Læknablaðið - 15.10.2006, Blaðsíða 7

RITSTilÓRNARGREINAR
Smitsjúkdómar hjá
innflytjendum
í þessu hefti Læknablaðsins birtist athyglisverð
grein „Lifrarbólga af völdum lifrarbólguveira B og
C hjá innflytjendum á íslandi“. Er þar fjallað um
greiningu lifrarbólguveiranna tveggja á árunum
2000-2002 hjá einstaklingum sem sóttu um dval-
arleyfi hérlendis og voru frá löndum utan EES.
Ekki er krafist læknisskoðunar hjá þeim sem koma
frá löndum innan EES og voru því ekki með í
þessari athugun. Niðurstöður voru flokkaðar eftir
upprunasvæði umsækjanda og aldri. Þær komu
ekki á óvart þar sem svipaðar rannsóknir hefur
verið gerðar á Norðurlöndum og víðar, en alltaf er
fróðlegt að sjá niðurstöður athugana á heimavelli.
Það vekur athygli að af skráðum nýgreindum lifr-
arbólguveiru B sýkingum á íslandi á tímabilinu
voru um 57% þeirra dvalarleyfisumsækjendur og
einnig yfir 10% skráðra lifrarbólguveiru C sýk-
inga.
Smitsjúkdómar hafa oft misjafna dreifingu
meðal manna og fer hún eftir ýmsu, svo sem land-
svæðum, veðurfari svo og þjóðerni, kynstofni og
hegðunarmynstri. Stundum er þekkt hvers vegna
dreifing er misjöfn en varðandi lifrarbólgu B er
það óljóst. Fyrir áratugum kom í ljós að algengið
er miklu hærra í Austurlöndum fjær og á ýmsum
svæðum Afríku og Suður-Ameríku en víðast
hvar á Vesturlöndum, ekki síst í Norður-Evrópu.
Faraldsfræði lifrarbólguveiru C er með nokkuð
öðrum hætti. Algengi sýkinga víðast hvar í heim-
inum er lágt, um það bil 1%, og „náttúruleg“
smitleið líklega óþekkt. Blóðsmit hefur helst verið
nefnt og á það vissulega við um eiturlyfjaneytend-
ur sem deila sprautum en meðal þeirra er algengi
og nýgengi sýkinga iðulega hæst.
Þegar einstaklingar flytja hingað til lands frá
öðrum heimssvæðum skal engan undra þótt sumir
greinist með smitsjúkdóma. Einkum á það við um
langvinna smitsjúkdóma sem fólk getur borið alla
ævi og því verið smitandi lengi en það á við um lifr-
arbólguveirur B, C og HIV.
Hvert er markmið þess að rannsaka innflytj-
endur fyrir þessum og öðrum sjúkdómum? Er það
til þess að koma í veg fyrir innflutning fólks frá
fyrrnefndum svæðum, til að koma í veg fyrir út-
breiðslu srnits til annarra landsmanna eða að eiga
möguleika á að lækna þá smituðu?
Ekki er ljóst hve algengt er að lifrarbólguveiru
B smit berist til annarra landsmanna en sennilega
eru slíkar sýkingar fátíðar, jafnvel afar fátíðar.
Unnt er að meðhöndla þá sem bera langvinnt lifr-
arbólguveiru B smit og hefur lyfjameðferð verið í
talsverðri þróun síðastliðin ár. Einnig er auðveld-
lega hægt að koma nær alveg í veg fyrir smit frá
móður til barns við fæðingu, en það er talin aðal-
smitleið á fyrrnefndum heimssvæðum þar sem
langvinn sýking af völdum lifrarbólguveiru B er
algeng. Fræðilega er því hægt er að útrýma sýking-
unni eftir einn ættlið. Jafnframt er unnt að bólusetja
þá sem eru í næsta nágrenni við lifrarbólgu B veiru
sýktan einstakling til að koma í veg fyrir sýkingar.
Lifrarbólguveiru C er hægt að meðhöndla með lyfj-
um en árangur fer allmikið eftir arfgerð veirunnar.
Mikilvægast er þó að ná tökum á lyfjafíkninni sem
oftast er til staðar. Hve algengt er að innflytjendur
beri lifrarbólguveiru C smit til annarra er óþekkt
og vafalaust erfitt að rannsaka þar sem bæði þeir
og aðrir sem eiga eða hafa átt við lyfjafíkn að stríða
greina oft ekki frá því.
Hérlendis eru gerðar hefðbundnar ráðstaf-
anir gegn smitsjúkdómum, svo sem skimanir og
aðrar rannsóknir til að greina smitsjúkdóma hjá
fólki sem flytur til landsins. Það er hagur beggja,
innflytjandans sem getur fengið meðhöndlun á
sjúkdómi sínum og þjóðfélagsins sem hann flytur
til sem þarf ekki að óttast innflutta sjúkdóma. Það
ræðst meðal annars af heims- og landsstjórnmálum
svo og utanríkissamningum hverju sinni frá hvaða
heimssvæðum fólk flyst til landsins og ekki síst
hvaða einstaklingar þurfa að gangast undir lækn-
isrannsókn. Þarf það ekki að samrýmast sígildum
markmiðum og aðferðum sóttvarna til að sporna
við útbreiðslu smitsjúkdóma.
Arthur Löve
arthur@landspitali. is
Infectious diseases
among immigrants
Arthur Löve, M.D.
Virologist. Chairman of the
div. of Virology.
Associate Professor of
Medicine, Faculty of Medicine,
University of Iceland.
Höfundur er veirufræðingur á
Landspítala og prófessor við
læknadeild HÍ.
Læknablaðið 2006/92 667