Fréttablaðið - 30.09.2013, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 30. september 2013 | SKOÐUN | 15
Við höfum vanist því
að fjársvelt heilbrigðis-
kerfi sé eðlilegt ástand. Við
höldum að lykilhugtakið sé
hagræðing fremur en heil-
brigði, þjónusta og líkn.
Í DAG
Guðmundur Andri
Thorsson
rithöfundur
AF NETINU
Krónufrystir á Íslandi
Sigmundur Davíð kom frá
London sem breyttur maður.
Þar hlógu útlendingarnir, þegar
hann sagði þeim að koma með
peninga til Íslands. Vilja ekki
festa fé í krónufrysti. Forsætis
fór hingað kominn beint í sjón-
varpið og sagði okkur ekki þurfa
erlenda peninga. Erlent áhættufé
væri næsti bær við erlend lán.
Betra væri að nota innlenda
peninga, til dæmis fé lífeyris-
sjóða. Svo sagði þessi formaður
stóriðjuflokks, að fremur þyrfti
að efla sprotafyrirtæki. Snerist
á punktinum. Er hann orðinn
vinstri grænn? Auðvitað á þjóðin
fyrst og fremst að fagna, að
Sigmundur Davíð getur skipt um
skoðun á punktinum.
www.jonas.is
Jónas Kristjánsson
Tilræði við menningu
Ég hef oft velt því fyrir mér hvílík
sturlun það er hjá hinni gömlu
menningarþjóð Ítölum að velja
Silvio Berlusconi til forystu.
Það hafa fleiri gert, á því hefur
verið hamrað í fjölmiðlum utan
Ítalíu að maðurinn sé allsendis
óhæfur sem þjóðarleiðtogi.
En Berlusconi náði að leggja
undir sig fjölmiðlana á Ítalíu og
hefur í gegnum þá miðlað slíkri
lágkúru að það verður að teljast
tilræði við menningu Ítala. Nú
riðar stjórni á Ítalíu til falls, enn
einu sinni– og enn er það vegna
Berlusconis. En nú hefur sturl-
unin náð nýjum hæðum.
eyjan.pressan.is/silfuregils
Egill Helgason
á nýlegum bílum
bílarnir eru komnir
Dekkjaávísunfrá N1 fylgiröllum bílum
Bílaármögnun
Landsbankans
Útborgun frá0 kr.
Auðveld kaup
Opið
Virka daga 10-18Laugardag 12-16 Sunnudag 12-15
Einstakt
tækifæri!
Takmarkað
magn
á Bílasölu Reykjavíkur
Bílaleiga
Fjölbreytt úrvalgæðabíla
Bíldshöfða 10 S: 5878888 br.is
Á
R
N
A
S
Y
N
IR
Dapurlegasta frétt síðustu viku
var sú að Björn Zoega skuli hætt-
ur sem forstjóri Landspítalans.
Hann hefur nú í nokkur ár stað-
ið í því að reka spítalann með
neyðar ráðstöfunum sem miðast
við neyðarástand, rétt eins og
hér á landi hafi geisað borgara-
stríð um árabil.
Við höfum séð langlegusjúk-
linga senda heim. Við höfum séð
fárveikt fólk á bráðamóttökum
að bíða eftir að fá verkjalyf. Við
höfum séð rangar sjúkdómsgrein-
ingar úrvinda lækna. Við höfum
séð sárþjáða sjúklinga rukkaða
fyrir smáviðvik. Við höfum séð
tæki grotna niður og eðlilegt við-
hald eftirlátið sjónvarpssöfnun-
um og einkaframtakssöfnunum.
Við höfum séð lokanir deilda. Við
höfum séð spítalann rekinn með
óeðlilegu og óhóflegu vinnuálagi
á læknanema, þar sem mikil og
illa launuð ábyrgð er lögð á mjóar
herðar.
Við höfum vanist því að fjár-
svelt heilbrigðiskerfi sé eðlilegt
ástand. Við höldum að lykilhug-
takið sé hagræðing fremur en
heilbrigði, þjónusta og líkn.
Björn Zoega stóð í þessu hag-
ræðingarhelvíti án þess að blikna,
án þess að hvika nokkru sinni, því
að allan tímann virðist hann hafa
séð fyrir sér ljóstýru við endann
á göngunum; þá stund þegar hægt
væri að fara að reka Landspítal-
ann á eðlilegan hátt.
En ljósið hverfur langt og
mjótt. Það slokknaði nú í síðustu
viku þegar hann fékk að sjá fjár-
lög ríkisstjórnar sjávarútvegs,
landbúnaðar og afskriftameist-
ara. Hann hafði trúað því sem
stjórnarherrarnir sögðu en nú
veit hann betur. Og hann er hætt-
ur. Hann er farinn.
Ertu þá farin?
