Læknablaðið - 15.04.2003, Blaðsíða 8

RITSTJÓRIUARGREINAR
Vísbendingar um að neysla kannabis leiði síðar til
þunglyndis hafa einnig komið fram í framsýnum
rannsóknum sem gerðar hafa verið í Bandaríkjunum
og Ástralíu (14,15), svo dæmi séu nefnd, og kanna-
bisneyslan tengist einnig sjálfsmorðshugleiðingum,
almennri vansæld og kvíða.
Nokkur umræða hefur átt sér stað um að kannabis
verði hugsanlega notað sem lyf, til dæmis verkjalyf.
Slíkar hugmyndir fá ekki stuðning í nýlegri yfirlits-
grein þar sem reynt var með mati á mörgum hendings
samanburðarrannsóknum að svara spurningunni um
hvort kannabisefni geti verið áhrifarík og örugg
verkjameðferð (16). Kannabisefnin voru ekki áhrifa-
meiri en kódein gegn verkjum og þau höfðu slævandi
áhrif á miðtaugakerfið sem takmarkaði notagildi
þeirra. í greininni var mælt gegn almennri notkun
kannabisefna í lækningaskyni.
Það er mikilvægt að læknar og annað heilbrigðis-
starfsfólk tileinki sér þessa nýju þekkingu um skað-
semi kannabisneyslu og komi henni áfram til sjúk-
linga, almennings og þó einkum til unglinga og ungs
fólks.
Heimildir
1. Fergusson DM, Horwood LJ. Does cannabis use encourage
other forms of illicit drug use? Addiction 2000; 95: 505-20.
2. Fergusson DM, Horwood U, Swain-Campbell N. Cannabis
use and psychosocial adjustment in adolescence and young
adulthood. Addiction 2002; 97:1123-35.
3. Chen K, Kandel DB. The natural history of drug use from ado-
lescence to mid-thirt in a general population sample. Am J
Public Health 1995; 85:41-7.
4. Hall W, Babor TF. Cannabis use and public health: assessing
the burden. Addiction 2000; 95:485-90.
5. Ashton CH. Pharmacology and effects of cannabis: a brief
review. Br J Psychiatry 2001; 178:101-6.
6. Lynskey M, Hall W. The effects of adolescent cannabis use on
educational attainment: a review. Addiction 2000; 95:1621-30.
7. Hall W, Degenhardt L. Cannabis use and psychosis: a review of
clinical and epidemiolgical evidence. Aust N Z J Psychiatry
2000; 34: 26-34.
8. Zhang ZF, Morgenstern H, Spitz MR, Tashkin DP, Yu GP
Marshall JR, et al. Marijuana use and increased risk of squa-
mous cell carcinoma of the head and neck. Cancer Epidemiol
Biomarkers Prev 1999; 8:1071-8.
9. Solowji N, Stephens RS, Roffman RA, Babor T, Kadden R,
Miller M, et al. Cognitive functioning of long-term heavy
cannabis users seeking treatment. JAMA 2002; 287:1123-31.
10. Andreasson S, Allebeck P, Engstrom A, Rydberg U. Cannabis
and schizophrenia. A longitudinal study of Swedish conscripts.
Lancet 1987; 2:1483-6.
11. Zammit S, Allebeck P, Andreasson S, Lundberg I, Lewis G.
Self reported cannabis use as a risk factor for schizophrenia in
Swedish conscripts of 1969: historical cohort study. BMJ 2002;
325:1199-201.
12. Van Os J, Bak M, Hanssen M, Biijl RV, de Graaf R, Verdoux
H. Cannabis use and psychosis. A longitudinal population-
based study. Am J Epidemiol 2002; 156: 319-27.
13. Arseneault L, Cannon M, Poulton R, Murray R, Caspi A, Mof-
fit TE. Cannabis use in adolescence and risk for adult psycho-
sis: longitudinal prospective study. BMJ 2002; 325:1212-3.
14. Bovasso GB. Cannabis use as a risk factor for depressive
symptoms. Am J Psychiatry 2001; 158: 2033-7.
