Læknablaðið - 15.10.2006, Blaðsíða 19

FRÆÐIGREINAR / M E LTI N G A R FÆ RAEINKENNI
á niðurstöðum var gert með hugbúnaði frá Wagner
Analysentechnik. Mældur var helmingunartími
(tVi) magatæmingar og biðtími magatæmingar sem
er sá tími sem leið frá inntöku octanoid sýrunnar
þar til stöðug magatæming hófst (lag phase, tlag).
Flœði um mjógirni
Flæðishraði um mjógirni var mældur með vetn-
ismælingu í útöndunarlofti (Quintron Microlyzer
Model DP, QuinTron Instrument Company
Milwaukee, Bandaríkin). Fyrir rannsóknina fengu
þátttakendur fyrirmæli um að neyta ekki trefja-
ríkrar fæðu eða fæðu með laktasa í 24 klukku-
stundir og fasta í 12 klukkustundir. Enginn þátt-
takendanna hafði tekið inn sýklalyf í tvær vikur
fyrir rannsóknina né þjáðst af niðurgangi þann
tíma. Allar mælingar fóru fram að morgni eftir
að minnsta kosti einnar klukkustundar vöku.
Þátttakendum var ráðlögð hvfld fyrir og á meðan
söfnun útöndunarloftsýna fór fram. I upphafi
var tekið sýni til viðmiðunar og í kjölfar þess
neyttu þátttakendur 15 mL af lactúlósa lausn sem
innihélt lOg af lactúlósa (UDL Laboratories, Inc.
Rockford, Bandaríkin) og 50 mL af vatni. Hálfri
klukkustund síðar var fyrsta sýnið tekið og eftir
það á 10 mínútna fresti þar til viðvarandi hækkun
á vetnisstyrk í útöndunarlofti hafði átt sér stað. Sú
hækkun endurspeglar að lausnin hafi borist niður
í ristil. Sýnum (20 mL) var safnað í þar til gerðar
sprautur (AlveoSampler, QuinTron Instrument
Company Milwaukee, Bandaríkin) sem gera ráð
fyrir að allt að 550 mL sé andað út áður en sýnið
er tekið. Á meðan á rannsókninni stóð voru þátt-
takendur í rólegu umhverfi og sátu eftir því sem
mögulegt var. Sýnin voru mæld strax eftir að þeim
var safnað. Við hækkun á H2 styrk um 2-3 hluta af
milljón hlutum (parts per million, ppm) upp fyrir
viðmiðunargildi (mælt í upphafi rannsóknar) og
í kjölfar þess hækkun um 4-5 ppm, í þrjú skipti í
röð, var rannsókninni lokið. Fyrsta hækkaða gildið
táknaði þann tíma þegar lausnin hafði farið í gegn-
um mjógirnið.
Flœðishraði um ristil
Á 6., 7. og 8. degi í eggbúsfasa og á dögum 20, 21
og 22 í gulbúsfasa annars tíðahrings tóku þátttak-
endur daglega inn eitt hylki sem innihélt 24 rönt-
genþétta hringi (Sitzmarks radiopaque markers,
Konsyl pharmaceuticals inc. Forth Worth, Texas
Bandaríkin). Á 10. degi (eggbúsfasi) og 24. degi
(gulbúsfasi) tíðahringsins var tekin yfirlitsmynd
af kviðarholi þar sem þátttakandi lá á bakinu.
Innan 48 klukkustunda fyrir röntgenmyndatöku
var þungun útilokuð með þvagprófi fyrir p-human
chorionic gonadotrophin (hCG+, Abbott labo-
ratories, Wiesbaden, Pýskaland). Hylkin voru tekin
inn 96 +/- 1 klukkustund, 72 +/-1 klukkustund og
48 +/- 1 klukkustund fyrir röntgenmyndatökuna.
Við úrvinnslu myndanna var dregin lína niður
eftir hryggjatindunum að efsta hluta spjaldhryggs
og þaðan að efri brún beggja mjaðmaliða. Eftir
þessa skiptingu var fjöldi hringja í hægri-, vinstri-
og bugaristli (colon sigmoideum) auk endaþarms
talinn. Allar myndir voru skoðaðar af tveim óháð-
um rannsakendum sem voru sammála um fjölda
hringja í öllum tilfellum. Til að halda geislun í
lágmarki var ekki gerð tilraun til að rneta raun-
verulegan flæðishraða í gegnum ristil (það er tvær
myndir) heldur var fjöldi hringja í hverjum hluta
hans borinn saman í eggbús- og gulbúsfösum, svo
samanburður fengist milli fasanna.
Mynd 2. Meðal flœðistími
um mjógirni. Flœðistími
um mjógirni var styttri í
gulbúsfasa en í eggbúsfasa
(p=0,014). Lóðréttar línur
tákna 95% öryggismörk.
Blóðrannsóknir
Blóð var dregið á fyrsta degi tíðahrings, á 6.-8. degi
(eggbúsfasi) og á 20.-22. degi (gulbúsfasi). Sýnin
voru tekin í 4 mL glös sem innihéldu Z serum Sep.
Clot Activator (Vacuette greiner labortechnik,
Austurríki). Innan tveggja klukkustunda frá sýna-
töku var blóðið spunnið niður við 3000 snúninga
á mínútu í 10 mínútur og sermið fryst við -20°C.
Styrkur prógesteróns og oestradíóls var mældur
síðar með ónæmismælingum (immunoassay), einni
fyrir hvort hormón. Fyrir báðar þessar aðferð-
ir gildir að hlutfallsleg vikmörk í mælingunum
(skekkjumörk) eru 3-5%. Bæði hvarfefni og tæki
(Elecys 2010) eru framleidd af Roche (Roche
Diagnostics GmbH, Mannheim, Þýskaland).
Spurningalistar
Við hverja heimsókn fylltu þátttakendur út
GSRS og PGWB spurningalistana um einkenni
undangenginna sjö daga, auk þess var við fyrstu
og síðustu heimsókn lagður fyrir spurningalisti
varðandi starfræna kvilla í meltingarvegi. GSRS
spurningalistinn inniheldur 15 spurningar sem
snúa að meltingarfæraeinkennum. Spurningarnar
kanna niðurgangseinkenni, meltingarónot, hægða-
tregðu, bakflæðiseinkenni og heilkenni kvið-
Læknablaðið 2006/92 679