Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2004, Qupperneq 217

XJM TURNA BABEL
Það helgitextans sem-þýðast-á, hin hreina þýðni hans, þetta er það sem
gefur á mörkunum hina fnllkomnu viðmiðun allrar þýðingar. Hinn helgi
texti úthlutar þýðandanum verkefiii sínu, og harm er helgur að því leyti
sem hann boðast sem þýðinn, einfaldlega þýðinn, sem-þýðast-á; sem þarf
ekki alltaf strax að þýða þýðanlegur, í þeirri almennu merkingu sem
hafnað var strax í upphafi. Hér kann að vera þörf á að greina á milli hins
þýðna og hins þýðanlega. Þýðnin hrein og klár er sá tilfæranleiki helgi-
textans þar sem merking og bókstafleiki verða ekki lengur greind í sund-
ur og mynda saman einstakan atburð, sem ekkert kemur í staðinn fýrir,
sem ekkert fær fært, „efnislega sannleikann“. Kall til þýðingar: skuldin,
verkefnið, fýrirskipanin er aldrei eins knýjandi. Aldrei er nokkuð meira
þýðið, en fýrir ógreinanleika merkingar og bókstafs (Wörtlichkeit), getur
hið hreina þýðna gefið sig til kynna, gefið sig, orðið til staðar, látdð
þýðast sem óþýðandi. Frá þessum mörkum, irmri og ytri í senn, þiggur
þýðandinn á endanum öll tákn fjarlægðarinnar (Entfemung) sem leið-
beina honum á hans óendanlegu braut, á barmi hyldýpisins, brjálsins og
þagnarinnar: síðustu verk Hölderlins sem þýðingar á Sófóklesi, hrap
merkingarinnar „frá hyldýpi til hyldýpis“; þessi hætta er ekki tilfallandi,
hún er þýðnin, hún er þýðingarlögmáhð, það-sem-þýðast-á sem lögmál,
gefin skipun, móttekin skipun - og von á brjálinu úr báðum áttum. Þar
sem verkefnið er ómögulegt á skilum hins helga texta sem úthlutar þér
því, veitir hin takmarkalausa sektarkennd þér óðara aflausn.
Þetta er það sem nefiúst hér og síðan Babel: lögmáhð uppálagt af nafiú
Guðs sem í sömu svipan býður þér og forbýður að þýða með því að sýna
þér og með því að dylja þig mörkunum. En þetta er ekki einungis hin
babelska aðstaða, ekki einungis vettvangur eða formgerð. Þetta er líka
staða og atburður hins babelska texta, texta sköpunarsögunnar sem
helgitexta (texta sem í þessu tilhtá er einstakur). Hann grundvallast á því
lögmáli sem hann greinir ffá og sem hann þýðir svo til fyrirmyndar er.
Hann ræður þeim lögum sem hann talar um, og frá hyldýpi til hyldýpis
afbyggir hann tuminn, og hverja umtumun, umtumun af öllu tagi, á
reglubundinn hátt.
Það sem á sér stað í helgum texta er atburður ekki merkingar. Ut frá
þessum atburði einnig má hugsa skáldskapar- eða bókmenntatextann
sem sækist eftir að endurleysa hina glötuðu helgi og þýðist þar eins og í
fýrirmynd sína. Ekki-merking, þetta táknar ekki allsleysi heldur ekki
merkingu sem væri hún sjálf, merkingu, utan „bókstafleika“. Og heilag-
2I5