Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2004, Side 132

ERLA S. ÁRNADÓTTIR
þeir þess að úrskurður umhverfisráðherra yrði ómerktur. Samtökm og
einstaklingarnir lýstu hagsmunum sínum af málsókninni á þann hátt að
einstaklingamir væm allir einlægir náttúraverndar- og umhverfissirmar
auk þess sem samtökin hefðu á steftiuskrá sinni að vinna gegn náttúru-
spjöllum. Hæstiréttur komst að þeirri niðurstöðu að stefnendur málsins
hefðu ekki lögvarða hagsmtmi sem heimilaði þeim málsókn og var því
staðfestur dómur héraðsdóms um frávísun málsins.
Til að unnt sé að sýna ffam á lögvarða hagsmuni af að fá skorið úr því
hvort hin margumræddu listaverk séu fölsuð verður viðkomandi að hafa
orðið fyrir tjóni. Höfnndur þessarar greinar telur engar líkur á því að
aðrir en þeir sem telja sig hafa verið blekkta með kaupum á hstaverkun-
um geti sýnt fram á slíkt tjón. Hafi sá er telur sig hafa verið blekktan \dð
kaup hstaverks selt það enn öðrum vandast strax máhð því þá er nauð-
synlegt að taka tillit tál þess verðmætis er fólst í söluandvirði verksins.
Ekki er útilokað að upphaflegi kaupandinn geti sýnt fram á tjón í slíkum
tilvikum.
Heimildir til eignaupptöku eða annarra afskipta
affölsuðum listaverkum
I 1. tl. 69. gr. almennra hegningarlaga er að finna almenna heimild til
upptöku muna er hafa orðið til við misgerning eða hafðir hafa verið til
að drýgja brot með. Heimildin nær ekki til að gera upptæka muni í eigu
manns er ekkert var við brotið riðinn. Þetta hefur verið skýrt á þann veg
að eignaupptaka geti ekki beinst að þeim sem ekki áttd sök á broti með
refsiverðri hlutdeild enda þótt telja megi hegðun hans ámælisverða.7 8
Samkvæmt 2. tl. 69. gr. laganna er einnig heimilt að gera upptæka hluti
sem ætla má að ákvarðaðir séu tdl notkunar í glæpsamlegu skyni ef nauð-
synlegt þykir vegna réttaröryggis.9 I því tdlviki eru ekki takmörk við því
gegn hverjum eignaupptaka beinist.10 Af réttarfarsreglum leiðir síðan að
7 Dómur Hæstaréttar í máli nr. 231/2002 12. júní 2002.
8 Ingibjörg Benediktsdóttir. „Þolendur eignaupptöku,“ Ulfljótiir, 4. tbl. 1975, bls.
263-296; í greininni er fjallað ítarlega um þetta efni.
9 I athugasemdum með frumvarpi til almennra hegningarlaga kemur fram að með
hlutum er ákvarðaðir séu til glæpsamlegrar notkunar sé t.d. átt við innbrotstæki er
gerð hafi verið í því skyni, falsaða peninga o.s.frv., Alþirgistíðmdi A 1939, bls. 368.
10 Athugasemdir við frumvarp til almennra hegningarlaga, Alþingistíðindi A 1939, bls.
368.
130