Læknablaðið - 15.12.2006, Blaðsíða 40

UMRÆÐA & FRÉTTIR / DOKTORSVERKEFNI UM OFVIRKNI ÍSLENSKRA BARNA
Mikilvægt að skimað sé fyrir
öðrum hugsanlegum röskunum
Sólveig Jónsdóttir sálfræðingur varði doktors-
ritgerð sína í klínískri taugasálfræði við læknadeild
Ríkisháskólans í Groningen í Hollandi þann 27.
september síðastliðinn. Doktorsritgerðin fjallar
um athyglisbrest með ofvirkni og tengsl hans við
fylgikvilla og kyn og nefnist hún á ensku: ADHD
and Its Relationship to Comorbidity and Gender.
Doktorsritgerðin byggir á fjórum rannsóknum
sem Sólveig hefur gert á undanförnum árum um a)
kynjamun á einkennum athyglisbrests og ofvirkni
Hávar og öðrum geðröskunum í heilbrigðu íslensku
Sigurjónsson þýði, b) áhrif sértækrar málþroskaröskunar á
Læknastofur til leigu
í Læknastöð Vesturbæjar
Melhaga 20-22, 107 Reykjavík
Ágætir samstarfslæknar, sjást varla.
Nánar hjá lækningaforstjóra
Árna Tómasi Ragnarssyni
í síma 562 8090
aö mig minnir
vinnsluminni barna sem eru með samsetta gerð
af ADHD, c) sambandið milli taugasálfræðilegs
rnats á stjórnunarfærni (executive function) og
hegðunarmats foreldra og kennara á einkennum
athyglisbrests, ofvirkni og hvatvísi og d) áhrif
taugaraförvunar gegnum húð (transcutaneous
electrical nerve stimulation, TENS) á vitsmuna-
starf, hegðun og sveifluna á milli hvfldar og virkni
í börnurn með ADHD. Þrjár greinar byggðar á
þessum rannsóknum hafa þegar birst í erlendum
ritrýndum vísindatímaritum.
„Megin greiningarskilmerki ADHD eru athygl-
isbrestur. ofvirkni og hvatvísi. Hins vegar er sýnt
fram á í þessari ritgerð að fylgikvillar og kynferði
í ADHD hafa mikilvæg áhrif á vitsmunastarfsemi
og á hegðun. Þannig er sýnt fram á í fyrstu rann-
sókninni að heilbrigðir íslenskir drengir eru
metnir með meiri einkenni um ofvirkni/hvatvísi
og árásargirni, en heilbrigðar íslenskar stúlkur
bæði af foreldrum og kennurum. Kennarar meta
drengi einnig með meiri einkenni um athyglisbrest
en stúlkur, en að mati foreldra er ekki munur á
kynjum hvað hann varðar. Fyrirferðarmeiri og
sjáanlegri hegðun drengja gæti útskýrt hvers vegna
þeim er frekar vísað til greiningar á ADHD heldur
en stúlkum og hvers vegna meiri samsvörun er á
milli mats foreldra og kennara á ADHD einkenn-
um hvað drengi varðar heldur en stúlkur. Nýlegar
rannsóknir hafa sýnt að kennarar geti í sumum
tilfellum verið að ofgreina einkenni um ADHD og
áð þættir eins og bekkjarstærð og menningarsvæði
geti haft áhrif á skoðanir kennara á því, hverjir
nemenda þeirra séu með einkenni um röskunina,”
segir Sólveig, sem hefur starfað sem sálfræðingur á
íslandi frá 1985. Hún hlaut sérfræðingsviðurkenn-
ingu í klmískri barnasálfræði árið 2000 og í klín-
ískri taugasálfræði barna árið 2002.
Sólveig segir að rannsóknir hennar hafi leitt í
ljós að þáttur málþroskaröskunar, sem yfirleitt er
ekki skimað fyrir, sé stórlega vanmetinn í grein-
ingu á ADHD. „Sett hefur verið fram sú kenning
að stjórnunarfærniþátturinn vinnsluminni sé eitt
af grundvallarvandamálunum í ADHD. í annarri
rannsókn minni er sýnt fram á að skert yrt vinnslu-
minni stafar af málþroskaröskun, sem er algengur
fylgikvilli með ADHD. Þriðja rannsóknin sýnir að
sá þáttur sem best spáir fyrir háu mati kennara á
athyglisbresti er lélegur málþroski. Það er vel hugs-
876 Læknablaðið 2006/92