15. Patton GC, Coffey C, Carlin JB, Degenhardt L, Lynskey M,
Hall W. Cannabis use and mental health in young people:
cohort study. BMJ 2002; 325:1195-8.
16. Campbell FA, Tramér MR, Carroll D, Reynolds DJM, Moore
RA, MvQuay HJ. Are cannobinoids an effective and safe
treatment option in the management of pain? A qualitative
systematic review. BMJ 2001; 323:1-6.
Detrusitol® Retard (tolterodin) RE
Hvert hylki inniheldur: Tolterodintartrat 2 mg og 4 mg, samsvarandi tolterodini 1,4 mg eDa 2,8 mg. Litarefni í 1,4 mg (oröahylkinu: Indigókarmín (E132), gult járnoxiö (E172) og titantvíoxíö
(E171). Utarelni Í2,8mg lorDatiylkinu: Indígókarmín (E132) og títantvíoxiö (E171). Ábendingar: Detrusitol Retard er ætiaö til meöferöar á bráöa þvagleka (urge incontinence) og/eöa
tíöum og bráöum þvaglátum, svo sem getur komiö fyrir hjá sjúklingum meö ósfööuga þvagblööru (unstable bladder). Skammtar og lyfjagjöf: Foröahylkin má taka meö mat eöa án og þau
veröur aö gleypa i heilu lagi. Eftir 6 mánaöa meðferö skal endurskoöa þörf fyrir áframhaldandi meöferð. SkammtastærOirhanda fullorúnum (þarmeO taliO aldraOir): Ráölagöur skammtur er
2,8 mg einu sinni á sólarhring. Hjá sjúklingum meö skerta lifrarstarfsemi er ráölagður skammtur 1,4 mg einu sinni á sólarhring. Komi óþægilegar aukaverkanir fram má minnka skammtinn
úr 2,8 mg i 1,4 mg einu sinni á sóiarhring. Skammtastæröirhanda bömum: Ekki hefur enn veriö sýnt fram á öryggi og verkun hjá bömum. Notkun Detrusitol Retard foröahylkja er þvi ekki
ráölögö handa börnum fyrr en frekari upplýsingar liggja fyrir. Frábendingar: Frábendingar fyrir gjöf tolterodins eru: Þvagteppa (urinary retention). Ómeöhöndluö (uncontrolled)
þrönghornsgláka. Vöðvaslensfár. Þekkt ofnæmi fyrir tolterodini eða einhverju hjálparefnanna. Alvarieg sáraristilbólga. Risaristíll vegna bólgu (toxic megacolon). Varnaöarorö og
varúðarreglur: Gæta skal varúöar við notkun tolterodins hjá sjúklingum meö: Maridæka tæmingarhindrun þvagblööru (bladder outlet obstruction) og hættu á þvagtregöu. Þrengsli í
meltingarvegi t.d. portþrengsli i maga. Nýrnasjúkdóm. Taugakvilla i ósjátfráöa taugakerfinu. Vélindisgapshaul (hiatus hemia). Hættu á skertum hreyfanleika í meltingarvegi. Svo sem ætíö á
viö þegar óstöðug blaöra er meöhöndluö skal athuga skal liffræöilegar ástæöur fyrir bráöa þvagleka og tíöum þvaglátum áöur en meðferö er hafin. Samtímis notkun kröttugra CYP3A4-
hemla er ekki ráölögð (sjá Milliverkanir). Sjúklingar meö sjaldgæfa, erföabundna sjúkdóma er varöa frúktósaóþol, skertfrásog glúkósu-galaktósu eöa skerta virkni súkrasa-isómaltasa eiga
ekki aö nota þetta lyf. Milliverkanir: Ekki er mælt meö samtímis gjöf öflugra CYP3A4-hemla tíl almennrar (systemic) notkunar eins og sýklalyfja I flokki makrólíöa (erýtrómýcín og
