Fréttablaðið - 25.10.2014, Blaðsíða 42

25. október 2014 LAUGARDAGUR| HELGIN TÆKNI | 42
Þannig er hinn forni bandamaður líffræði-legs fjölbreytileika á ný í lykilhlutverki, núna á til-raunastofum vítt og breitt um heiminn. Þar á meðal
undir hlíðum Reykjafjalls í Hvera-
gerði þar sem fámennur hópur stór-
huga vísindamanna hyggst breyta
heiminum.
„Við erum ekki að finna upp hjólið“
Hugmyndir um þörungarækt ná
áratugi aftur í tímann. Á síðustu
árum, samhliða framförum í tækni
og tilkomu nýrra markaða, hafa þör-
ungaverksmiðjur skotið upp kollin-
um víða.
Omega Algae-verkefnið hófst árið
2011. Stofnendurnir fimm komu
saman til að þróa hagkvæm kerfi
sem miða að því að hagnýta auðlind-
ir Íslands til að rækta eina elstu og
mikilvægustu lífveru jarðar, þör-
unginn. Þremur árum síðar er til-
raunaverksmiðjan í fullri fram-
leiðslu í gróðurhúsi að Reykjum í
Hveragerði.
Í stuttu máli felst verkefnið í því
að framleiða ómega-3 í rörastæðum
þar sem þörungar gera það sem þör-
ungar gera best, að skipta sér í gríð
og erg í krafti ljóstillífunar. „Það
er skortur á þessum efnum,“ segir
Gunnlaugur Karlsson, stjórnarfor-
maður Omega Algae. „Þá sérstak-
lega á hreinum ómega-3 fitusýrum
í lyfja- og matvælaiðnaði.“
Horfurnar eru góðar í þessum
bransa. Gert er ráð fyrir að saman-
lagt árlegt vaxtarstig geirans verði
12,8 prósent og að hann velti 524
milljörðum króna árið 2019. Ofan
á þetta bætast spár vísindamanna
um loftslagsbreytingar, fólksfjölg-
un, uppskerubrest og áframhald-
andi súrnun sjávar.
Að standa á herðum risa
„Staðreyndin er sú að hafið stend-
ur ekki undir eftirspurninni eftir
ómega-fitusýrum á heimsvísu og
því þarf að leita annara leiða.“
Markmið Gunnlaugs og félaga er að
nýta þá þekkingu sem þegar hefur
verið aflað í þörungarækt og hefur
Omega Algae verið í samstarfi við
fremstu vísindamenn heims á þessu
sviði, þar á meðal sérfræðinga frá
Wageningen-háskóla í Hollandi.„Við
erum ekki að finna upp hjólið,“ segir
Gunnlaugur. „Við erum að nýta
þekkingu sem til er.“
Hámarks nýting forsendan
Í rörastæðunum flæðir grunnur
fæðukeðju hafsins í söltum sjó.
Þörungurinn nærist á raflýsingu
sem lýsir á blaðgrænuna. Þörung-
arnir skipta sér hratt, lífmass-
inn eykst hratt og prótein og olía
myndast.
„Ég lít á þetta sem efnaverk-
smiðju,“ segir Hjálmar Skarphéð-
insson, doktor í lífrænni efnafræði
og þróunarstjóri fyrirtækisins.
„Hér erum við með matvælafram-
leiðslu í sjó.“
Hjálmar bendir á að lítil takmörk
séu sett hvaða efni er hægt að fram-
leiða með þessari tækni. „Það er
hægt að framleiða mörg mismun-
andi efni og jafnvel blöndur af þeim
líka. Hingað til hefur þessi geiri
snúist að stórum hluta til um líf-
dísil. Vandamálið hefur alltaf verið
að það fæst einfaldlega ekki nógu
hátt verð fyrir afurðina.“
Tæknin er dýr og búnaðurinn
einnig. Því hafa menn leitað að hent-
ugri vöru til að framleiða. Hópur-
inn á bak við Omega Algae leggur
áherslu á hámarks nýtingu ljóss.
