Læknablaðið - 15.02.2008, Blaðsíða 57

U M R Æ Ð U R
NEYÐARBÍLL
O G
í R
F R É T T I R
E Y K J A V í K
viss verkefni eins og endurlífgun. Mikilvægustu
þættir endurlífgunar við hjartastopp eru skjót við-
brögð, framkvæmd grunnendurlífgunar og raf-
stuðsgjöf. Þetta geta bæði læknar og bráðatæknar
framkvæmt vel. Aðkoma reynds læknis getur
skipt miklu máli ef sjúklingur svarar fyrstu með-
ferð illa, endurlífgun dregst á langinn og þegar
taka þarf ákvörðun um hvort hætta skuli end-
urlífgunartilraun. Það er mjög mikilvægt við þær
skipulagsbreytingar sem nú taka gildi að viðhalda
þeim góða árangri sem náðst hefur í endurlífgun
utan sjúkrahúss á höfuðborgarsvæðinu.
Það er athyglisvert að í King County í
Washington-fylki í Bandaríkjunum, þar sem ár-
angur af endurlífgun er hvað bestur, byggjast
fyrstu viðbrögðin á AAS-kerfinu, það er sjúkra-
bifreið mönnuð bráðatæknum. Þar skipta reyndar
ýmsir þættir máli, þar með talið mjög gott skipu-
lag neyðarþjónustu og öflug vitund almennings
um viðbrögð við hjartastoppi. Til eru uppgjör frá
Evrópu, þar á meðal Norðurlöndum, sem gefa
til kynna að árangur af endurlífgun sé góður ef
reyndur læknir er í áhöfn sjúkrabifreiðar (5, 6).
Gagnreyndar upplýsingar skortir um hvaða
skipulag utanspítalaþjónustunnar skilar bestum
árangri, til dæmis hjá veikum sjúklingum, við
hjartastopp eða eftir alvarleg slys. Þar spilar einnig
inn í að útfærsla á skipulagi, jafnvel í sama landi,
getur verið breytileg. Skortur á slembuðum sam-
anburðarrannsóknum torveldar möguleika á að
draga skýrar ályktanir af þeim rannsóknum sem
eru til varðandi bráðaþjónustu utan spítala. Það
skiptir einnig miklu að halda til haga ítarlegum
upplýsingum um þessa starfsemi, eins og hversu
oft návist læknis er talin hafa skipt sköpum varð-
andi árangur. Slíkar upplýsingar geta verið gagn-
legar við rökstuðning á ákvörðun um mönnunar-
módel.
Bráðatæknar axla nú aukna ábyrgð í bráðaþjón-
ustunni og fá verðug verkefni. A sama tíma taka
bráðalæknar og læknar í námstöðum á slysa- og
bráðadeild við breyttu hlutverki sem ráðgefandi
við vettvang. Aukin viðvera þeirra á sjúkrahúsinu
er skref í þá átt að efla þjónustu á deildinni. Það er
lykilatriði að tryggt verði að samskipti milli slysa-
og bráðadeildar og vettvangs verði öflug. Almenn
ánægja hefur fram til þessa verið með þjónustu
neyðarbílsins í Reykjavík. Það er hins vegar ótíma-
bært að fullyrða að nýtilkomnar breytingar muni
leiða til lakari þjónustu. Miklu máli skiptir að meta
áfram árangur í bráðaþjónustu utan sjúkrahúsa til
að tryggja að svo verði ekki.
Heimildir
1. Dick WF. Anglo American vs. Franco German Emergency
Medical Services System. Prehosp Disaster Med 2003; 18: 29-
37.
2. Jones JH, Murphy MP, Dickson RL, Somerville GG,
Brizendine EJ. Emergency physician-verified out-of-hospital
intubation: miss rates by paramedics. Acad Emerg Med 2004;
11: 707-9.
3. Timmermann A, Russo SG, Eich C, et al. The out-of-hospital
esophageal and endobronchial intubations performed by
emergency physicians. Anesth Analg 2007; 104: 619-23.
4. Bjömsson HM, Marelsson S, Magnússon V, Sigurðsson G,
Þorgeirsson G. Endurlífgunartilraunir utan sjúkrahúsa á
höfuðborgarsvæðinu 1999 til 2002. Læknablaðið 2006; 92:
591-7.
5. Herlitz J, Bahr J, Fischer M, Kuisma M, Lexow K, Þorgeirsson
G. Resuscitation in Europe: a tale of five European regions.
Resuscitation 1999; 41:121-13.
6. Böttiger BW, Grabner C, Bauer H, et al. Long term outcome
after out of hospital cardiac arrest with physician staffed
emergency medical services: the Utstein style applied to a
midsized urban/suburban area. Heart 1999; 82: 674-9.
Fræðsludagur heimilislækna
29. febrúar og 1. mars 2008
Hinn árlegi fræðslu- og fagnaðardagur Félags íslenskra heimilislækna verður haldinn á Hilton Nordica Hótel 29.
febrúar og 1. mars 2008. Fræðsludagurinn hefst með vinnubúðum 29. febrúar og síðan verður hefðbundin dagskrá
laugardaginn 1. mars.
Öldrunarlæknar og endurhæfingarlæknar eru sem fyrr hjartanlega velkomnir.
Fræðsludagurinn er skipulagður af FÍH og styrktur af AstraZeneca.
Nánari dagskrá verður send læknum sérstaklega.
Fræðslunefnd FÍH
AstraZeneca
LÆKNAblaðið 2008/94 149