Læknablaðið - 15.09.2006, Síða 23

FRÆÐIGREINAR / HEILSUEFLING í LEIKSKÓLA
best út Flokkur A er með lægstu svörun í þremur
spurningum af sex.
Þegar starfsmenn eru spurðir hvort þeir geti
sinnt börnunum vel á leikskólanum kemur í ljós
að um 95% starfsmanna í B og C segjast oftast eða
stundum geta það, en 75-80% í hinum hópunum
(p<0,001).
Þegar spurt er hvort starfsmaður komi með
tillögur um hagræðingu eða breytingar til að
létta störfin segjast um 90% í A, B og D gera það
oft eða stundum á meðan 75% í C svarar slíku
(p<0,05). Varðandi að fá stuðning ef vinna er erfið
(p<0,05), er jákvæð svörun um 67% í A en um 86-
93% í hinum flokkunum.
Þegar starfsmenn eru beðnir að svara því hvort
starfsandinn sé afslappaður og þægilegur svarar D
að meðaltali 8,8 á skala frá 1-10 að þeir séu sam-
mála því en svörun hjá hinum flokkunum er að
meðaltali 7,4-7,7 jákvæð (p<0,001). Sama á við um
svör við spurningu um tortryggni og grunsemdir,
en með öfugum formerkjum (p<0,001).
Ekki reyndist marktækur munur milli
vinnumatsflokkanna er varðar samskipti við
yfirmenn (allir flokkar >90%) eða foreldra;
samstaða á vinnustað (allir flokkar >90%); fá
hrós; andlega fjölbreytt eða einhæft starf; skreppa
frá vegna símtala eða úr vinnu; tímapressa við
vinnu; samræma kröfur og væntingar foreldra og
samstarfsmanna og varðandi upplýsingaflæði.
Líkamleg einkenni
Þegar spurt er um líkamlegt erfiði við vinnu, svara
70% starfsmanna í D því játandi en 60-65% í
hinum flokkunum. Þetta snýst við þegar spurt er
um andlegt erfiði. Þá er flokkur D lægstur en hinir
hærri.
Líkamleg líðan starfsmanna er athuguð með
spurningum um hvort starfsmenn hafi haft óþæg-
indi (sársauka, verki, ónot) frá ýmsum líkamssvæð-
um síðustu 12 rnánuði. Þá kemur í ljós að mikill
meirihluti starfsmanna í öllum flokkum (70-90%)
hefur haft líkamleg óþægindi frá hálsi, öxlum og
mjóhrygg (tafla V). Óþægindi frá efri hluta baks
eru minni eða 22-50%. Starfsmenn í D eru almennt
með mestu óþægindin síðustu 12 mánuði. Flokkur
D er með mestu óþægindin frá hálsi og öxlurn, en A
frá mjóbaki og efri hluta baks.
Marktækur munur er milli flokkanna þegar
spurt er um óþægindi frá mjöðmum síðustu 12
mánuði (p<0,01). Minnstu einkennin eru hjá
A (19%), þar sem yngsta fólkið er, en mestu
einkennin hjá elsta flokknum sem er D (54%).
Óþægindi frá hnjám eru svipuð hjá öllum flokk-
unum eða 30-35%.
Einnig var spurt um líkamleg óþægindi síðustu
Tafla IV. Yfirlit yfir breytur sem sýna marktækan mun milli vinnumatsflokkanna í spurningum um félagslega og andlega álagsþætti áriö 2000. Sett fram í fjölda starfsmanna í hverjum flokki.
Flokkar leikskóla
Félagslegir- og andlegir álagsþættir A n=31 B n=72 C n=89 D n=39
Getur oftast/stundum sinnt börnum vel fjöldi*** 22 (76%) 68 (99%) 79 (93%) 27 (82%)
Kemur með tillögur til að létta störfin - fjöldi* 29 (91%) 64 (88%) 68 (75%) 38 (90%)
Fær stuðning ef vinna erfið - fjöldi* 20 (67%) 62 (86%) 78 (87%) 38 (93%)
Samskipti fremur/mjög ánægjuleg við samstarfsfélaga - fjöldi** 30 (91%) 51 (70%) 79 (88%) 38 (93%)
Starfsandinn er afslappaður/þægilegur - meðaltal*** 7,6= 7,4 7,7 8,8
Starfsandinn einkennist af tortryggni/ grunsemdum - meðaltal*** 2,7 = 1,9 2,2 1,4
*p<0,05, **p<0,01,*** p<0,001. “Meöaltalstölur á skalanum 1-10
Tafla V. Líkamleg óþægindi starfsmanna í vinnumatsflokkunum árið 2000. Sett fram í fjölda starfsmanna en hundraóstala í sviga.
Flokkar leikskóla
Líkamleg óþægindi - fjöldi A n=32 B n=71 C n=86 D n=34
Fláls/hnakki sl. 12 mán. 22 (67%) 52 (71%) 57 (65%) 28(87%)
Fleröar/axlir sl. 12 mán. 25 (78%) 58 (80%) 68 (76%) 32 (91%)
Efri hluti baks sl. 12 mán. 16 (50%) 27(40%) 25 (30%) 8 (24%)
Neðri hluti baks sl. 12 mán. 25 (78%) 51 (70%) 60 (68%) 28 (72%)
Mjaömir sl. 12 mán.* 6 (19%) 23 (34%) 25 (29%) 20 (54%)
Flné sl. 12 mán. 10(34%) 22 (31%) 27(33%) 13 (35%)
Háls/hnakki sl. 7 daga 17 (51%) 37 (49%) 40 (44%) 17 (40%)
Herðar/axlir sl. 7 daga 17 (51%) 45 (60%) 49 (54%) 26 (62%)
Efri hl. baks sl. 7 daga 10 (30%) 23 (31%) 16 (18%) 6 (14%)
Neðri hl. baks sl. 7 daga 14 (42%) 34 (45%) 36 (40%) 15 (36%)
Mjaðmir sl. 7 daga 2 (6%) 14 (19%) 13(14%) 9 (21%)
Flné sl. 7 daga 5 (15%) 12 (16%) 17 (19%) 7 (17%)
*p<0,01, sl.= síóastliöinn, hl. = hluti, mán. = mánuóur
sjö daga (tafla V). Starfsmenn lýsa minni óþægind-
um þegar spurt er um þau síðustu sjö daga heldur
en þegar spurt er um þau síðastliðna 12 mánuði og
er ntunurinn 9-47%. Þó er það þannig að um helm-
ingur til þrír af hverjum fjórum sern hafa óþægindi
einhvern tíma síðustu 12 mánuði hafa þau einnig
síðastliðna sjö daga. Ekki er marktækur ntunur
milli flokkanna varðandi líkamleg óþægindi síð-
ustu sjö daga.
Umræða
Styrkur þessa verkefnis liggur í mikilli þátttöku
starfsmanna. Um 90% starfsmanna í 22% leik-
skóla í Reykjavík tóku þátt. Leikskólarnir voru
Læknablaðið 2006/92 603