Læknablaðið - 15.09.2006, Blaðsíða 52

UMRÆÐA & FRÉTTIR /SKYNDIHJÁLP
Endurskoðun skyndi-
hjálparkennslu á íslandi
Hjalti Már
Björnsson
LÆKNIR OG FORMAÐUR
Skyndihjálparráðs
ÍSLANDS
Gunnhildur
Sveinsdóttir
VERKEFNISSTJÓRI
SKYNDIHJÁLPAR HJÁ
RAUÐA KROSSI ÍSLANDS
Á ÍSLANDI HEFUR ALMENNINGI lengið Staðið til
boða ítarleg skyndihjálparnámskeið þar sem
fjallað er um algenga bráðasjúkdóma, ýmsa áverka
og rétt viðbrögð á neyðarstundu. Hafa námskeiðin
náð talsverðri útbreiðslu en samkvæmt upplýs-
ingum frá Rauða krossi Islands hafa um 3000-
5000 manns sótt skyndihjálparnámskeið á vegum
félagsins árlega.
Skyndihjálparkunnátta er mikilvæg eins og
allir vita en ekki hefur tekist að fjölga þeim sem
sækja námskeið eins og æskilegt væri.Til að stuðla
að aukinni útbreiðslu skyndihjálparkunnáttu á
landinu hefur Skyndihjálparráð Islands unnið öt-
ullega síðustu tvö ár með Rauða krossi Islands að
róttækri endurskoðun á áherslum í námsefni og
fyrirkomulagi skyndihjálparkennslunnar.
I fyrstu var mörkuð sú stefna að í skyndihjálp-
arkennslu bæri að leggja áherslu á lífsbjargandi
atriði. Það mikilvægasta sem almenningur var tal-
inn þurfa að kunna í skyndihjálp var í raun að vita
hvenær hringja skyldi í 112 og hvað gera ætti þar til
sjúkrabíll kæmi á vettvang.
Ný framsetning skyndihjálpar á námskeiðum
og í námsefni byggist á skiptingu hennar í þrjá
meginhluta:
• endurlífgun
• slys
• bráð veikindi
í endurlífgunarhlutanum er fjallað um hvernig
greina skuli hjartastopp, minnt á að hringja í 112
og leiðbeint um hjartahnoð og blástur. Einnig er
fjallað um hvernig losa á aðskotahluti úr öndunar-
vegi. Byggir þessi kennsla á ítarlegum evrópskum
leiðbeiningum um grunnendurlífgun sem þýddar
voru af Skyndihjálparráði l'yrr á þessu ári og eru
aðgengilegar á vef Landlæknis.
I slysakaflanum er lögð áhersla á að tryggja
öryggi á slysstað, enda getur hæglega gleymst að
koma í veg fyrir frekari slys. Kennt er hvernig
einfaldast er að stöðva blæðingu og hvernig skuli
bregðast við höfuðhöggi, bruna og beinbrotum.
Einnig er minnt á að eftir hátt fall eða harðan
árekstur verður að flytja alla til læknisskoðunar
þar sem leyndir lífshættulegir áverkar geta verið til
staðar þó engin einkenni finnist í fyrstu.
Þegar fjallað er um bráð veikindi er reynt að
skoða ekki sérstaklega tiltekna sjúkdóma, svo sem
kransæðastíflu eða astma. í staðinn er gerð grein
fyrir helstu einkennum sjúkdóma og farið í hvern-
GETUR ÞU HJALPAÐ
. ÞEGARÁREYNIR?
3 Beittu strax endurtífgun ef O StÖðvaðu blaeðingu
engin viðbrögð eru við ireiti með þvi að þrýsta i
og öndun er öeðtileg blxðingarstað
ig almenningur getur þekkt og brugðist rétt við til
dæmis brjóstverk eða mæði, en sjúkdómsgreining
er látin læknum eftir.
Við endurskipulagningu skyndihjálparkennsl-
unnar hefur verið leitast við að stytta námskeið
og gera þau hagnýtari. Útbúið hefur verið nýtt
fjögurra klukkutíma grunnnámskeið í skyndihjálp
og vonast til að unnt verði að ná verulega aukinni
útbreiðslu með því að bjóða upp á svo stutt nám-
skeið.
Kennslutækni í verklega hluta námskeiðsins
hefur einnig verið breytt verulega frá því sem
áður var og lögð er áhersla á að veita þátttak-
endum sem raunverulegasta þjálfun í að bregðast
við í neyð. Framkvæmd hjartahnoðs og öndunar-
aðstoðar er kennd, en auk þess er leitast við að
veita þátttakendum tækifæri til að upplifa að
standa frammi fyrir bráðu vandamáli og að leysa
úr því. Það felur venjulega í sér að tryggja öryggi
á vettvangi, hringja á hjálp og síðan framkvæma
handtökin í réttri röð.
Áfram verða hins vegar í boði ítarlegri nám-
skeið í skyndihjálp fyrir þá sem hafa áhuga á að
læra meira. Á nýja fjögurra tíma grunnnámskeið-
inu sem helst allir þyrftu að sitja og rifja upp reglu-
lega er að mati ráðsins réttara að fjalla eingöngu
um áðurnefnd lífsbjargandi atriði.
I endurskoðun á kennsluefni hefur verið leitast
við að hafa framsetningu og útlit þess sem líkasta.
Má þar nefna að sömu myndirnar og svipaður
texti er notaður í fyrirlestrum fjögurra klukkutíma
grunnnámskeiðsins og í bæklingnum sem þátttak-
endur geta fengið á námskeiðum og á veggspjaldi
sem hengja má upp á vinnustað til að minna á
632 Læknablaðið 2006/92