Læknablaðið

Árgangur

Læknablaðið - 15.02.2013, Blaðsíða 13

Læknablaðið - 15.02.2013, Blaðsíða 13
RANNSÓKN Tafla II. Áætluð orku- og próteinþörf þátttakenda og metin orku- og prótein- neysla (meðaltöl og staðalfrávik). Allir Karlar Konur Orka n=61 n=41 n=20 Áætluð þörf (hitaeiningar/dag)1 1782 ±212 1848± 183 1646 ±205 Meðalneysla (hitaeiningar/dag) 1370 ±422 1384 ±438 1342 ±395 Meðalneysla (hitaeiningar/kg/dag) 19 ±5,8 19 ±5,7 20 ± 6,2 Prótein Áætluð þörf (grömm/dag)2 86 ±10 89 ± 8,8 79 ± 9,8 Meðalneysla (grömm/dag) 61 ±20 62 ±21 57 ±17 Meðalneysla (grömm/kg/dag) 0,9 ± 0,3 0,8 ± 0,3 0,9 ± 0,3 ’Miðað við lágmarks orkuþörf, 25 hitaeiningar/kg/sólarhring, samkvæmt klínískum leiðbeiningum um næringu sjúklinga á Landspítala.19 2Miðað við lágmarks próteinþörf, 1,2 g/kg/sólarhring, samkvæmt klínískum leiðbeiningum um næringu sjúklinga á Landspítala.19 hitaeiningar á dag. Þar af veittu aukabitar, það er annar matur heldur en sá sem kom frá eldhúsi, að jafnaði um 300 hitaeiningar á dag. Af þeim 1747 hitaeiningum sem máltíðir eldhússins gáfu, var um það bil 1070 hitaeininga neytt og rúmlega 700 hitaeiningum hent í ruslið. Þetta þýðir að einungis 60% hitaeininga og próteina í máltíðunum 5 nýttist sjúklingunum. Við mat á næringarástandi reyndust 14 sjúklingar (23%) annað- hvort vera vannærðir a5 stig (n=7) eða í hættu á vannæringu 3-4 stig (n=7). Orku- og próteinneyslu þátttakenda eftir næringar- ástandi má sjá í töflu III. Orku- og próteinneysla þeirra sem voru vannærðir eða í hættu á vannæringu var að jafnaði nær áætlaðri orku- og próteinþörf en orku- og próteinneysla vel nærðra sjúk- linga (0-2 stig), sem að hluta til má rekja til almennari notkunar næringardrykkja. Umræður Niðurstöður rannsóknarinnar benda til þess að sjúklingar á hjarta- og lungnaskurðdeild fullnægi ekki áætlaðri orku- og pró- teinþörf sinni samkvæmt klínískum leiðbeiningum Landspítala, jafnvel ekki á 5. degi eftir aðgerð. Niðurstöðurnar eru í samræmi við erlendar rannsóknir.18 Einnig er sláandi hversu stór hluti þess fæðis sem framreitt er endar í ruslinu. Þrátt fyrir að fáar innlendar rannsóknir hafi áður verið gerðar á orku- og próteinneyslu inni- liggjandi sjúklinga hafa þær allar bent í sömu átt, það er að nær- ingarmeðferð innan spítalans sé ábótavant.1,21'24 Huga þarf betur að næringu inniliggjandi sjúklinga, allt frá mati á næringarástandi til viðeigandi næringarmeðferðar. Vannæring hefur lengi verið þekkt vandamál meðal skurð- sjúklinga, bæði erlendis og hérlendis.1,25,26 Frá því í ársbyrjun 2012 hefur verið mögulegt að skima fyrir vannæringu í Sögukerfinu, rafrænni sjúkraskrá sem notuð er á Landspítala og víðar. Innleið- ing skimunar fyrir vannæringu er þó enn sem komið er skammt á veg komin á Landspítala. Vannæring meðal sjúklinga getur haft áhrif á líkamlega virkni, minnkað batalíkur og aukið tíðni fylgi- kvilla, en við það eykst sjúkdómsbyrði og dánartíðni.9,26,27 Van- næring veikir einnig ónæmiskerfið28 og getur truflað starfsemi meltingarvegar.29 Skert næringarástand inniliggjandi sjúklinga hefur auk þess verið tengt veikingu og rýrnun vöðva, sérstaklega öndunarvöðva.30,31 Hjá eldra fólki getur skert næringarástand haft Tafla III. Samanburður á orku- og próteinneyslu vel nærðra sjúklinga (litlar likur á vannæríngu samkvæmt mati á næríngarástandi) og