Læknablaðið - 15.04.2004, Blaðsíða 47

UMRÆÐA & FRÉTTIR / VÍSINDI OG SIÐFRÆÐI
ards Barr sem áður var nefndur fengið þriðjunginn
og læknar ívið lægri upphæð fyrir rannsóknir og
skýrslugerð. I fyrra var ákveðið að hætta þessum
stuðningi.
Lítil umræða hér á landi
Það sætir nokkurri furðu að þessi umræða skuli ein-
skorðast að heita má við Bretland vegna þess að
bóluefnið sem málið snýst um hefur verið notað víða
um heim. Hér á landi hefur það verið notað í fimm-
tán ár. Haraldur Briem sóttvarnarlæknir sagði Lækna-
blaðinu að vissulega hefði umræða um MMR skotið
upp kollinum, meðal annars í fyrirspurnum alþingis-
manna til heilbrigðisráðherra, en málið hefði aldrei
komist í hámæli hér á landi, trúlega vegna þess að al-
menningur treystir þeim upplýsingum sem heilbrigð-
isyfirvöld veita.
Önnur spurning sem vaknar er hvort menn hafi
látið sér þessa einu rannsókn nægja. Því svarar Har-
aldur á þann veg að svo sé alls ekki, það hafi verið
gerðar fjölmargar rannsóknir á hugsanlegum tengsl-
um MMR og einhverfu, þar á meðal hér á landi, en
Bjarni Þjóðleifsson hefur rannsakað sérstaklega áhrif
MMR-bólusetninga á görnina og ekki getað staðfest
tilgátu Wakefields. Ein viðamesta rannsóknin var
gerð í Danmörku þar sem öll einhverfutilvik eru vel
skráð. Hvernig sem menn leituðu fundusl engin tengsl
við MMR. - Það er frekar að menn hafi talið sig finna
að MMR veiti ákveðna vernd gegn einhverfu í þeim
faraldsfræðilegu rannsóknum sem gerðar hafa verið,
sagði Haraldur.
Haraldur sagði að ótti við bólusetningar væri ekki
vandamál hér á landi eins og dæmi væru um um ann-
ars staðar. Reyndar kæmi það fyrir að foreldrar neit-
uðu að láta bólusetja börn sín en þau tilvik væru svo
fá að þau hefðu engin áhrif. Hér á landi hefur þátt-
taka í bólusetningum gegn mislingum, hettusótt og
rauðum hundum verið nógu mikil til þess að koma í
veg fyrir hættu á faraldri.
Heimildir
Netútgáfur Sunday Times, Guardian, Lancet og BMJ.
Leikur Hagstofunnar að tölum
í marshefti Læknablaðsins nefnir Hagstofan mis-
munandi flokkun útgjalda OECD til heilbrigðisþjón-
ustu, svo sem COFOG og SNA flokka. Hvort ísland
eða aðrar þjóðir reyna að fylgja slíkum flokkunar-
kerfum skiptir ekki meginmáli ef ekki er staðið við
vissar grundvallarreglur. Mörgum þjóðum hefur ekki
tekist vel til varðandi þann þátt. A Islandi hafa stórar
öldrunarstofnanir þar sem kostnaður við lækningar
og hjúkrun nema ekki helmingi rekstrarkostnaðar
verið flokkaðar sem heilbrigðisþjónusta að minnsta
kosti að hluta en ekki sem félagsþjónusta eins og
reglur herma. Samkvæmt niðurstöðu rannsóknar
óháðra starfsmanna OECD sem dvöldust hér meira
og minna í tvo mánuði fyrir nokkrum árum var þetta
niðurstaðan og reyndum við þó að fara eftir COFOG
flokkuninni. Niðurstaða þeirra var að lækka mætti
kostnað við heilbrigðisþjónustu sem hlutfall af vergri
þjóðarframleiðslu um allt að 0,9%. Skýrslu þeirra
hefur aldrei verið mótmælt af Hagstofunni. Benda
má á að Danir gengu of langt í hina áttina og flokk-
uðu of margar heilbrigðisstofnanir undir félagsmál.
Nú hafa þeir tekið sig á og flokka betur, en hlutfall
útgjölda þeirra af vergri þjóðarframleiðslu hækkuðu
úr 6,6-8,5% á þessum tíma. Hagstofan hefur ekki
gætt þess að gefa út útgjaldatöflu með fyrirvara eins
og þeim ber skylda til. Þess vegna verður upphlaup á
alþingi og einstakir þingmenn, jafnvel háttsettir fjár-
veitingamenn alþingis, fara með himinskautuni um
óráðsíu og lélegan rekstur heilbrigðisþjónustu. Slíkt
tal sæmir ekki alþingismönnum. Þetta hefur valdið
niðurskurði og versnandi heilbrigðisþjónustu. Eg er
sammála niðurstöðu forsætisráðherra sem birti í fjöl-
miðlum að Hagstofan hafi ekki nægilegar upplýsing-
ar til þess að geta svarað með vissu hvaða lönd eru
sambærileg við Island og hver ekki. Einnig má benda
á niðurstöður hagfræðistofnunar Háskóla Islands
sem fellur að þeim skoðunum sem hér hafa verið
settar fram. Niðurstaða starfsmanna OECD eru einu
óháðu upplýsingarnar er birtar hafa verið og standast
þar til þeim hefur verið hnekkt. En gott er að vita að
Hagstofan lofar betri tíð í þessu máli. Áður en farið
er út í eina stofnanamyndunina enn um þessi mál
sýnist mér einsýnt að ráðuneyti, Hagstofa, TR og
landlæknir myndi fastan starfshóp er haldi utan um
útgjöld til heilbrigðisþjónustu.
Ólafur Ólafsson
Höfundur er fyrrverandi
landlæknir og formaður
Félags eldri borgara,
Læknablaðið 2004/90 327