Læknablaðið - 15.09.2006, Qupperneq 19

FRÆÐIGREINAR / HEILSUEFLING í LEIKSKÓLA
Heilsuefling í leikskólum í Reykjavík
- áhættumat árið 2000
Ágústa
Guðmarsdóttir'
SJÚKRAÞJÁLFARI
OG M.SC. NEMI í
HEILBRIGÐISVISINDUM
Kristinn
Tómasson2
SÉRFRÆÐINGUR f GEÐ- OG
Embættislækningum
Ágrip
Tilgangur: Tilgangur rannsóknarinnar er að gera
grein fyrir áhættumati á vinnuumhverfi og líðan
starfsmanna hjá Leikskólum Reykjavíkur.
Efniviður og aðferðir: Áhættumat á 16 leikskólum
er fengið með vinnuumhverfismati gerðu af sér-
fræðingi í vinnuvernd og rannsókn Vinnueftirlits
ríkisins á starfsmönnum á leikskólum byggðri á
spurningalista. Leikskólarnir voru flokkaðir í fjóra
flokka byggðum á vinnuumhverfismatinu. Matið
var síðan borið saman við niðurstöður spurninga-
listans.
Niðurstöður: Um 90% starfsmanna svöruðu spurn-
ingalistanum (n=320) og mat á vinnuumhverfi var
gert áður en niðurstöður spurningalistans lágu
fyrir. Mikil starfsánægja einkennir starfið á leik-
skólum en sýnu mest á minnstu leikskólunum,
þar sem vinnuumhverfið er metið verst, meirihluti
starfsmanna er fagmenntaður og elstur. Minnsta
starfsánægjan er þar sem vinnuumhverfið er metið
best. Líkamleg óþægindi starfsmanna eru mikil og
mest hjá þeim hópi fólks þar sem vinnuumhverfið
er metið verst, en starfsánægjan mest. Óþægindi
eru minnst hjá þeim flokki sem hefur lægstan
meðalaldur og býr við besta vinnuumhverfið. Um
helmingur starfsmanna hefur fengið kennslu í lík-
amsbeitingu og segir að hún gagnist í starfi. Hávaði
mælist of mikill í flestum mælingum og starfsmenn
segja í yfir 80% tilvikum að hávaðinn hafi valdið
óþægindum í síðasta mánuði. Vinnustellingar
niður við gólf eru áberandi hjá öllum flokkum án
tillits til vinnuaðstæðna.
Ályktun: Starfsumhverfi á leikskólum einkennist
af miklu líkamlegu og andlegu álagi. Þrátt fyrir
það einkennist vinnuumhverfi á leikskólum af
mikilli starfsánægju en hún er þannig ekki alltaf til
vitnis um að vinnuumhverfið sé í lagi.
Inngangur
Sögulega séð hafa leikskólar ekki verið skoðaðir
sem „hættulegt” vinnuumhverfi, en nýlegar rann-
sóknir sýna nú umtalsverða hættu á veikindum og
slysum starfsmanna tengdum vinnu (1). Kröfur til
starfsins, umhverfi og skipulag geta aukið hættu
'Átak Heilsuvernd,
2Vinnueftirlit ríkisins.
Fyrirspurnir og bréfaskipti:
Ágústa Guömarsdóttir,
atak@mmedia.is
Lykilorð: leikskólar, starfs-
menn, vinna, vellíðan.
ENGLISH SUMMARY
Guðmarsdóttir Á, Tómasson K
Health Promotion in Pre-Schools in Reykjavík - Risk Assessment in the Year 2000
Læknablaðið 2006; 92: 599-607
Objective: The purpose of this research is to assess the
work environment and compare with the well-being of
employees of pre-schools.
Material and methods: Work environment of 16 pre-
schools was assessed by a specialist in ergonomics
and a questionnaire on work environment and health.
Based on the ergonomic assessment the schools were
classified into four groups. This was then compared to
the results from the questionnaire.
Results: About 90% of the employees (n=320)
returned the questionnaire and the ergonomic
workplace assessment was done before the results
from the questionnaire were processed. Substantial
job-satisfaction characterizes the work done in the
pre-schools, more so in the smaller schools, where
the physical work environment is worse, but the
employees are older and more likely to have professional
background for the job. In contrast job satisfaction was
less where the objective physical work environment
was better. Strain symptoms were least apparent
among the younger employees, who had the best work
environment. About half of the employees had received
instructions about work positions and reported that
such was useful. Noise was over limits in most of the
assessments and the employees reported in 80% of
such incidents had the noise caused discomfort in the
past month. Work positions close to the floor were quite
common regardless of other circumstances among the
employees.
Conclusion: Work environment in pre-schools is
characterized by substantial physical and mental strain.
Despite of that it is also characterized by substantial
work satisfaction, indicating that work satisfaction is not
a sign per se of good work environment.
Keywords: pre-schools, employees, work, wellbeing.
Correspondance: Ágústa Guðmarsdóttir, atak@mmedia.is
Læknablaðið 2006/92 599