„Þannig erum við hér að gera til-
raunir með ræktun og uppstilling-
araðferðir svo að sem minnst af ljósi
fari til spillis. Þetta er sjálft verk-
efnið.“
Aftur til fortíðar
Gunnlaugur og Hjálmar vonast til
að tilraunverksmiðjan greiði leið-
ina að stærri verksmiðju þar sem
hægt yrði að framleiða ómega-3
í miklu magni. Gunnlaugur segir
Ísland afar heppilegan stað fyrir
slíkt verkefni enda nóg af hreinni,
ódýrri orku.
„Þetta er mjög áhugavert verk-
efni fyrir Ísland. Að framleiða
grunninn í fæðukeðju hafsins á
Íslandi þar sem nóg er af landi og
orku fyrir svona verkefni,“ segir
Gunnlaugur að lokum.
Þörungurinn til bjargar á ný
Í árdaga sólkerfisins var Jörðin kaldranaleg auðn, lamin af loftsteinum og mótuð af hnattrænni eldvirkni. Forsenda þess að
lífvænleg skilyrði mynduðust var þörungurinn sem umbreytti baneitruðu andrúmslofti plánetunnar í súrefnisríkan lofthjúp.
Íslenskt nýsköpunarfyrirtæki freistar þess nú að framleiða ómega-3 fitusýrur með þessum lífsnauðsynlegu lífverum.
AÐ STÖRFUM Gunnlaugur Karlsson, framkvæmdastjóri Omega Algae, og Hjálmar Skarphéðinsson, doktor í lífrænni efnafræði, í
tilraunaverksmiðjunni. FRÉTTABLAÐIÐ/EGILL AÐALSTEINSSON
SKYPE
Nota til að hringja heim þegar ég er erlendis.
SNAPCHAT
Nota til að senda vinum og nánustu það sem
ég er að gera, þarf ekki að ofhugsa það sem
er sett inn. Get bara haft gaman af því.
OMEGA WAVE
Nota á morgnana til að mæla „recovery“ á
líkama og taugakerfi.
INSTAGRAM
Einn af aðalsamskiptamiðl-
unum mínum. Auðvelt,
hratt og gaman að fylgjast
með vinum þar.
Fylgið mér:
AnnieThorisdottir
Anníe Mist
Þórisdóttir
afrekskona
PAGES
Nota til að setja inn myndbönd og pósta á
aðdáendasíðuna mína, auðvelt að gera það
í gegnum símann.
TWITTER
Til að setja inn nýjustu uppfærslu á því
sem ég er að gera og fæ hratt upplýsingar
um þá sem ég þekki.
TURBO SCAN
Auðvelt að skanna inn pappíra sem þarf að
skrifa undir eða senda.
SPORTS TRACKER
Nota á æfingu með púlsmæli til að sjá og
halda utan um hjartslátt á meðan ég er að
æfa.
Kjartan Hreinn
Njálsson
kjartanh@365.is
SKYLANDERS: TRAP TEAM
★★★★ ★
Spilað á Wii U ÆVINTÝRALEIKUR
Skylanders er með best heppnuðu
tölvuleikjaseríum síðustu ára. Fyrsti
leikurinn kom út árið 2011 og var sá
fyrsti í sögunni sem kynnti til sög-
unnar tækni sem lætur raunveruleg
leikföng lifna við í tölvuleiknum.
Með hverjum leik eru gefin út
um fimmtíu mismunandi leik-
föng, svokallaðir Skylander-kallar,
sem ungir spilarar keppast við að
safna. Þetta hefur leitt til þess að í
lok síðasta árs höfðu selst yfir 175
milljónir Skylander-kalla. Serían
komst þar með á topp 20 listann
yfir gróðahæstu tölvuleikjaseríur
allra tíma. Það skyldi því engan
undra að aðrir, þar á meðal Disney,
skyldu líkja eftir formúlunni með
svipuðum leikjum.
