Læknablaðið - 15.03.2012, Blaðsíða 12

RANNSÓKN
Tafla I. Niðurstöður sólarhringsblóðþrýstingsmælinga eftir heilsugæslu-
stöðvum. Blóðþrýstingsmælingar eru gefnarupp imm/Hg með staðalfráviki og
fjöldi (%).
Sólvangur Hvammur Selfoss
Blóðþrýstingur á stofu
Slagbilsþrýstingur 151 ±17 153 ±12 150 ±18
Hlébilsþrýstingur 91 ±11 90 ±8 93 ±12
Sólarhringsmæling
Dagur
Slagbilsþrýstingur 138 ±19 131 ±14 139 ±13
Hlébilsþrýstingur 80 ±13 75 ±11 83 ±10
Nótt
Slagbilsþrýstingur 128 ±19 113 ±14 123 ±14
Hlébilsþrýstingur 72 ±13 62 ±9 70 ±2
Ástæða mælingar
Til greiningar 32 (46) 13(59) 48 (42)
Eftiriit 37 (54) 9(41) 66 (58)
Dýfarar
Já 22 (32) 20 (91) 46 (40)
Nei 42(61) 2(9) 35 (30)
Til hvers leiddi rannsóknin
Ekki skráð 45 (65) 0(0) 4(3)
Óbreytt meðferð 4(6) 9(41) 16(14)
Meðferð hafin 6(9) 6(27) 27 (23)
Engin meðferð 2(3) 6(27) 24 (21)
Meðferð minnkuð 1 (1) 1 (5) 11 (10)
Meðferð aukin 7(10) 0(0) 18(17)
Meðferð án lyfja 2(3) 0(0) 10(9)
Vill ekki meðferð 0(0) 0(0) 1 (D
Frekari rannsóknir 2(3) 0(0) 2(2)
nóttu til en þeir sem lækkuðu minna voru skilgreindir sem ekki-
dýfarar. Tækin sjálf reikna þetta en í sumum tilvikum var niður-
staða mælinganna á þann veg að tækin skilgreindu viðkomandi
hvorki sem dýfara né ekki-dýfara. Blóðþrýstingsviðmið eru lægri
við sólarhringsblóðþrýstingsmælingu en við hefðbundna stofu-
mælingu. Þannig er miðað við að við sólarhringsmælingu eigi
blóðþrýstingur að meðaltali að vera <130/80 yfir sólarhringinn,
að degi <135/85 en að nóttu <120/70 mmHg.
Utbúið var sérstakt skráningarblað þar sem þessar upplýsingar
voru skráðar og þær síðan færðar yfir í tölvutækt form, fyrst í Ex-
cel en síðan í SPSS sem notað var við alla úrvinnslu.
A þessum þremur heilsugæslustöðvum störfuðu alls 22 fast-
ráðnir heimilislæknar, auk kandídata og lækna í sérnámi sem
starfa þar í skemmri tíma, 9 á Sólvangi, 6 í Hvammi og 7 á heilsu-
gæslunni á Selfossi.
A heilsugæslustöðinni á Sólvangi var notaður sólarhringsblóð-
þrýstingsmælir af gerðinni Reynolds Tracker NIBP2 (Del Mar
Reynolds Medical Ltd, Hertford, UK), en á heilsugæslustöðinni
Hvammi og heilsugæslunni á Selfossi var notaður mælir af gerð-
inni Pressure Trak - 24-Hr ABP (Sun Tech Medical) auk þess sem
Tafla II. Meðalblóðþrýstingsgildi Ímm/Hg með staðalfráviki, flokkuð eftir tilefni
rannsóknar.
Greining Eftirlit
Blóðþrýstingur á stofu
Slagbilsþrýstingur 149 ±14 150 ±19
Hlébilsþrýstingur 93 ±11 90 ±12
Sólarhringsmæling
Dagur
Slagbilsþrýstingur 140 ±15 136 ±16
Hlébilsþrýstingur 83 ±10 80 ±12
Nótt
Slagbilsþrýstingur 124 ±15 123 ±17
Hlébilsþrýstingur 71 ±10 70 ±12
heilsugæslan á Selfossi hafði einnig Reynolds-mæli eins og not-
aður er á Sólvangi.
Rannsóknin var samþykkt af Vísindasiðanefnd (04-063) og Per-
sónuvernd.
Tölfræðileg úrvinnsla var gerð með SPSS og tölfræðileg mark-
tækni miðuð við p-gildi minna en 0,05 við tvíhliða prófun.
Niðurstöður
Alls voru framkvæmdar 205 sólarhringsblóðþrýstingsmælingar á
rannsóknartímabilinu, 69 á Sólvangi, 22 í Hvammi og 114 á Sel-
fossi. Meðalaldur þátttakanda var 54 ár (±15,1), sá yngsti var 18 ára
og sá elsti 87 ára. Konur voru 119 (58%) en karlar 86 (42%).
I 112 (55%) tilvika var rannsóknin framkvæmd við eftirlit með
sjúklingum sem þegar höfðu verið greindir með háþrýsting en
í 93 tilvikum (45%) var um greiningarrannsókn að ræða. Ekki
var munur milli kynja í þessum rannsóknarhópum (p=0,88). Af
rannsóknarhópnum sýndu 88 (41%) blóðþrýstingsfall yfir nótt-
ina þannig að þeir voru skilgreindir sem dýfarar, 79 (37%) voru
skilgreindir sem ekki-dýfarar en hjá 46 (22%) skilgreindi rann-
sóknin einstaklinginn hvorki sem dýfara né ekki-dýfara. Hlutfall
dýfara meðal háþrýstingssjúklinga var marktækt lægra en meðal
þeirra sem ekki höfðu greininguna háþrýstingur, 35% á móti 50%
(p<0,001).
Tafla I sýnir helstu niðurstöðurnar flokkaðar eftir heilsugæslu-
stöðvum.
Niðurstöður úr sólarhringsblóðþrýstingsmælingum sýndu að
meðalslagbilsþrýstingur að degi til var 138 mmHg (±16) og meðal-
hlébilsþrýstingur 81 mmHg (±11). Meðalgildi í næturmælingum
voru þannig að slagbilsþrýstingur var 124 mmHg (±16) og hlébils-
þrýstingur að nóttu til var 70 mmHg (±11). Blóðþrýstingur yfir allan
sólarhringinn reyndist vera 134 (±15)/78 (±11) mmHg að meðaltali.
Meðalblóðþrýstingur á stofu var 150 mmHg (±16) yfir 92 mmHg
(±11). Þannig mældist slagbilsþrýstingur marktækt hærri á stofu en
með sólarhringsblóðþrýstingsmæli: 150 á móti 138 mmHg (95% CI
9,2 til 15,9, p<0,001). Hlébilsþrýstingur á stofu var einnig marktækt
hærri en mældur með sólarhringsmæli: 92 á móti 81 mmHg (95%
CI 8,1 til 12,5, p<0,001).
Tafla II sýnir meðalblóðþrýstingsgildi á stofu og mælt með sól-
arhringsblóðþrýstingsmæli, flokkað eftir tilefni rannsóknarinnar,
það er hvort um var að ræða greiningu eða eftirlit með háþrýsting.
144 LÆKNAblaðið 2012/98