum. Þar staðfesti hann kenn-
ingar um síldardauðann; að hann
séu rakinn til súrefnisskorts. Í
máli hans kom fram að meginhluti
íslenska sumargotssíldarstofnsins
hefur haft vetursetu
víðs vegar í sunnan-
verðum Breiðafirði
frá haustinu 2006.
Veturinn 2011/2012
varð sí ldarinnar
fyrst vart í verulega
magni innan brúar
í Kolgrafafirði og
aftur í desember
2012, eða samkvæmt
bergmálsmælingum um 300 þús-
und tonn í hvoru tilviki. Aðeins
tveimur dögum eftir að bergmáls-
mæling á stofninum fór fram, eða
þann 14. desember 2012, varð ljóst
að mikill síldardauði hafði átt sér
stað í innanverðum firðinum. Við-
líka síldardauði átt sér svo aftur
stað 1. febrúar 2013. Þegar allt er
talið mun ríflega 50 þúsund tonn
hafa drepist í þessi tvö skipti.
svavar@frettabladid.is
Rannsaka hvort vegagerð
var ástæða síldardauðans
Vegagerðin og Hafrannsóknastofnun ráðast sameiginlega í verkefni sem lýtur að því að kanna hvort samhengi
er á milli síldardauðans í Kolgrafafirði og þverunar fjarðarins. Staðfest er að síldin drapst úr súrefnisskorti.
➜ Í mati á umhverfisáhrifum vegna
Snæfellsnes vegar um Kolgrafafjörð, sem
unnið var af Vegagerðinni, kemur fram
að vatnsskipti fjarðarins hafi verið eitt af
grundvallaratriðunum við hönnun vegarins.
➜ Brúin er 230 metra löng með 150 metra
löngu virku vatnsopi. Með svo langri brú
töldu sérfræðingar á vegum Vegagerðarinnar
það tryggt að sjávarföll yrðu nær óbreytt og
áhrif brúarinnar á lífríki fjarðarins óveruleg.
➜ Í umsögn Náttúruverndar ríkisins [nú Um-
hverfisstofnun] um umhverfismatið segir
að umfjöllun um áhrif straumbreytinga í
Kolgrafafirði hefði þurft að vera nákvæmari.
Eins að stofnunin leggi til að lögð verði fram
vöktunaráætlun vegna framkvæmdanna þar
sem fylgst verði með hvaða áhrif þverun
Kolgrafafjarðar hafi raunverulega í för með
sér. Aldrei stóð hins vegar til að Vegagerðin
myndi vakta breytingar á lífríki í sjó eða
breytingar á fuglalífi, nema í ljós kæmi að
mannvirkið hefði haft meiri áhrif á vatns-
skipti í firðinum en reiknað hafði verið með.
➜ Í úrskurði Skipulagsstofnunar um umhverfis-
matið vegna framkvæmdarinnar segir að
stofnunin fallist á fyrirhugaða lagningu
vegarins „með því skilyrði að tryggt verði
að því sem næst óbreytt vatnsskipti verði í
Kolgrafafirði að loknum framkvæmdum“.
KÝPUR Bankarnir á Kýpur búa sig undir að opna
útibúin í dag, eftir nærri tveggja vikna lokun
meðan ráðamenn voru að ná samkomulagi við
Evrópusambandið um neyðarlán.
Takmarkanir verða þó áfram á því hve mikið
viðskiptavinir tveggja stærstu bankanna, Laiki-
bankans og Kýpurbanka, geta tekið út í einu.
Þá hafa öryggisverðir verið ráðnir til að standa
vörð um öll bankaútibú eyjunnar af ótta við að
læti geti brotist út.
„Viðvera okkar á að hughreysta bæði starfs-
fólk bankanna og viðskiptavini,“ segir John
Argyrou, framkvæmdastjóri öryggisþjónustu-
fyrirtækis sem útvegar verðina. Hann á þó
ekki von á miklum látum: „Það getur orðið ein-
staka atvik en kurteisi og þolinmæði er í menn-
ingu okkar, þannig að ég reikna ekki með neinu
alvarlegu.“
Höftin verða í gildi í að minnsta kosti eina
viku, eða þangað til ástandið róast. Lokun bank-
anna hefur valdið jafnt einstaklingum sem
fyrirtækjum ómældum vandræðum.
Samkvæmt samkomulaginu, sem náðist á
mánudag, verða báðir stærstu bankarnir endur-
skipulagðir. Stærstu viðskiptavinir þeirra þurfa
að taka á sig tap en almenningi er hlíft. Laiki-
bankanum verður skipt í „slæman“ og „góðan“
banka og sá góði sameinaður Kýpurbanka. - gb
Kýpverskir bankar búa sig undir að opna aftur í dag eftir að hafa verið lokaðir í 12 daga:
Takmarkanir settar á úttektir í bönkum
HRAÐBANKAR Viðskiptavinir hafa þurft að láta hrað-
banka duga en þeir hafa margir tæmst af fé.
