Læknablaðið - 15.02.2013, Blaðsíða 28

UMFJÖLLUN O G GREINAR
Rafræn sjúkraskrá á landsvísu
Miklar breytingar
í farvatninu
■ ■ ■ Hávar Sigurjónsson
„Tölvukerfi fyrir sjúkrahús og heilsu-
gæslu eiga sér orðið talsvert langa sögu,"
segir Ingi Steinar Ingason verkefnistjóri
rafrænnar sjúkraskrár hjá Embætti land-
læknis. Ingi Steinar hefur öðrum fremur
yfirsýn yfir þróun tölvukerfa fyrir
skráningu gagna og upplýsinga um sjúk-
linga innan íslenska heilbrigðiskerfisins.
Hann hefur unnið við þróun og umsjón
þessara kerfa síðastliðin 20 ár.
„Fyrir 20 árum voru nokkur ólík kerfi í
gangi hingað og þangað um landið og
innan heilbrigðiskerfisins var byrjað að
ræða hvort ekki væri mögulegt að taka
í notkun heildstæðara kerfi," segir Ingi
Steinar. „Útbreiddast var Egilsstaðakerfið
sem var eftiráskráningarkerfi þar sem allt
var fyrst skráð á pappír og síðan slegið inn
í tölvukerfið. Medicus var einnig nokkuð
útbreiddur en önnur kerfi uppsett á færri
stöðum. Rekstur flestra þessara kerfa gekk
illa og fyrirtækin voru að fara á hausinn
og allt varð þetta til þess að fyrirtækið
Gagnalind var stofnað í þeim tilgangi að
setja upp og þjónusta nýtt kerfi. Strax á
þessum tíma var líka rætt um að koma á
laggirnar sérstöku heilbrigðisneti."
Heilbrigðisráðuneytið gerði síðan
samning við Gagnalind um að tölvuvæða
alla heilsugæsluna á íslandi. Þetta þótti
stór samningur á sínum tíma en strax í
upphafi gætti tortryggni í garð verkefnis-
ins vegna þess að þarna var einkafyrir-
tæki sem hafði gert mjög stóran samning
við ríkið.
„Mitt mat er að þessi tortryggni hafi
haft hamlandi áhrif á þróun kerfisins,
sem birtist meðal annars í því hversu litlu
fjármagni hefur verið veitt til verkefnisins
síðan."
Ingi Steinar segir að þetta sé upphaf
hins margnefnda Sögukerfis sem enn er
við við lýði en hefur gengið í gegnum ótal
breytingar og uppfærslur síðan.
Starfað við Sögu frá upphafi
„Ég kom til starfa hjá Gagnalind vorið
1993 og við hófum strax að þarfagreina
verkefnið og vorum eins og gráir kettir
inni á heilsugæslustöðvunum næsta árið,
tókum meira að segja upp á myndbönd
dagleg störf lækna og annars heilbrigðis-
starfsfólks til að átta okkur sem best á
því hvað þau væru að gera og hverjar
þarfirnar væru. Gagnalind sameinaðist
síðan öðru fyrirtæki og það svo öðru og
alltaf fylgdi Sögukerfið með í kaupunum.
I samningunum við ríkið eru klásúlur um
að ef fyrirtækið færi á hausinn eignaðist
ríkið kerfið en þannig gerast hlutirnir
ekki; fyrirtæki sameinast, skipt er um
kennitölu eða nýtt fyrirtæki stofnað á
rústum hins eldra."
Eftir mikla forvinnu með ýmsum hóp-
um lækna og heilbrigðisstarfsfólks innan
heilsugæslunnar er fyrsta gerð Sögunnar
sett upp árið 1997.
„Strax í kjölfarið byrja menn að hugsa
hvort ekki sé hægt að nota kerfið líka á
sjúkrahúsunum og smám saman verða til
ýmsar lausnir í kerfinu fyrir sjúkrahús en
í rauninni hefur aldrei verið farið í grunn-
vinnuna varðandi það hvernig þurfi að
bæta Sögukerfið til að það geti nýst sjúkra-
húsunum að fullu líka," segir Ingi Steinar.
„Staðan hefur í rauninni alltaf verið sú að
Sagan hefur verið í notkun inni á sjúkra-
húsunum samhliða ýmsum öðrum kerfum
sem þar eru rekin en greining og aðlögun
fór aldrei fram. Sögukerfið styður ekki
nægjanlega vel við starfsemi á sjúkra-
húsum að mínu mati. Óánægjan sem var
mjög hávær fyrir 4-5 árum stafaði af því
að fólkið var þvingað til að nota kerfi sem
ekki var lagað að þeim aðstæðum sem það
vann við. Svo var reynt að breyta kerfinu
til að það hentaði þessum aðstæðum betur
og þá kvörtuðu heilsugæslulæknarnir yfir
því að það væri að breytast í spítalakerfi."
Eitt helsta umkvörtunarefnið er að hin
ýmsu kerfi eru ekki samhæfð. Að ekki
sé hægt að ná í upplýsingarnar í gegnum
einn og sama aðganginn. Til að öðlast
fulla yfirsýn verði læknir að fara inn í
mörg mismunandi kerfi og ekki er víst að
88 LÆKNAblaðið 2013/99