þeirra sem annaðhvort reyndust vannærðir eða i hættu á vannæringu (meðaltöl, staðalfrávik og %). Litlar líkur á vannæringu n=47 Ákveðnar eða sterkar líkur á vannæringu n=14 P-gildi Orkuneysla (hitaeiningar/ 1343 ±427 1519 ±396 0,028* dag) Orkuneysla (hitaeiningar/ 18 ±5,3 22 ± 6,8 0,001* kg/dag) Hlutfall af orkuþörf1 72,0 88,0 Próteinneysla (grömm/dag) 60 ±19 66 ±18 0,069 Próteinneysla (grömm/ 0,8 ± 0,2 1,0 ±0,3 0,009* kg/dag) Hlutfall af próteinþörf2 66,7 83,3 'Miðað við lágmarks orkuþörf, 25 hitaeiningar/kg/sólarhring, samkvæmt klínískum leiðbeiningum um næringu sjúklinga á Landspítala.19 “Miðað við lágmarks próteinþörf, 1,2 g/kg/sólarhring, samkvæmt klíniskum leiðbeiningum um næringu sjúklinga á Landsþítala.19 áhrif á lífsgæði.32 Viss vitundarvakning um mikilvægi skimunar fyrir vannæringu og markvissrar næringarmeðferðar virðist hafa orðið síðastliðin ár. Hins vegar benda niðurstöður rannsókna, bæði þeirrar sem hér er kynnt og eldri innlendra og erlendra rann- sókna, til þess að orku- og próteinþörf inniliggjandi sjúklinga sé almennt ekki fullnægt.1,18,21,24 Aukinni tíðni fylgikvilla og lengri legutíma fylgir mikill kostnaður15 og bætt næringarmeðferð innan sjúkrastofnana tengist því bæði gæðum þjónustunnar og hag- rænum áhrifum. I klínískum leiðbeiningum um næringu sjúklinga er áætlað að orkuþörf inniliggjandi sjúklinga (annarra en gjörgæslusjúklinga) sé á bilinu 25-30 hitaeiningar á hvert kílógramm líkamsþyngdar á sólarhring. Próteinþörfin er áætluð 1,2-1,5 grömm á hvert kíló líkamsþyngdar á sólarhring. Þrátt fyrir að miðað hafi verið við neðri mörk áætlaðrar orku- og próteinþarfar í þessari rannsókn, var orku- og próteinneyslan skilgreind ófullnægjandi hjá allflest- um þátttakendum (allt að 90%), jafnvel á 5. degi eftir aðgerð. Lítil orku- og próteinneysla skurðsjúklinga hefur einnig sést í erlend- um rannsóknum.33 Einungis um 60% af þeim hitaeiningum sem 5 aðalmáltíðir dagsins gáfu nýttust sjúklingunum. Benda niður- stöðurnar til þess að eftirlit og viðbrögð við því að sjúklingar klári ekki þann mat sem borinn er fram séu ekki eins og best verður á kosið. Niðurstöður þessarar rannsóknar sýna þó hærri orku- og próteinneyslu sjúklinga sem voru greindir vannærðir eða í hættu á vannæringu en meðal vel nærðra sjúklinga og fengu þeir einnig oftar næringarríka millibita á borð við næringardrykki. Þetta bendir til þess að starfsfólk geri sér að hluta til grein fyrir vand- anum. Niðurstöður rannsóknarinnar sem hér er kynnt benda þó til þess að næring sem í boði var fyrir sjúklingana hafi fullnægt bæði orku- og próteinþörf þátttakenda hefði hennar verið neytt. Askorun framtíðar snýr fyrst og fremst að því að meta hvers vegna svo stór hluti fæðunnar endar í ruslinu. Ástæðu þessa er ekki hægt að greina út frá þeim gögnum sem aflað var í þeirri rannsókn sem hér er kynnt. Af hugsanlegum skýringum má til dæmis nefna við- horf til sjúkrahúsmáltíða, skort á mannafla á deildum til að að- stoða sjúklinga við að borða og lystarleysi í kjölfar aðgerðar eða lyfjagjafa. Þess ber að geta að verið er að endurskoða matseðla sjúklinga á Landspítala þar sem hugað er sérstaklega að auknu framboði á orkuþéttara fæði og hagstæðari skammtastærðum. LÆKNAblaðið 2013/99 73

x

Læknablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.