Læknablaðið - 15.03.2010, Blaðsíða 11

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKNIR
Þórir Svavar
Sigmundsson1
í sérfræðinámi í svæfinga- og
gjörgæslulækningum
Björn
Gunnarsson2
svæfingalæknir
Sigurður
Benediktsson3
í sérfræðinámi í svæfinga- og
gjörgæslulækningum
Gunnar Þór
Gunnarsson2
hjartalæknir
Sveinbjörn
Dúason4
bráðatæknir og varðstjóri
Gestur
Þorgeirsson5
hjartalæknir
Lykilorð:sjúkrafiutningar,
hjartadrep, segaleysandi meðferð,
gæði meðferðar.
’Karolinska Sjukhuset,
Solna, Svíþjóð,
2Sjúkrahúsinu á
Akureyri,
3háskólasjúkrahúsinu
í Lundi,
“Slökkviliði Akureyrar,
5Landspítala.
Fyrirspurnir og
bréfaskipti:
Þórir Svavar
Sigmundsson
Karolinska Sjukhuset,
Solna, Svíþjóð
thorir.sigmundsson@
karolinska.se
Flutningstími og gæði
meðferðar hjá sjúklingum með
ST-hækkunar hjartadrep á
Norður- og Austurlandi
Ágrip
Inngangur: Horfur sjúklinga með brátt ST-
hækkunar hjartadrep ráðast af því hversu lengi
kransæð er lokuð. Ef kransæðavíkkun verður ekki
viðkomið innan 90 mínútna frá komu til læknis
er réttast að veita meðferð með segaleysandi
lyfi. Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna
hversu langan tíma það tók að flytja sjúklinga með
STEMI af Norður- og Austurlandi á Landspítala
og hvort læknismeðferð var í samræmi við
klínískar leiðbeiningar.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er aftursýn og
nær til 33 sjúklinga með STEMI frá Norður- og
Austurlandi á árunum 2007 og 2008.
Niðurstöður: Heildarflutningstími, frá fyrstu
samskiptum við lækni í héraði inn á bráðamóttöku
Landspítala, var að miðgildi 3 klukkustundir og 7
mínútur.
Allir sjúklingar fengu magnýl og 26 sjúklingar
(78,8%) fengu clopidogrel og enoxaparin. 16
sjúklingar (48,5%) fengu segaleysandi lyf að
miðgildi 33 mfnútum eftir fyrstu samskipti við
lækni og 15 sjúklingar (45,5%) gengust undir
bráða kransæðavíkkun (PPCI) að miðgildi 4
klukkustundum og 15 mínútum eftir fyrstu
samskipti við lækni. Áætluð töf í kransæðavíkkun
umfram gjöf segaleysandi lyfja var 3 klukkustundir
og 42 mínútur.
Einn sjúklingur lést og annar var endurlífgaður
innan 30 daga eftir hjartadrep. Meðallegutími á
Landspítala var 6,0 dagar.
Ályktun: Ekki er mögulegt að flytja sjúklinga
með ST-hækkunar hjartadrep innan 90 mínútna,
frá fyrstu samskiptum við lækni frá Norður- og
Austurlandi og þar til æð hefur verið víkkuð
á Landspítala í Reykjavík. Lyfjameðferð var í
mörgum tilfellum ófullnægjandi og töf í krans-
æðavíkkun umfram gjöf segaleysandi lyfja of löng.
Inngangur
Á Akureyri er rekin miðstöð sjúkraflugs á íslandi.
Þjónustusvæðið kallast Norðursvæði og nær
yfir Vestfirði, Norðurland og Austurland. Frá
vorinu 2002 hefur verið starfrækt læknavakt
sem sinnir öllum alvarlega veikum sjúklingum
sem eru fluttir með sjúkraflugvél. Ein algengasta
útkallsástæðan er brátt kransæðaheilkenni (Acute
Coronary Syndrome). Alvarlegasta birting þess
er brátt hjartadrep með ST-hækkunum sem
orsakast af lokun á kransæð(um) (ST-Segment
Elevation Myocardial Infarction - STEMI) og
bregðast þarf fljótt og rétt við. Horfur sjúklinga
með ST-hækkunar hjartadrep ráðast af því hversu
lengi kransæð er lokuð. Takist að enduropna æð
fljótt verður hjartadrepið minna, starfsemi slegils
betri og lífslíkur meiri.1'4 Bráð hjartaþræðing með
kransæðavíkkun (primary percutaneous coronary
intervention - PPCI) er kjörmeðferð við ST-
hækkvmar hjartadrepi, ef hægt er að framkvæma
hana innan 90 mínútna frá því sjúklingur kemst
undir læknishendur.5'8 Svo sérhæfð þjónusta er
einungis til staðar á Landspítala í Reykjavík.
Rannsóknir hafa sýnt að hægt er að bæta
lífslíkur sjúklinga með ST-hækkunar hjartadrep
sem ekki eiga þess kost að gangast undir
kransæðavíkkun í tæka tíð með því að gefa
segaleysandi lyf. Ávinningur er breytilegur eftir
staðsetningu hjartadreps, aldri sjúklings og tíma
frá upphafseinkennum og er mestur ef sjúklingur
hefur verið með einkenni í tvær klukkustundir
en er til staðar í að minnsta kosti 12 tíma eftir að
einkenni hefjast.2-4-9'12
I álitsgerð um hjartaþræðingar á Sjúkra-
húsinu á Akureyri frá árinu 2006 er talið
að heildarsjúkraflutningstími frá helstu flug-
völlum landsbyggðarinnar á Landspítala sé
innan við VA klukkustund við kjöraðstæður.13
I grein í Læknablaðinu árið 1996 telja læknar
í Egilsstaðahéraði sig geta flýtt meðferð sem
miðar að opnun æðar um 2-3 klukkustundir með
því að gefa segaleysandi meðferð í héraði.14 í
uppgjöri frá fyrsta ári sólarhringsþræðingavaktar
er lögð áhersla á að klínískum leiðbeiningum sé
fylgt þegar ljóst er að ekki næst að framkvæma
kransæðaþræðingu í tæka tíð.15 Tilgangur þessarar
LÆKNAblaðið 2010/96 159