Þjóðlíf - 01.05.1986, Qupperneq 75

Kosningin í löju
kkanna f
yfingunni
a&hrynja?
Guömundur P Jónsson, formaö-
ur löju, kom inn meö Bjarna
Jakobssyni sem varaformaður
Bjarni Jakobsson varð for-
maður Iðju árið 1976,
eins og áður sagði. Hann
bauð þá fram lista,
ásamt Guðmundi Þ
Jónssyni, núverandi formanni félags-
ins, gegn formanninum Runólfi Pét-
urssyni, er gegnt hafði formannsstöðu
frá árinu 1970. Saga formannskjara í
Iðju er fróðleg fýrir þá sem vilja velta
fyrir sér valdahlutföllum stjórnmálaafla í
verkalýðsfélögum. Björn Bjarnason, er
var bæjarfulltrúi fyrir Kommúnistaflokk-
inn 1934 fram til 1954, var formaður
Iðju 1942-47 og aftur 1950-57. Árið
1957 buðu Sjálfstæðismenn og Kratar
fram lista í Iðju og Trésmiðafélagi
Reykjavíkur - og unnu bæði félögin.
Formaður í Iðju varð Guðjón Sigurðs-
son, er var Sjálfstæðismaður. Um
þessar kosningar segir Hannes Hólm-
steinn Gissurarson svo í bók sinni Stétt
með stétt (bls 39):
Samhyggjumenn hafa sjaldan orðið
fyrirjafnmiklu áfaiiií verkalýðsbarátt-
unni og á þessum sunnudegi. Segja
má, að öllu liði Sjálfstæðismanna hafi
verið boðið út til baráttunnar, skrár um
félagsmenn voru útvegaðar, haft var
samband við væntanlega kjósendur
framboðslista lýðræðissinna og þeim
jafnvel ekið á kosningastað. Unnið var
á a.m.k. þremur stöðum iborginni, í
trésmiðjunni Byggi vegna Trésmiðafé-
lagskosninganna, á skrifstofu Verslun-
armannafélags Reykjavíkur í Vonar-
stræti vegna Iðjukosninganna og á
skrifstofu Fulltrúaráðs sjálfstæðisfélag-
anna í Reykjavík.
Hér kemur feimnislaust fram, að
flokksveldi Sjálfstæðisflokksins hafi
verið beitt í kosningunni 1957. Öðru
máli gegnir hins vegar um kosninguna
1986, en meir um það síðar.
Guðjón Sigurðsson var formaður Iðju
til ársins 1970 en þá tók Runólfur Pét-
ursson við formennskunni, en hann var
um skeið varaborgarfulltrúi Sjálfstæðis-
flokksins. Árið 1976 var boðinn fram
listi gegn Runólfi og fóru þar fremstir
Bjarni Jakobsson og Guðmundur Þ
Jónsson. Bjarni var og er sjálfstæðis-
maður en Guðmundur alþýðubanda-
lagsmaður. Ástæðan fyrir mótframboð-
inu var svipuð og nú á árinu 1986: fyrst
og fremst óánægja með dugleysi for-
mannsins og deyfð í félagsstarfinu.
Vopnahlé ríkti í tíu ár. Lengra vopna-
hlé hefur ríkt í öðrum verkalýðsfé-
lögum. Kannski má segja, að þetta
vopnahlé hafi verið fulllangt, því svo
virtist sem þátttakendur vissu ekki
hverjar leikreglurnar ættu að vera.
Hvorugur aðilinn var viss um hver
tengsl stjórnmálaflokka og verkalýðs-
hreyfingar væru nú á dögum þegar
kosningar áttu í hlut. Bjarni Jakobsson
brá á það ráð að leita stuðnings Sjálf-
stæðisflokksins - og flokkurinn brást
við með því að reyna að endurvekja
gömlu leikreglurnar: Fulltrúaráð flokks-
ÞJÓÐLÍF75