Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2004, Page 201

UM TURNA BABEL
gefnum forsendum og án þess að eitthvað verði útundan: í honum þarf
að ríkja algjört vald yfir margbreytileika tungumálaxma. Hér sktddbind-
ur hins vegar samningur milli tveggja erlendra tungna sem slíkra til að
gera þýðingu mögulega sem síðan leyfir alls kyns samninga í venjulegri
merkingu. Undirritun þessa einstaka samnings þarf ekki að skjalfesta eða
skrásetja: hún á sér engu að síður stað sem spor eða drög, og þessi stað-
ur á sér stað jafnvel þótt rými hans eigi ekkert skylt við neina empíríska
eða stærðfræðilega hlutlægni.
Topos þessa samnings er dæmalaus, einstakur, svo til ómögulegt að
flokka undir venjulega tegund samnings: samkvæmt hefðbundnmn regl-
um mundi hann sagður forskilvitlegur því í sannleika gerir hann almennt
alla sáttmála mögulega, og þá fyrstan þann sem kallaður er málsamfélag
innan skilmarka einnar þjóðtungu. Annað nafn, ef til vill, yfir upphaf
tungumálanna. Ekki upphaf málsins heldur tungnarma - á undan máfinu,
tungur?;/7r.
Þýðingarsamningurinn, í þessum skilningi svo til forskilvitlegur, væri
sjálfur samningurinn, hinn óskoraði samningur, samningsforskrift samn-
ings, það sem gerir samningi kleift að vera það sem hann er.
Mundi maður segja að þessi samningur sé forsenda skyldleikans milli
tungumála eða að skyldleikinn gefi fýrsta tilefhi til samningsins? Þarna
má bera kennsl á klassískan hring. Hann hefur alltaf byrjað að snúast
þegar farið er að velta fýrir sér upphafi tungumálanna eða mannlegs sam-
félags. Benjamin, sem talar off um skyldleika milli tungumála, gerir það
aldrei undir formerkjum samanburðar eða sögulegra málvísinda. Það eru
ekki endilega tungumálaættir sem hann sýnir áhuga, miklu ffemur tengsl
sem eru dýpri og meiri ráðgáta, vensl sem ekki er víst að fari á undan
drögunum eða samningnum um það-sem-þýðast-á. Ef til vill er þessi
skyldleiki, þessi vensl (Verwandschaft), jafhvel eins og sáttmáli sem
þýðingarsamningurinn innsiglar, þar sem þær afkomur sem hann bindur
eru ekki náttúrulífverur, blóðbönd eða empírísk samHfisform.
Þessi framvinda ákvarðast, eins og framvinda séreiginlegs og
háþróaðs lífs, af séreiginlegum og háþróuðum tilgangi. Líf og
tilgangur - samhengi þessa, sem virðist liggja í augum uppi en
gengur þó þekkingunni næstum úr greipum, verður ljóst ein-
ungis þar sem þess markmiðs er leitað, sem öll einstök tdlbrigði
af tilgangi lífsins miða að, þ.e.a.s. alls ekki á eigin vettvangi
r99