Læknablaðið - 15.04.2003, Blaðsíða 45

UMRÆÐA & FRÉTTIR / AF SJÓNARHÓLI STJÓRNAR LÍ
1. Hafa læknar sífellt minni áhrif í sínu nán-
asta starfsumhverfi og að sama skapi minni
áhrif á stefnumörkun og útfærslu heilbrigðis-
kerfisins?
Elín Hirst beindi þessari spurningu fyrst til Sigur-
björns Sveinssonar formanns. Hann ræddi um þær
breytingar sem orðið hafa á heilbrigðiskerfinu frá því
það komst fyrir í einni skúffu í dómsmálaráðuneyt-
inu. Nú hefur yfirstjórnin þanist út og nýir stjórnend-
ur að mestu leyti komið úr röðum annarra stétta en
lækna. - En læknar hafa ekkert breyst, sagði hann.
Þeir snúast fyrst og fremst í kringum þessa þröngu
þjálfun sem þeir fá í sjúkdómsgreiningu og meðferð
og vilja sinna því.
Gunnar Ármannsson framkvæmdastjóri skaut því
inn að ef læknar breyttust ekki á meðan allt annað
breyttist þýddi það að læknar væru að dragast aftur úr
öðrum. Þá var bent á að læknar héldu fast í gömlu
ímyndina af hinum allsráðandi yfirlækni, hún væri
ekki lengur í gildi en læknar fylgdust ekki með.
Jón Snædal sagði að í raun væru tvö stjórnkerfi í
gangi á sjúkrahúsum. Annars vegar hefðbundinn
pýramídi þar sem læknirinn er á toppnum og gefur út
tilskipanir. Hins vegar teymi þar sem læknirinn væri
einn af mörgum og alls ekki sjálfgefið að hann væri
leiðtogi því teymið velur hann sjálft. Undir þetta tóku
fleiri og bent var á að ef læknar einblíndu um of á
starfið væri hætta á að völdin lentu hjá öðrum, sá dug-
legasti tæki forystuna. Ófeigur Þorgeirsson sagði að
teymisskipulagið endurspeglaði þá breytingu sem
orðið hefði á læknisstarfinu, það væri ekki lengur ein-
staklingsbundið heldur væru flestir sjúklingar með
margþættan vanda sem kallaði á afskipti margra
starfsstétta.
Sigurður Bjömsson rifjaði það upp að fyrir 40 ár-
um þegar hann var að heíja störf sem læknir hefðu
læknar verið eina háskólamenntaða starfsstéttin á
sjúkrahúsum. Þeir voru sjálfkjörnir leiðtogar og réðu
því sem þeir vildu ráða. Nú eru um 30 háskólamennt-
aðar stéttir innan heilbrigðiskerfisins og læknamir
ekki lengur sjálfkjörnir forystumenn. Sigurður E. Sig-
urðsson benti á að læknar legðu ólíkan skilning í hug-
takið stjómun. Sumir létu sér nægja að ráða sjúk-
dómsgreiningu og meðferð sjúklingsins meðan aðrir
vildu hafa áhrif á fjárstreymið inn á deildina og þar
með á allt kerfíð upp í ráðuneyti.
Eru læknar aga- og ábyrgðarlausir?
Talið beindist að viðhorfum lækna til stjómunar sem
fæstir voru sáttir við. Þorvaldur og Sigríður Dóra
Magnúsdóttir (sem sat fundinn í fjarveru Þóris B.
Kolbeinssonar) sögðu að í huga margra lækna væri
stjórnun nánast skammaryrði og þeir sem henni
sinntu yrðu sjálfkrafa að skotspæni kolleganna. Sig-
ríður sagði að þessu væri þveröfugt farið hjá hjúkrun-
arfræðingum því þar væri hjúkrunarforstjórinn
greinilega forystumaður í sínum hópi og nyti stuðn-
ings kollega sinna.
Sigurbjörn formaður sagði að LÍ hefði barist fyrir
því að búnar yrðu til stöður lækningaforstjóra en það
hafi ekki gerst fyrr en eftir að hjúkrunarforstjórar
vom komnir til skjalanna. Spumingin væri hins vegar
hvers vegna læknar rækjust svona illa í flokki. Ef til
vill væri það vegna þess að þeir væru í eðli sínu ein-
yrkjar. Nokkuð var rætt um val á stjómendum og
gagnrýnt að oft væri farið eftir reynslu manna og
þekkingu á allt öðrum sviðum en stjómun. Aðrir
bentu á að þetta væri að breytast, nú væri fyrst spurt
um stjórnunarhæfileika og -reynslu.
Óskar Einarsson varpaði fram skýringu sem oft
var vitnað í en hún var á þá leið að landlægt agaleysi
veikti stöðu lækna. Vitnaði hann til þess að flestir
þekktu þess dæmi að læknar mættu ekki á fundi án
þess að boða forföll. Þetta gripu margir á lofti og Þor-
valdur nefndi það dæmi að hann gæti ekki treyst
læknum til að skipuleggja sumarfríið sitt sjálfir, þá
færu þeir aldrei í frí. Bima Jónsdóttir var sú eina í
hópnum sem starfar eingöngu í eigin fyrirtæki og hún
hafði aðra sögu að segja. Að vísu hefði verið erfitt að
fá lækna til að laga sig að þeirri kröfu að ekki gætu
allir farið í frí á sama tíma en nú væri sá björn unninn.
Það var líka hennar reynsla að læknar tækju allt það
frí sem þeir mögulega gætu.
Hins vegar staðfesti Birna það sem aðrir höfðu
minnst á að læknar ættu erfitt með að laga sig að
almennum reglum á vinnustað. Til dæmis hefði hún
tekið upp þann sið að bjóða starfsmönnum sínum
starfsmannaviðtöl en þeir eru um 40 talsins og hefðu
allir mætt - nema læknarnir sjö. Þetta vildi Birna
kalla ábyrgðarleysi.
2. Fara hagsmunir lækna ekki saman við hags-
muni sjúklinga lengur og veldur það minni
tiltrú almennings á læknastéttinni? Er lækna-
stéttin talin sinna eigin hagsmunum fyrst og
fremst og er hún tilbúin að fórna hagsmunum
sjúklinga fyrir bætt laun og réttindi?
Jón Snædal hóf umræðuna með því að halda því fram
að ánægja lækna í starfi væri skilyrði fyrir því að þeir
gætu gætt hagsmuna sjúklinga. Því fylgdi að þeir
hefðu áhrif á umhverfi sitt og ættu góð samskipti við
stjórnendur. Á því væri oft misbrestur og spurning
hver væri lausnin á því. Þar væri hægt að benda á
læknadeild Háskóla Islands sem væri á margan hátt
gamaldags. Læknafélagið hefði líka stóru hlutverki
að gegna og það væri langtímaverkefni að breyta
hugarfari lækna.
f framhaldi af þessum orðum Jóns varð nokkur
umræða um læknadeild og þeirri spurningu varpað
fram hvort ef til vill þyrfti að stofna nýja læknadeild
Læknablaðið 2003/89 329