Fréttablaðið - 09.10.2014, Blaðsíða 41

FIMMTUDAGUR 9. OKTÓBER 2014 7Geðhjálp ●
Katrín Gróudóttir hefur lifað
með geðklofa í 33 ár eða frá
því hún var átján ára gömul.
„Sjúkdómurinn lýsir sér þannig
hjá mér að ég heyri raddir.
Það er það eina sem er að hjá
mér, ég hef aldrei séð ofsjónir
eða neitt slíkt. Að vísu er
einbeitingin hjá mér stundum
ekki nógu góð og svo er ég
svolítið gleymin,“ segir Katrín.
Sjúkdómurinn stóð framan af
ekki í vegi fyrir því að Katrín
gæti unnið. „Ég var úti á vinnu-
markaðnum frá því ég var sextán
og þar til ég var 35 ára árið 1998.
Þá var allt í einu eins og orkan
færi frá mér og ég var bara búin
á því og þurfti að hætta að vinna.
Síðan þá hef ég verið öryrki.“
Hún bætir því við að henni
finnist gott að hafa þessa reynslu
af vinnumarkaðnum. „Mér finnst
að allir ættu að reyna að vinna
þrátt fyrir veikindi, ef þeir geta.
Það er gott kunna að hugsa rök-
rétt og það er hægt að læra það og
fá æfingu í því með því að vinna.
Auk þess er gaman að fá félags-
skap frá vinnufélögunum.“
Katrín býr með móður sinni og
bróður sem einnig er öryrki. „Það
halda margir að þar sem ég er
ekki í vinnu sé ég algjör letihaug-
ur. Ég hef ekki úthald til að vinna
allan daginn en ég myndi gjarn-
an vilja vinna hálfan daginn en
það er erfitt að fá þannig vinnu.
Það er nú samt ekki þannig að ég
sitji bara og geri ekki neitt, ég geri
heimilisverk á milli þess sem ég
er í tölvunni. Ég set í þvottavél,
ryksuga og þríf og bróðir minn
tekur til hendinni líka, við skipt-
um þessu á milli okkar,“ segir hún.
Þó sextán ár séu liðin síðan
Katrín hætti að vinna hefur hún
alls ekki setið auðum höndum.
Hún hefur farið á fjölmörg nám-
skeið og verið í bæði sjúkraliða-
og skrifstofutækninámi. „Ég
sé ekki fram á að geta farið að
vinna eins og er og þarf ég því að
hafa ofan fyrir sjálfri mér. Mér
finnst æðislega gaman að fara á
námskeið og hef til dæmis farið
á námskeið í silfursmíði, tölvu-
vinnslu, á vinnuvélanámskeið og
skemmtibátanámskeið. Mér finnst
leiðinlegt að hanga og gera ekki
neitt og það er gott fyrir hug-
ann að hafa eitthvað fyrir stafni.
Auk þess að fara á námskeið-
in reyni ég að gera mér eitthvað
til dundurs eins og að vinna ein-
hverja handavinnu, fara í sund og
í göngutúra. Ég er líka með lið-
veislu sem fer með mér til dæmis
á veitingastaði, í Geðhjálp, í keilu
og í Hlutverkasetur.“
Katrín stefnir á að búa ein í
framtíðinni og jafnvel að fara að
vinna aftur. „Ég er að safna fyrir
útborgun í eigin íbúð. Það væri
gaman að geta búið ein og unnið
fyrir mér en ég verð að sjá til með
það,“ segir hún og brosir.
Gott að hafa
reynslu af
vinnumarkaðnum
Katrín hefur gaman af því að fara á námskeið og hefur farið á nokkur slík. MYND/PJETUR
Hafdís Guðmundsdóttir er forstöðumaður
Bjargarinnar sem er geðræktarmiðstöð
Suðurnesja. Um 35 manns koma daglega í
Björgina, sinna áhugamálum sínum og fá
huglæga atferlismeðferð.
„Við í Björginni erum með þrenns konar lykilþætti
í starfseminni. Endurhæfingu, athvarf og eftir-
fylgni. Endurhæfingin er einstaklingsmiðuð og við
höldum utan um ýmsa þætti tengda henni. Við erum
með endurhæfingarhópa, markmiðshópa og einstak-
lingsviðtöl. Lögð er áhersla á hreyfingu. Þá er stór
hópur sem kemur daglega í athvarfið en hver og
einn kemur á eigin forsendum. Við reynum að auka
félagslega virkni sjúklinga og veitum þann stuðning
sem hver og einn þarf,“ segir Hafdís þegar hún er
beðin um að lýsa starfseminni.
„Í Björginni er iðjuþjálfun, hádegismatur, göngu-
ferðir, menningar- og skemmtiferðir. Hér starfar
félagsráðgjafi, sálfræðingur og iðjuþjálfi.“ Björg-
in er sérhæfður staður og hinn eini sinnar tegund-
ar á landinu. Bæirnir á Suðurnesjum standa á bak
við Björgina. „Daglega koma hingað á milli 35–40
manns fyrir utan hópa sem við erum með. Einn
hópur er á námskeiði núna sem kallast Hugur og
heilsa. Við erum líka með námskeið í huglægri at-
ferlismeðferð og tökum á móti öllum sem vilja koma.
