Fréttablaðið - 09.10.2014, Síða 56

9. október 2014 FIMMTUDAGUR| MENNING | 36
Ég tók þá ákvörðun að setjast
niður og láta á það reyna hvort
mér tækist að skrifa skáldsögu,“
segir Orri Harðarson spurður
hver kveikjan að fyrstu skáldsögu
hans, Stundarfró, hafi verið. „Ég
hafði ekki fastmótaðar hugmynd-
ir um framvindu sögunnar þegar
ég byrjaði, var meira að leitast við
að skapa einhverja stemningu sem
mér hugnaðist. Svo var ég bara
svo heppinn að persónurnar og
atburðarásin komu nokkurn veg-
inn af sjálfu sér.“
Aðalpersónurnar þrjár, skáld-
ið Arinbjörn Hvalfjörð, unglings-
stúlkan Dísa og Aðalsteina amma
hennar, eiga sér ekki beinar fyr-
irmyndir að sögn Orra, en hann
viðurkennir þó að hið drykkfellda
skáld eigi að einhverju leyti rætur
í eigin reynslu. „Það eru örugg-
lega þó nokkur prósent af þeim
karakter sótt beint í mig sjálfan en
reyndar er eitthvað af mér í öllum
þessum karakterum. Þegar þessar
persónur voru að mótast sótti ég
bæði inn á við og í fólk sem maður
hefur þekkt.“
Stjörnustjarfur unglingur
Spurður hvort það sé ekki glæfra-
spil fyrir miðaldra karl að gera
átján ára stúlku að einni aðal-
persónunni kemur Orri af fjöll-
um. „Ha? Er það? Dísa er í mínum
huga nánast óður til minna bestu
vinkvenna á þeim tíma sem við
vorum unglingar seint á níunda
áratugnum. Ég get alveg geng-
ist við því að auðvitað þekki ég
skáldið best af þessum persónum,
en hins vegar held ég miklu meira
með stelpunni og ömmu hennar. Í
þessari bók eru þó engar hetjur.
Við erum öll breysk og drögnumst
með okkar djöfla, á því er fremur
stigsmunur en eðlismunur hvernig
fólk vinnur úr því.“
Sögutími bókarinnar er árið
1989 en þá var Orri sjálfur ung-
lingur. „Þá bjó ég uppi á Akranesi
og var rétt byrjaður að kíkja á
kúltúrinn í Reykjavík. Það er þess
vegna dálítil nostalgía í frásögn-
inni, ég er að lýsa veröld sem var.
Þá sá maður þennan listaheim í
hillingum og varð stjörnustjarfur
ef maður hitti tónlistarmann eða
skáld. Það var til dæmis ógleym-
anlegt að hitta Steinar Sigurjóns-
son í biðskýli Akraborgarinnar
eða Dag Sigurðarson í strætóskýli.
Það var eins og skáldin væru allt-
af leitandi skjóls í einhverjum
skýlum á þessum tíma.“
Undirleikur við eldhússtemningar
Sögusviðið er Akureyri, þar sem
Orri býr í dag, og hann segir það
hafa verið auðvelt að teikna upp
bæjarbraginn. „Ég var á Akur-
eyri sumarlangt 1987 og teikna
það samfélag upp eins og það
lifir í minninu. Tímarnir voru svo
allt aðrir þá. Fólk var til dæmis
ennþá að hlusta á plötur.“
Tónlistin sem persónurnar
hlusta á og tengja við er einn af
rauðu þráðum bókarinnar, kom
aldrei annað til greina? „Tónlist-
in hefur alltaf leikið stórt hlut-
verk í lífi mínu og ég var orðinn
dálítið háður henni þegar ég var
að skrifa, þurfti að setja ákveðna
músík á fóninn til að komast í
gang og svo læddust að mér tón-
list og textabrot sem fléttuðust
inn í söguna. Bæði eru það plöt-
ur sem persónurnar hlusta á,
Smiths, Cure og Leonard Cohen
til dæmis, og eins lög og stemn-
ing af Rás 1 sem voru undirleikur
við allar eldhússtemningar æsku
minnar.“
Þekking og samkennd
Eitt sterkasta aflið í Stundarfró
er alkóhólismi skáldsins, sem Orri
vill reyndar frekar kalla ofneyslu,
það afl þekkir hann vel úr eigin
fortíð þótt hann hafi snúið af
þeirri braut fyrir sjö árum. „Það
var langt tímabil í mínu lífi, sirka
fimmtán ár, þar sem ég drakk
mjög mikið og illa og kynntist
þá mjög mörgum í svipuðum eða
verri málum en ég var í. Þannig að
ég hef bæði þekkingu á ástandinu
og samkennd með fólki sem er á
þessum stað í lífinu og það hjálp-
aði mér auðvitað þegar ég var að
skapa þessa persónu og aðstæður
hennar. Ég er hins vegar kominn
ansi langt frá þessu lífi, er heima-
vinnandi heimilisfaðir með tvær
ungar dætur og yndislega konu í
dag og lífið er eins og best verður
á kosið.“
Ekki þessi sviðstýpa
Orri er tónlistarmaður og hefur
lengi starfað á því sviði, eru
skriftirnar búnar að stela honum
frá tónlistinni eða var það alltaf
draumurinn að fara að skrifa? „Ég
er voða mikið að klóra mér í hausn-
um yfir þeirri spurningu núna, en
ég man ekki til þess. Ég var hins
vegar ekki búinn að skrifa lengi
þegar mig fór að gruna að ég
hefði sennilega alltaf átt að vera að
þessu. Skriftabransinn hentar mér
mun betur en tónlistarbransinn.
