Læknablaðið - 15.02.2013, Blaðsíða 32

UMFJÖLLUN O G GREINAR
„Það er í sjálfu sér mjög
skiljanlegt að konur sem þolnð
hafn kynbundið ofbeldi fái
líkamleg einkenni á grindar-
holssvæðinu," segir Þóra
Steingrímsdóttir fæðinga- og
kvensjúkdómalæknir.
Tengsl á m
ofbeldis og
langvinnra
grindarholsverkja
■ ■ ■ Hávar Sigurjónsson
„Það eru ótvíræð tengsl á milli ofbeldis,
misnotkunar, slæmrar fæðingarreynslu og
langvinnra grindarholsverkja," segir Þóra
Steingrímsdóttir fæðinga- og kvensjúk-
dómalæknir en hún flutti erindi um efnið
á málþingi um langvinna grindarhols-
verki á Læknadögum.
Ymsar rannsóknir hafa verið gerðar á
tengslum þessara þátta að sögn Þóru en
þó geta orsakirnar verið mjög flóknar og
af sálrænum og líkamlegum toga hvað í
bland við annað. „Það gerir greininguna
oft mun erfiðari og inngrip með aðgerðum
eða lyfjum koma að litlu gagni þegar svo er
ástatt," segir hún.
Þóra segir staðfest að kona sem mátt
hefur þola ofbeldi og/eða misnotkun fyrr
á ævinni sé líklegri til að upplifa erfiða
fæðingu. „Erfið fæðing er hins vegar mjög
mikil einkaupplifun og í starfi mínu hef ég
séð konur fara ótrúlega yfirvegaðar í gegn-
um það sem ég myndi kalla erfiða fæðingu
og strax daginn eftir eru þær brosandi út að
eyrum og alsælar með fæðinguna. í öðrum
tilfellum upplifa konur eðlilega fæðingu
sem mjög erfiða og þá spyr maður sig af
hverju það geti stafað."
Misskilin tillitsemi við sjúklinginn
Eitt af því sem gerir þetta flókið er að
sjaldnast er um að ræða beinan líkamlegan
skaða af völdum ofbeldis. „Skaðinn er
af sálrænum toga og jafn alvarlegur sem
slíkur. Það er í sjálfu sér mjög skiljanlegt að
konur sem þolað hafa kynbundið ofbeldi fái
líkamleg einkenni á grindarholssvæðinu.
Það er einnig mjög skiljanlegt að konur með
slíka reynslu í farteskinu óttist fæðingu.
Það er einnig eðlilegt, ef engar beinar
líkamlegar orsakir finnast fyrir verkjum í
grindarholi, að leiða hugann að því hvort
konan sé í ofbeldissambandi eða hafi verið
beitt ofbeldi fyrr á ævinni. Það getur líka
verið mjög erfitt að koma þeirri hugmynd
að orsök á framfæri við sjúklinginn. Stað-
reyndin er sú að það er erfitt þó það ætti
ekki að vera það og líklega stafar það af
misskilinni tillitsemi við sjúklinginn eða
jafnvel ótta við viðbrögð hans. Við óttumst
kannski að með því að segja orsakir líkam-
legra verkja vera sálrænar, hljómi það eins
og læknirinn taki ekki fullt mark á kvört-
unum konunnar; sé í rauninni að segja að
þetta sé ímyndun en ekki raunverulegir
verkir."
Þóra segir að þegar stigið sé yfir þennan
þröskuld í samskiptum læknis við sjúkling
og konan beinlínis spurð að því hvort hún
hafi verið eða sé beitt ofbeldi, þá sé algeng-
asta svarið einfaldlega nei. „Hvort sem það
er sannleikanum samkvæmt eða ekki þá
eru möguleikarnir fleiri en einn þó svarið
sé nei.
Ef konan svarar með já verður eftirleik-
urinn yfirleitt mun auðveldari. En maður
á að spyrja og þó svarið sé nei er rétt að
spyrja aftur síðar því það getur vel verið að
það þurfi fleiri en eina heimsókn til að kon-
an treysti lækninum fyrir þessari reynslu.
Erfiðast fyrir konur er sennilega að horfast
í augu við og segja frá sifjaspellum og mis-
notkun á barnsaldri, þá er einnig erfitt að
viðurkenna að maður sé í ofbeldissambandi
og í báðum dæmum er það sjálfsásökunin
og skömmin sem konan upplifir sem heldur
aftur af henni. Auðveldara er að opna um-
ræðuna ef ofbeldissambandi er lokið eða ef
um einstakt tilfelli ofbeldis er að ræða."
Þóra nefnir tilfelli sem hún hafði reynslu
af í starfi sínu við kvennadeild sjúkrahúss-
ins í Uppsölum. „Þar kom inn kona vegna
einhverra smámuna sem auðvelt var að laga
en skýrslan hennar var þverhandarþykk og
92 LÆKNAblaðið 2013/99
I