Læknablaðið - 15.12.2006, Blaðsíða 34

UMRÆÐA & FRETTIR / OFFITA
Lyfjameðferð
David Hasslam leggur jafnmikla áherslu á forvarn-
ir og meöferð. „Lyf eru nauðsynleg í meðhöndlun
offitu, en ekki sem fyrsti kostur. Fyrsti kostur skyldi
ávallt vera næringarstjórnun, hreyfing, atferl-
ismeðferð og þess háttar. Lyfjameðferð við offitu
er örugg og áhrifarík. Með henni er ekki einungis
tekið á mittismáli og þyngdartapi. Lyfjameðferð
lækkar blóðfitu, dregur úr blóðþrýstingi og bætir
blóðsykursstjórn. Sjúklingur með sykursýki sem
á í erfiðleikum með að léttast nær tvöfalt betri
árangri með lyfjum en lífsstílsleiðbeiningum. Hví
skyldum við þá ekki nota lyfin?”
Susan Jebb telur engu að síður að heimilislækn-
ar séu að bregðast sjúklingum sínum. „Það er
deginum ljósara að flestir sjúklingar sem þarfnast
meðhöndlunar vegna offitu sinnar fá hana ekki.
Við bregðumst sjúklingum sem þurfa á lífsstílsleið-
beiningum að halda og við bregðumst sjúklingum
sem þurfa á lyfjameðferð að halda.”
Matvælaiðnaðurinn
Sívaxandi kröfur eru nú gerðar til matvælaiðn-
aðarins um upplýsingaskyldu til neytenda og
mun Evrópusambandið hafa lagt mikla vinnu í að
samræma innihaldslýsingar svo þær merki í raun
það sama hver sem framleiðandinn er. Neytandinn
á að geta treyst því að einföld setning eins og
„lítil fita” þýði það sama hvar sem varan er keypt
eða hún er framleidd. Matvælaiðnaðurinn innan
Evrópusambandsins hefur gríðarlega sterk ítök
og nýtur mikillar verndar með niðurgreiðslum og
styrkjum. Hefur verið bent á að venjuleg mjólk-
urkú innan sambandsins fær meiri styrki á hverju
ári en nemur þjóðarframleiðslu á mann í löndum á
borð við Indland eða Úkraínu. í matvælageiranum
óttast menn mjög afleiðingar þess ef allur þorri
almennings snýr baki við fituríkum matvælum eins
og frönskum kartöflum og hamborgurum.
Læknarnir á ráðstefnunni voru sammála um
að án samstarfs við matvælaiðnaðinn yrði seint
komið böndum á offituvandann. „Markaðssetn-
ing og auglýsingar um matvæli eru að miklu Ieyti
í höndum matvælaiðnaðarins. Okkar hlutverk er
að knýja matvælaframleiðendur til að sýna miklu
meiri ábyrgð og taka mun heilsutengdari afstöðu
en þeir hafa gert til þessa.”
Þyngdarstuðull ekki áreiðanlegur mælikvarðí
Enginn vafi leikur á því að offita eykur
áhættu á hjartasjúkdómum. Á hinn bóg-
inn hefur ekki tekist að skýra með afger-
andi hætti hvaða áhrif offita hefur á þá
sem þjást af hjartasjúkdómum því rann-
sóknir hafa skilað mótsagnakenndum
niðurstöðum.
Ný rannsókn frá Mayo-sjúkrahúsinu í
Bandaríkjunum bendir ennfremur til þess
að þyngdarstuðullinn BMl (Body Mass
Index), sem almennt er notaður til að
ákvarða hvort einstaklingur er of feitur
eða ekki, sé ekki áreiðanlegur mælikvarði
á niðurstöður fyrir sjúklinga sem þjást af
hjartasjúkdómum þar sem BMI sé ekki
áreiðanlegur mælikvarði á offitu.
Rannsóknin var viðamikil og sameinaði
upplýsingar frá 40 rannsóknum og náði til
250 þúsund manns með hjartasjúkdóma;
eftirfylgni var að meðtali fjögur ár. Flestar
rannsóknirnar studdust við BMI sem
mælikvarða á offitu. Rannsóknin leiddi í
ljós að sjúklingar með lágan þyngdarstuðul
áttu frekar á hættu að deyja en þeir sem
voru með eðlilegan þyngdarstuðul. Of
þungir sjúklingar höfðu meiri lífslíkur
og færri vandamál frá hjarta en þeir með
eðlilegan stuðul. Of feitt fólk sem hafði
gengist undir hjáveituaðgerð var í meiri
hættu en þeir sem höfðu eðlilegan stuðul,
en verulega of feitir einstaklingar voru
í mestri hættu að deyja úr hjartasjúk-
dómum fremur en af öðrum sjúkdómum.
Höfundar rannsóknarinnar telja að
skýringarnar á því hvers vegna of feitt
fólk komi svo vel út geti stafað af því að
vöðvamassi þess er meiri en þeirra sem
eru í eðlilegri þyngd. Ályktun þeirra af
rannsókninni er því sú að þyngdarstuðull-
inn geti ekki greint á milli líkamsfitu og
vöðva. „Niðurstöðurnar staðfesta að betri
mælieiningar er þörf til að greina þá sem
raunverulega hafa of mikla líkamsfitu frá
þeim sem hafa háan þyngdarstuðul vegna
mikils vöðvamassa,” er haft eftir Lopes-
Jiminez í 4. tölublaði European Hospital.
I áliti á niðurstöðum rannsóknarinnar
sem birt var í Lancet segir Maria Grazia
Franzosi frá Mario Negri stofnuninni í
Mílanó að „þyngdarstuðulinn BMI megi
leggja til hliðar sem áreiðanlegan klínísk-
an og faraldursfræðilegan mælikvarða
við áhættumat á hjartasjúkdómum.” Hún
varar hins vegar við því að „óvissa um
besta mælikvarðann á offitu snúist upp
í óvissu um þörfina fyrir forvarnar-
stefnu gegn offitu sem verður að reka af
hörku.“
870 Læknablaðið 2006/92