Trap Team er fjórði Skylanders-
leikurinn og sá besti til þessa. Sem
fyrr er hugmyndaauðgi í per-
sónu sköpun aðalsmerkið og eru
fjölmargar skemmtilegar persónur
kynntar til sögunnar, nánar tiltekið
um 50 Skylander-kallar sem hægt er
að safna og um 50 óvinir. Fyrirtækið
Activision framleiðir leikina og hefur
með hverjum leik kynnt nýjung til
sögunnar. Að þessu sinni eru það
gildrur sem fanga óvini þegar þeir
eru sigraðir og er þá hægt að spila þá
seinna í leiknum. Þetta þykir ungum
spilurum vitanlega mjög spennandi,
enda er mikið lagt í persónusköpun
óvinanna, en þungarokksúlfurinn
Wolfgang og gelgjan Dreamcatcher
þóttu mér skemmtilegust. Þetta reyn-
ist líka vera bráðfyndið þar sem lítill
hátalari er á hliðinu þar sem óvinirnir
gjamma og segja brandara í takt við
það sem er að gerast í leiknum.
Tvær gildrur fylgja með startpakk-
anum en best er að festa einnig kaup
á hinum sex til að njóta leiksins.
Það fer síðan eftir hverjum og
einum hvort eða hversu hratt söfnun
Skylander-kallanna fer fram.
Leikurinn sjálfur er litríkur og
fullur af fjöri. Ég spilaði hann með tíu
ára syni mínum og skemmtum við
okkur konunglega. Hann er Skylan-
der-fræðingur mikill og er sammála
því að þetta sé besti leikurinn til
þessa.
Leikurinn býður kannski ekki upp
á miklar framfarir í spilun en grafíkin
er skemmtileg og það eru persónurn-
ar sem eiga sviðið, bæði þær góðu
og vondu.
Ef leitað er að skemmtilegum og
hugmyndaríkum fjölskylduleik þá
mæli ég hiklaust með Skylanders
Trap Team. Tinni Sveinsson
Besti Skylanders-leikurinn til þessa
GRJÓTHARÐUR Þungarokkarinn
Wolfgang.
1. Mario 445 milljónir eintaka
2. Pokémon 260 milljónir eintaka
3. Wii 193 milljónir eintaka
4. Grand Theft Auto
185 milljónir eintaka
5. The Sims 175 milljónir eintaka
6. Need for Speed
150 milljónir
eintaka
7. Sonic the
Hedge-
hog
140 millj-
ónir eintaka
8. Tetris 140
milljónir eintaka
9. Call of Duty
120 milljónir eintaka
10. Final Fantasy
110 milljónir eintaka
*Heimild: Wikipedia
Topp 10 söluhæstu
tölvuleikjaseríur
allra tíma
Stjórnendur bandarísku samsteyp-
unnar Lockheed Martin tilkynntu í
vikunni að vísindamenn fyrirtækisins
hefðu nú yfirstigið helstu þröskulda í
þróun orkugjafa sem byggir á kjarna-
samruna. Lockheed Martin lofar
frumgerð innan fimm ára. Tækið er
á stærð við smábíl og mun framleiða
100 MW þegar léttar frumeindir
sameinast og mynda stærri kjarna.
Kjarnasamruni er helsta orkulind
alheimsins og orkugjafi sólstjarna.
Lockheed Martin hefur ekki útlistað
nákvæmlega hvernig tækið virkar en
svo virðist sem vísindamönnunum
hafi tekist að beisla vetnisplasma í
ástandi þar sem vetniskjarnar renna
saman og losa orku. - khn
Beisla frumkraft inn
KJARNASAMRUNI Tækið sem um ræðir.
UPPÁHALDS-
ÖPPIN8
3G 9:41 AM
Omega waveInstagram Turbo scan
Skype Pages
Sports tracker
Þetta er mjög áhuga-
vert verkefni fyrir Ísland.
Að framleiða grunninn í
fæðukeðju hafsins á
Íslandi þar sem nóg er af
landi og orku fyrir svona
verkefni.
Gunnlaugur Karlsson,
framkvæmdastjóri Omega Algae
Snapchat Twitter