Við aðstoðum sjúklinga við að finna sér réttan far-
veg í lífinu og erum í góðu samstarfi við Heilbrigð-
isstofnun Suðurnesja. Hingað kemur geðlæknir einu
sinni í viku. Starfsemin er víðtæk og öflug,“ segir
Hafdís en Björgin var opnuð árið 2005. Hægt er að
kynna sér starfsemina á bjorgin.is.
BJÖRGIN Geðræktarmiðstöð Suðurnesja
Tökum vel á móti öllum
Hafdís Guðmundsdóttir, forstöðumaður Bjargarinnar.
MYND/OLGA BJÖRT, VÍKUFRÉTTUM
Steingrímur Jónasson fæddist í
Hrísey á geðheilbrigðisdaginn
10. október 1945. Tvítugur
greindist hann með geðklofa
og hefur þurft að læra að lifa
með sjúkdómnum.
Það er vel hægt að lifa með geðklofa,“ segir Steingrím-ur. „Mér hefur gengið það
ágætlega, enda hef ég fylgt lækn-
isráðum og tekið lyfin mín. Ég vil
benda fólki á sem veikist að leita til
læknis og fara eftir því sem hann
ráðleggur.
Steingrímur man vel eftir því
þegar hann veiktist fyrst. „Það
var árið 1965. Ég var á vertíð og
hætti allt í einu að geta sofið, svaf
ekki í marga daga. Ég var kval-
inn af áhyggjum af öllum mögu-
legu hlutum, sérstaklega vinnunni.
Mér fannst ég hafa vakað í margar
vikur. Ég var orðinn þreyttur bæði
andlega og líkamlega. Ég hafði
ekki hugmynd um hvað var að ger-
ast, hélt helst að ég væri að breyt-
ast í aumingja. Þetta var skrítin
líðan. Bræður mínir og vinur voru
með mér á vertíðinni og þegar ég
gat ekki mætt í vinnu vegna svefn-
leysis hvöttu þeir mig að leita
læknis. Ég var settur á lyf og gat
klárað vertíðina. Nokkru seinna
fór ég aftur á vertíð og veiktist
í annað sinn. Ég virtist fá þetta í
köstum. Árið 1973 veiktist ég síðan
alvarlega og var þá sviptur sjálf-
ræði. Þá var ég settur inn á áfeng-
ismeðferðardeild á Kleppi. Ég var
hins vegar ekki alkóhólisti. Ég átti
ekki heima á þeirri deild og var svo
sem betur fer fluttur á aðra deild.“
Þegar Steingrímur er spurður
hvort sjúkdómurinn sé í fjölskyld-
unni, svarar hann. „Nei, ekki er
vitað um það. Hins vegar var afa-
bróður minn í Hrísey nokkuð sér-
stakur og var lagður í einelti. Ég
veit ekki hvort hann hafi átt við
geðræn vandamál að stríða. Það
var ekkert sem kom sjúkdómn-
um af stað hjá mér, engin áföll
eða neitt slíkt. Hann bara kom
eins og skrattinn úr sauðarleggn-
um. Í gegnum tíðina hef ég verið
meira og minna á stofnunum, oft á
Kleppi, endurhæfingardeildinni á
Grensási og á Kumbaravogi.“
Í dag býr Steingrímur hjá bróð-
ur sínum í Reykjanesbæ og líkar
það mjög vel. Hann fer daglega
í Björgina, geðræktarmiðstöð
Suðurnesja. „Ég hef margt fyrir
stafni í Björginni, sinni áhugamál-
um mínum sem eru mynd- og tón-
list. Einnig hjálpa ég til með þvott
og geng í ýmis störf. Ég mála
mikið en sá áhugi kom með sjúk-
dómnum. Það er mjög skemmti-
legt og gefandi að mála. Ég hef
gefið ættingjum og vinum mynd-
ir,“ segir Steingrímur. Tónlistin
á einnig hug hans allan og Stein-
grímur segist stundum syngja
fyrir heimilisfólk í Björginni við
góðar undirtektir. „Starfsfólkið
í Björginni er yndislegt og ég er
mjög ánægður með að vera þar.
Maður þarf að sætta sig við að lifa
með sjúkdómnum því ekki er hægt
að lækna hann. Það er hins vegar
hægt að halda honum niðri. Ég sef
vel og lifi góðu lífi. Mig dreym-
ir alltaf um að komast í Hrísey,
jafnvel að halda myndlistarsýn-
ingu þar. Það væri skemmtilegt.
Ég ætla að hafa það að markmiði
á næsta ári.“
Vel hægt að lifa með geðklofa
Steingrímur Jónasson nýtur þess að mála myndir og hefur góða aðstöðu til þess í Björginni. MYND/OLGA BJÖRT, VÍKURFRÉTTUM