NORDICPHOTOS/AFP
17. janúar 2013 FIMMT
UDAGUR
| FRÉTTIR | ASKÝRING |

16
SÍLDARDAUÐINN Í KOLG
RAFAFIRÐI
Þegar ráðist var í fr
amkvæmdir
við Snæfellsnesveg u
m Kolgrafa-
fjörð var lítið vitað
um lífríkið í
firðinum. Náttúruve
rnd ríkisins,
nú Umhverfis stofnun
, mæltist til
þess á sínum tíma að l
ögð yrði fram
vöktunaráætlun til að
fylgjast með
því hvort áhrifin af
framkvæmd-
inni, þverun fjarðarin
s, yrðu raun-
verulega þau sem gert
var ráð fyrir
í mati á umhverfisáhr
ifum. Það var
ekki gert, og stóð al
drei til. Sér-
fræðingur gagnrýnir
hart að fram-
kvæmdum eins og þve
run Kolgrafa-
fjarðar skuli ekki ve
ra fylgt eftir
með vöktun.
30.000 tonn dauð
Við tilraunir til að s
kýra síldar-
dauðann í Kolgrafafir
ði í desember
hefur verið nefnt að þv
erun fjarðar-
ins árið 2004 geti ver
ið hluti skýr-
ingarinnar. Hafrann
sóknastofnun
hefur í tvígang fari
ð í sérstakar
vettvangsferðir og e
r niðurstöðu
þeirrar síðari beðið.
Bráðabirgða-
niðurstöður stofnuna
rinnar í des-
ember voru þær að
mikið magn
síldar drapst þar á st
uttum tíma; á
botni fjarðarins liggj
a allt að þrjá-
tíu þúsund tonn af síld
sem er tekin
að rotna. Súrefnismet
tun í firðinum
mældist þá mjög lág,
lægri en áður
hefur mælst í sjó við l
andið. Hún er
talin meginorsök síld
ardauðans.
Brýrnar full stuttar?
Héðinn Valdimarsson
, haffræðing-
ur á sjó- og vistfræð
isviði Hafró,
segist ekkert þora að
fullyrða um
hugsanlegt samhengi
á milli síldar-
þ unar fjarðarins
.
Héðinn bætir við
að það sé
þekkt að síld gangi m
jög á súrefni
þar sem hún safnast
saman, óháð
því hvort fjörðurinn
sé opinn eða
lokaður. Í Grundarfi
rði hafi mæl-
ingar Hafrannsók
nastofnunar
sýnt nákvæmlega þe
tta, og segir
Héðinn það með ólík
indum hvað
síldin liggur þétt. „
Jafnvel svo
þétt að síldin kom sé
r ekki undan
og blóðslóð var á efti
r bátum, eins
og var tilfellið í Grun
darfirði.“
Mat á umhverfisáhrifu
m
Í mati á umhverfisáh
rifum vegna
Snæfellsnesvegar u
m Kolgrafa-
fjörð, sem unnið v
ar af Vega-
gerðinni, kemur fra
m að vatns-
skipti fjarðarins v
oru eitt af
grundvallaratriðunu
m við hönn-
un vegarins. Í matssk
ýrslu kemur
fram að búast megi
við einhverri
breytingu á vatnsb
úskap og sé
sú breyting algerleg
a háð brúar-
lengd. Ákveðið hafi v
erið að vatns-
magnið sem falla þu
rfi inn og út
úr firðinum til að b
reytingar á
sjávarföllum verði s
em minnstar
hafi ráðandi áhrif á
lengd brúar-
innar, og niðurstöður
útreikninga
úr straumlíkaninu h
afi verið not-
aðar við ákvörðun b
rúarlengdar.
Brúin varð 230 met
ra löng með
150 metra löngu vir
ku vatnsopi.
Með svo langri brú tö
ldu sérfræð-
ingar á vegum Vega
gerðarinnar
það tryggt að sjávarf
öll yrðu nær
óbreytt og áhrif brú
arinnar á líf-
ríki fjarðarins óver
uleg, segir í
matsskýrslunni.
Í umsögn Náttúruve
rndar rík-
isins um umhverfism
atið kemur
fram sú skoðun að u
mfjöllun um
áhrif straumbreyting
a í Kolgrafa-
firði hefði þurft að v
era nákvæm-
ari. Eins að stofnuni
n leggi til að
lögð verði fram vök
tunaráætlun
vegna framkvæmda
nna þar sem
ði ð hvaða áhrif þv
er-
Vöktunar á lífríkinu
sárt saknað
Skýringar á síldardau
ðanum í Kolgrafafirði
liggja ekki fyrir. Þver
un fjarðarins er nefnd
í því sambandi, en or
sakasamband verður v
art
sannað. Í umhverfism
ati kemur fram að líti
ð var vitað um lífsferi
l fiska í firðinum og a
ð hluta byggt á rúmle
ga aldargömlum rann
sóknum.