klaritrómýcín), sveppalyfja (ketócónazól og ítracónazól) og próteasa-hemla, vegna aukinnar þéttni tolterodins i sermi hjá þeim sem eru meö lítíl CYP2D6 umbrot og eru I hættu hvaö varöar
ofskömmtun. Verkun og aukaverkanir tolterodins geta aukist viö samtímis notkun lyfja sem hafa andmúskarinvirk áhrif. Hins vegar getur verkun tolterodins minnkaö viö samtimis notkun
lyfja meö múskarinkólínvirk áhrif (muscarinic cholinergic receptor agonists). Tolterodin getur dregiö úr verkun hreyfingahvetjandi lyfja eins og metóklópramiös og cisapriös. Samtímis
notkun meö flúoxetíni (öflugur CYP2DB-hemill) veldur ekki klinískt marktækri milliverkun því tolterodin og CYP2D6 umbrotsefni þess, 5-hýdroxýmetýltolterodin, eru jafnvirk. Rannsóknir á
milliverkunum viö lyf hafa hvorki leitt I Ijós milliverkanir viö warfarin né samsett getnaöarvarnariyf (etinýlestradíól/levonorgestrel). Klínlsk rannsókn hefur gefiö visbendingar um aö tolterodin
hamli ekki umbrot sem veröur fyrir tilstilli CYP2D6,2C19,3A4 eöa1A2. Meöganga og brjóstagjöf: Ekki mæltmeö notkun Detrusítol Retard á meögöngu. Foröastskal notkun tolterodins
þann tima sem barn er haft á brjósti. Akstur og stjórnun vinnuvéla: Þar sem lyfiö getur valdið sjónstillingartruflunum og hatt áhrif á viöbragösflýti getur þaö dregiö úr hæfni tíl aksturs og
notkunar véla. Aukaverkanir: Tolterodin geturvaldiö vægumtíl I meöallagi miklum andmúskarinvirkum áhrifum t.d. munnþurrki, meltingartruflun og augnþurrki. Algengar (>1%): Augu:
Augnþurrkur, óeðlileg sjón (þar á meðal sjónstíllingartruflanir). Almennar: Þreyta, höfuöverkur, brjóstverkur. Meltingarfæri: Mettingartruflanir, hægöatregöa, kviöverkur, vindgangur,
uppköst. Taugakerfi: Sundl, svefnhöfgi, náladofi (paraesthesia). Geörænar: Taugaóstyrkur. Húö og undiriiggjandi vefur: Húöþurrkur. Sjaldgæfar (0,1-1%): Almennar: Bjúgur, bjúgur á
útlimum. Mjög sjaldgæfar (< 0,1%): Ónæmiskerfi: Ofnæmi, ekki nánar tilgreint. Geörænar: Rugl (confusion), ofskynjanir. Nýru og þvagfæri: Þvagteppa (urinary retention). Hjarta:
Hraösláttur (tachycardia). Önnur aukaverkun sem greint hefur veriö frá viö notkun tolterodin er bráöaofnæmi (kemur örsjaldan fyrir). Útlitslýsing: 1,4 mg foröahylkiö er blágrænt meö hvitri
áletrun (tákn og 2). 2,8 mg foröahylkiö erblátt meö hvítri áletrun (tákn og 4). Markaösleyfishafi: Pharmacia AS, Danmörku. Umboösaöili á íslandi: PharmaNor hf„ Hörgatún 2, Garöabær.
Pakkningarogverö 1.mars2003:Forðahylki,hart 1,4mg:30stk. kr.6.973 ,- Foröahylki,hart2,8mg:30stk. kr. 7.217,- Eoröahylki,hart2,8mg: 100stk.kr.21.059,-Styttíngátexta
Sértyfjaskrár janúar 2002. Hægt er aö nálgast sériyfjaskrártexta og samantektá eiginleikum lyfs SPC i fullri lengd hjá lyfjaumboösdeild Pharmacia, PharmaNor hf
Heimildir:
1. Paul Siami, MD, Larry S. Siedman, MD and Daniel Lama, MD. "The Speed of Onset ofTherapeutic AssessmentTrial (STAT)", vol 24, nno.4, April 2002.
PH4RMACIA jjÍJetnisitolRetard
tolterodin
292 Læknablaðið 2003/89