Og Sigga á borði númer tuttugu
og sjö hætti í gær. Hún er farin til
einhvers lands þar sem hún þarf
ekki að borga allt sem hún ber
úr býtum í afborganir af vöxt-
um af lánum sem væru löngu
uppgreidd í eðlilegu þjóðfélagi.
Hún ætlar ekki til Rússlands eða
Kína, landanna sem ríkisstjórn-
in og forsetinn telja að við eigum
að miða okkur við – hún er geng-
in í Evrópusambandið. Og samt
er allt fólkið hennar Siggu hér,
menningarlegar viðmiðanir henn-
ar eru flestar hér, tungumálið og
minningarnar, kenndirnar ljúfar
og sárar, vinir og saga; hún þekk-
ir sig hérna. Það bara dugir ekki
lengur til. Hún er farin til útlanda
þangað sem er einhver heil brú í
þjóðfélaginu.
Og unga fólkið sem er að ljúka
háskólanámi í útlöndum kemur
ekki aftur – kannanir segja okkur
að það sé ekkert sérstaklega að
flýta sér heim. Það langar ekki
að búa í þjóðfélagi sem metur lít-
ils menntun þess og þekkingu.
Og fyrirtækin sem byggja á hug-
viti og útflutningi á hágæðavöru
– þau eru á leiðinni burt, eru að
gefast upp á gjaldeyrishöftun-
um. Iðnaðar mennirnir eru á leið-
inni burt, enda varla verið reist
hús hér af viti árum saman, en
ansi mörg í öngviti uppi á Gnita-
heiði og inni í Feigðarósi. Ríkis-
bubbarnir eru löngu farnir; þó að
þeir eigi hér allt sem gefur arð þá
búa þeir sjálfir á sólríkum strönd-
um sælli landa.
Þannig gæti allt farið. Við
gætum lent í ljótum vítahring
fólksflótta og efnahagslegrar
stöðnunar. Haldi áfram hin mark-
vissa láglaunastefna og verði
áfram haldið í ónýtan gjaldmiðil –
og verði áfram blásnar bólur með
reglulegu millibili sem springa
svo með æ hörmulegri afleiðing-
um – þá er hætt við því að eng-
inn verði hér lengur eftir nokkra
áratugi, nema fólk á leiðinni burt
sem sættir sig í bili við lág laun,
okurvexti, verslunareinokun,
svimandi matarverð og hafta-
þjóðfélag – nokkrir stjórnmála-
menn, verkfræðingar sem komnir
eru hingað til að virkja Dettifoss
fyrir álverið á Bakka eftir að síð-
asta borholan á Þeistareykjum
tæmdist og líta eftir olíuhreins-
unarstöðinni sem Rússarnir
fengu loks að reisa í Arnarfirði,
og nokkrir aldraðir íslensku-
fræðingar eins og ég, sem hvergi
fá vinnu við sitt hæfi í útlöndum
vegna þess að Ísland verður aftur
orðið púkó. Kínverskir auðkýfing-
ar hafa fyrir löngu veðsett öræf-
in sem eru í eigu bandarískra
vogunar sjóða.
Hver vegur að heiman
Og þegar fólk er farið – þá er
það því miður farið. Það getur
svo sem haft hugann heima,
eins og hún Svana ömmusystir
mín í Ameríku sem söng fjár-
lögin í hárri elli eða hann Snorri
Hjartar son, skáldið góða sem orti
línurnar um að hver vegur að
heiman sé vegur heim. Hann var
auðvitað bara að hugga sjálfan sig
og aðra brottflutta Borgfirðinga,
því að hann var ekkert á leiðinni
þangað aftur, heldur var tilvera
hans í Reykjavík. Brottflutt fólk
getur reist sér sumarbústað í
gömlu heimahögunum en allar
forsendur fyrir því að búa þar til
langframa eru brostnar um leið
og það festir rætur á nýjum stað.
Þetta þarf ekki að vera svona.
Það ætti að vera dásamlegt að
búa hér – og er það meira að
segja enn á marga lund. Hér er
skemmtilegt fólk, það talar stór-
kostlegt tungumál, það er dug-
legt, uppátækjasamt, sniðugt
og jafnvel einhver hetjubrag-
ur stundum á mannlífinu hér.
Fegurð in hér er frámunaleg,
endalaus víðernin, vatnið gott
úr lækjarlontu; berin vaxa á ilm-
andi lyngi; og nóg af blessuðum
vindinum til að feykja burt fúlum
þönkum þegar svo ber undir;
fámenn og vel menntuð þjóð í
góðu og gjöfulu landi. En það
þarf að vera hægt að búa hérna.
Við verðum að fara að koma
okkur upp stjórnmálamönnum
sem hafa það að leiðarljósi að það
sé hægt að búa hérna. Og vilja
byggja sanngjarnt og nokkurn
veginn dellufrítt samfélag.
Hver vegur að heiman er vegurinn burt