Svavar
Hávarðsson
svavar@frettabladid.is
Hins vegar segir B
jörn mestu
skipta að almennt ei
gi menn það
til að einfalda hlutin
a í kringum
þveranir hér á landi
. „Mér finnst
að menn eigi að setja
spurningar-
All vega að þegar
Borgarfj örður
1979
Grafarvogur
Kerlingarfj örður
Mjóifj örður
Önundarfj örður
1980
Skutulsfj örður
1994
Mjóifj örður
2009
Eyjafj örður
1986
Dýrafj örður
1991
Reykjafj örður
2008
Þorskafj örður
Gufufj örður
Hornafj örður
Núverandi þveranir
Þveranir á áætlun eða s
em hafa verið skoðaðar
sem framkvæmdarkost
ir
Berufj örður
Grunnafj örður
Kollafj örður
Gilsfj örður
1997
Breiðdalsvík
1993
Kolgrafafj örður
2004
Hraunsfj örður
1961, 1987, 1993
Ellefu firðir hafa verið
þveraðir á Íslandi
Þegar mat á umhverfisáh
rifum vegna framkvæmd
arinnar í Kolgrafafirði
k thygli að lítið var vi
tað um fiska og lífsferil þ
eirra
í K l afafirði eru
Möguleg umhverfisáhr
if í sjó vegna vegfylling
a.
■ Rask og eðlisbreytinga
r
■ Beint rask á búsvæði
■ Aukinn efnisburður/ef
nisflutningar
■ Breytingar á vatnsskip
tum innan þverunar
■ Aukið grugg
■ Breytingar á hitastigi
■ Tap á búsvæðum undi
r mannvirki
■ Hnignun aðliggjandi b
úsvæða vegna eðlisbreyt
inga
■ Breytingar á búsvæðu
m til hrygningar og seiða
-
uppeldis
■ Skert fiskgengd að hry
gningarstöðvum og frá
uppeldis stöðvum
■ Breytingar í næringare
fnaflutningi
➜ Möguleg umhverfisá
hrif í sjó
➜ Lítið vitað
Heimild (kort og texti): B
jörn H. Barkarson: Þveru
n fjarða.
Umhverfismat og þverun fjarðarins
Umfjöllun Fréttablaðsi s
u þve n Kolg fafj rðar
frá 17. j núar.
BRÚIN YFIR KOLGRAFAFJÖRÐ Þar sem síldin drapst úr súrefnisskorti var ákveðið
að rannsaka samhengi við þverun fjarðarins. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
Ingibjörg Karlsdóttir
veðurfréttamaður
Veðurspá
Laugardagur
Fremur hægur vindur um allt land.
HÆGLÆTISVEÐUR verður á landinu næstu daga og nokkuð bjart. Lítilsháttar
úrkoma fellur sunnan og vestan til í dag en næstu daga verður nánast úrkomulaust ef
undan en skilin ströndin syðst og sunnan Vatnajökuls.
1°
4
m/s
3°
6
m/s
5°
6
m/s
4°
6
m/s
Á morgun
Fremur hægur vindur um allt land.
Gildistími korta er um hádegi
4°
-1°
1°
-4°
-3°
Alicante
Aþena
Basel
22°
19°
10°
Berlín
Billund
Frankfurt
2°
2°
8°
Friedrichshafen
Gautaborg
Kaupmannahöfn
11°
2°
2°
Las Palmas
London
Mallorca
22°
4°
15°
New York
Orlando
Ósló
9°
21°
1°
París
San Francisco
Stokkhólmur
7°
16°
1°
3°
3
m/s
2°
4
m/s
2°
4
m/s
1°
4
m/s
1°
3
m/s
3°
4
m/s
-1°
5
m/s
5°
1°
3°
2°
2°
ÖRYGGISMÁL Óvissustig vegna
óvenjulegra jarðhræringa í Heklu
er enn í gildi. Engir atburðir eru
þó í gangi sem benda til að eldgos
sé yfirvofandi, segir í tilkynningu
Almannavarna. Í samráði við
Veðurstofu Íslands verður áfram
fylgst með þróun mála. Að
óbreyttu verður staðan endur-
metin í næstu viku. Veður stofan
og almannavarnadeild ríkis-
lögreglustjóra standa vaktina yfir
páskahátíðina og upplýsa almenn-
ing ef eitthvað nýtt kemur í ljós.
Ríkislögreglustjórinn og lög-
reglustjórinn á Hvolsvelli vara
áfram við ferðum fólks á Heklu á
meðan að óvissustig er í gildi.
Komi til atburðar við Heklu
verður notast við boðunarkerfi
Neyðar línunnar sem sendir út
skilaboð í alla þá farsíma sem eru
tengdir farsímasendum næst fjall-
inu, segir í tilkynningu yfirvalda.
- shá
Óvissustig enn í gildi:
Glöggt fylgst
með Heklu
HEKLA Sú gamla er tilbúin í næsta gos.
FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
Lést í slysi
á Skeiðavegi
Maðurinn sem lést í árekstri
jeppa og dráttarvélar á Skeiða-
vegi mánudaginn 25. mars hét
Ellert Þór Benediktsson. Hann
var 45 ára, fæddur 30. mars
1967, og til heimilis að Laufskál-
um 9 á Hellu.
Ellert lætur eftir sig eiginkonu
og tvo syni, 17 og 20 ára. Hann
starfaði sem dýralæknir á Dýra-
læknamiðstöðinni á Hellu.