Ég var líka orðinn dálítið þreytt-
ur á því öllu saman, tónlistin var
hætt að gefa mér það sem hún áður
gaf en þegar ég fór að skrifa bók-
ina fór ég að njóta hennar aftur og
meira, bara sem unnandi. Ég var
heldur aldrei þessi sviðstýpa þótt
ég væri í músík, alltaf lafhræddur
við að koma fram á tónleikum. Mér
hefur alltaf þótt rosalega gaman
að skapa og ég held að ég sé nú
búinn að finna bestu leiðina til að
fá útrás fyrir þá þörf.“
Fyrsta skáldsagan er stór
áfangi, hvernig líður þér núna
þegar bókin er komin út, ertu kvíð-
inn? „Nei, ég var dálítið kvíðinn í
sumar eftir að ég skilaði handrit-
inu en núna er í mér meiri tilhlökk-
un, jákvæðir víbrar, eftirvænting
og gleði innra með mér. Ég er að
vísu ekkert farinn að lesa hana
aftur sjálfur þannig að það má vel
vera að þarna sé eitthvað sem ég
sæi núna að ég hefði getað gert
betur. En ég treysti því og heyrist
á viðbrögðum að þetta sé ekki al-
slæmt, svo ég er bara sáttur.“
fridrikab@frettabladid.is
Við drögnumst öll
með okkar djöfl a
Fyrsta skáldsaga Orra Harðarsonar, Stundarfró, er bæði hádramatísk, bráðfyndin
og nostalgísk. Sögusviðið er Akureyri í lok níunda áratugar síðustu aldar og átök
sögunnar hverfast í kringum alkóhólisma skálds. Ekkert sjálfsævisögulegt þó.
ORRI HARÐAR-
SON „Þá sá
maður þennan
listaheim í
hillingum og
varð stjörnu-
stjarfur ef maður
hitti tónlistar-
mann eða skáld.“
FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
Það eru örugglega
þó nokkur prósent af
þeim karakter sótt
beint í mig sjálfan en
reyndar er eitthvað af
mér í öllum þessum
karakterum.
ALÞJÓÐLEG BARNA- OG UNGLINGABÓKMENNTAHÁTÍÐ
Í REYKJAVÍK 9.–12. OKTÓBER 2014
WWW.MYRIN.IS
WWW.NORRAENAHUSID.IS
Framtíðin í
barnabókmenntum
10. október
kl. 10:00–16:00
Málþing í Norræna húsinu. Fyrirlestrar og pallborðsumræður um stöðu og framtíðarhorfur barnabókarinnar á Norðurlöndum.
„Fyrstu tónleikarnir eru í kvöld
þar sem meðal annars verða
flutt ný verk eftir mig og Hafdísi
Bjarnadóttur og keppninni um
Keppinn verður startað,“ segir
Guðmundur Steinn Gunnarsson,
einn aðstandenda tónlistarhátíð-
arinnar Sláturtíðar sem hefst í
dag. Það er S.L.Á.T.U.R. – Sam-
tök listrænt ágengra tónsmiða
umhverfis Reykjavík – sem fyrir
hátíðinni stendur og hefur hún
verið haldin árlega síðan 2009.
Samhliða Sláturtíð í ár fer fram
keppnin um Keppinn, sem er að
þessu sinni keppni í myndlist með
frjálsri aðferð. Keppurinn sjálf-
ur er járnsteyptur farandverð-
launabikar sem veittur verður
nú í fjórða sinn. „Verðlaunabik-
arinn er afsteypa af raunveru-
legum sláturkepp, sem eru nú að
verða ansi sjaldgæfir,“ segir Guð-
mundur. „Þeir sem vilja taka þátt
í keppninni geta mætt með verk
klukkan sjö í kvöld. Síðan verða
verkin seld hæstbjóðanda og það
verk sem selst á hæsta verðinu
hlýtur verðlaunin.“
Viðburðir hátíðarinnar eru
sambland af tónlist og gjörning-
um og fara allir fram í Hafnar-
húsinu. Í kvöld, annað kvöld og
á laugardagskvöldið hefjast þeir
klukkan 20 og klukkan 15 á laug-
ardag eru einnig tónleikar þar
sem aðeins verður flutt eitt verk
sem er óvenjulegt á hátíðinni.
Samtök listrænt ágengra tón-
smiða umhverfis Reykjavík voru
stofnuð árið 2005 og hafa staðið
fyrir ótal mörgum viðburðum af
ýmsum toga sem allir tengjast
tilraunamennsku í tónsmíðum á
einn eða annan hátt. Á næsta ári
munu samtökin halda upp á tíu
ára afmælið með veglegum hætti.
- fsb
Tilraunamennska í
tónlist og gjörningum
Tónlistarhátíðin Sláturtíð hefst í Hafnarhúsi í kvöld.
SLÁTURTÍÐ
„Verðlaunabik-
arinn er
af steypa af
raunverulegum
sláturkepp,“
útskýrir Guð-
mundur Steinn.
MYND ÚR EINKASAFNI
MENNING