Þjóðlíf - 01.06.1988, Qupperneq 38

MENNING
hlakka til þessarar fyrirhuguðu íslandsferð-
ar, þar sem Armanir hitta trúbræður sína frá
Þýskalandi, Frakklandi, Belgíu og Stóra-
Bretlandi, auk þess sem von er á fáeinum
Aríum frá Vesturheimi. Þegar við höfðum
skrafað um ísland um stund dró hún fram
forláta veggteppi, sem hún sagðist ætla að
færa íslendingum að gjöf. Teppið sagði Sig-
rún að væri ofið af armanskri konu, sem ætti
heima á Indlandi. í það eru ofin ýmis tákn úr
norrænni goðafræði, sem eiga að minna
landann á þá gullnu tíð, þegar Óðinn, Þór og
aðrir vaskir guðir voru í heiðri hafðir á Sögu-
eyjunni.
Eftir að hafa útlistað fyrir mér leyndar-
dóma teppisins býðst Sigrún til að leggja fyrir
mig rúnastafi og spyrja goðin um hagi mína á
ókomnum tímum. Ég er dálítið hikandi, en
vinkona mín frá Svíaríki sem er með í för
tekur af skarið og dreifir úr rúnastöfunum
yfir sérstakan þar til gerðan rúnableðil. Sig-
rún raðar stöfunum upp eftir settum reglum
og því næst tekur hún til við að ráða örlög
okkar úr rúnunum. Við getum vel við unað,
því guðirnir virðast vongóðir um að okkur
gangi flest í haginn ... Eftir að hafa hlýtt á
mál guðanna, sem Sigrún ræður af mikilli
innlifun, búumst við til brottferðar. Áður en
við kveðjum stingur spákonan að okkur
vænni flösku, fylltri með torkennilegum
vökva, sem hún segir að sé heimatilbúinn
mjöður. Jafnframt sýnir hún okkur vænt
nautshorn, sem Armanir teyga mjöðinn úr,
þegar þeir gera sér dagamun. Og það er ekki
sjaldan, því eins og sönnum guðavinum sæm-
ir eru Armanir hneigðir fyrir ölteiti og annað
glens....
Armanareglan er sem fyrr segir einn
þeirra safnaða, sem á okkar tímum leggja
rækt við ásatrú í Þýskalandi. í bók sinni „Oð-
inn snýr aftur" (Wotans Wiederkehr) rekur
þýski klerkurinn Friðrik Vilhjálmur Haack
sögu þessara hópa allt til síðari hluta 19du
aldar. Haack, sem er eins konar „sértrúar-
fræðingur" mótmælenda í Bæjaralandi, segir
í bók sinni að þessir hópar séu að hluta
gróðrarstíur andlýðræðislegra hneigða og
öfgafullrar „hægri-stefnu“. Hann tíundar
starfsemi þessara trúarhópa á uppgangstím-
um nasista, en þessir vinir germönsku goð-
anna létu töluvert að sér kveða í „andlegu“
lífi Þjóðverja á 3. og 4. áratugnum. Helstu
forsprakkar nasistaflokksins, svo sem Hitler,
Göring, Hess, Himmler og Rosenberg, voru
félagar í svonefndum Thúle-söfnuði, sem
lagði rækt við forngermanska helgisiði og
goðatrú og gaf út tímaritið „Runen“ (Rúnir).
1918 skreytti hakakrossinn forsíðu „Rúna“,
en það voru einmitt Thúle-menn og „trú-
bræður" þeirra sem gerðu þetta forna tákn
að ímynd þýskrar þjóðernishyggju.
Það kemur fram í bók Haacks, að litróf
þessara aría- og germanavina er æði fjöl-
breytt í Þýskalandi samtímans. Þar má nefna
„Víkingana“, sem klæðast eins og fornkapp-
ar á hátíðum og skemmta sér við sverða-
glamur, „Lærisveina Gylfa konungs“, (Kön-
igs Gylfis Glaubens-Jiinger). Þeir síðar-
nefndu, sem einnig kalla sig „gylfunga“
(Gylfiliten) segjast trúa á „Óðin og bræður
hans, herra himins og jarðar" og lifa eftir
þeim lífsreglum, sem geymdar eru í Eddu-
kvæðum. Gylfungar sem lúta stjórn Wolf-
gangs nokkurs Kantelbergs (öðru nafni
„bróðir Vali“) eru dálítið sér á parti fyrir
það, að þeir bjuggu til nýtt tungumál til að
nota í sínum hópi, sem þeir kalla „díútísku".
í inngangi bróður Vala að þessu kostulega
máli sem prentaður var í tímariti Gylfunga,
Óðröri, lýkur höfundur skrifum sínum með
svofelldum orðum: „mith woudanos heili
enti wihi luhha iha, —iuwir bruodar: Wali“
(með Óðins náð og blessun kveð ég, ykkar
bróðir Vali). Það má nefna, að höfundar
þessa nýja tungumáls, díútískunnar, fara
ekki beinlínis leynt með hrifningu sína á
brúnstökkum. Á „þingi“ sem Gylfungar
héldu fyrir 10 árum tóku þeir sjálfan Adolf
Hitler í guðatölu fyrir að hafa gengið milli
bols og höfuðs á óvinum Þriðja ríkisins „á
sama hátt og Móses vann á óvinum Israels og
Jehóvas.“ (Wotans Wiederkehr, Múnchen
1981, bls. 117).
í samtali sem ég átti við rithöfundinn og
klerkinn Haack kom fram, að hann telur
ásatrúarmenn hér í Þýskalandi skiptast í tvær
meginfylkingar. Annars vegar séu þeir, sem
láta sig stjórnmálavafstur litlu skipta og blóta
goðin einungis fyrir ánægjuna. Til þeirra telj-
ist áðurnefndir Armanir. Hins vegar séu
hópar á borð við „samtök þýsktrúaðra“
(Deutschgláubige Gemeinschaft), sem séu
nokkurs konar eldistöðvar fyrir öfgafulla
þjóðernissinna og nýnasíska ofbeldisseggi.
Slíkir hópar eru að dómi Haacks hættuleg
kýli, sem nauðsynlegt er að krukka í, svo að
þau eitri ekki út frá sér. Haack telur að nú
séu um 20-25 þúsund ásatrúarmenn í Þýska-
landi. Þá séu með taldir allir þeir, sem leggja
umræddum söfnuðum lið, án þess að vilja
vera á skrá eða láta nafns síns getið. Það var
á klerknum Haack að skilja, að það væru
einkum rokkarar, skallahausar og aðrir
ringlaðir utangarðsmenn sem væru ginn-
keyptir fyrir ásatrú og þjóðernishyggju á
okkar tímum. Þetta væri í flestum tilvikum
ungt fólk í leit að fjöri og í söfnuðum ása-
trúarmanna fyndi það spenning og pólitískt
húllumhæ. Hugmyndafræðin skipti í því
sambandi minna máli.
Þess má geta, að fyrir utan fyrrnefnda bók
klerksins Haacks hefur saga ásatrúar í
Þýskalandi lítt verið könnuð. Þó er hér ótví-
rætt um að ræða verðugt rannsóknarefni,
ekki síst fyrir okkur Norðurlandabúa. Túlk-
anir útlendinga á Eddukvæðum og öðrum
fornnorrænum skáldskap hljóta alla vega að
vera okkur áhugaefni, hver svo sem afstaða
okkar er til þeirra Óðins, Þórs og annarra
fornra „herra himins og jarðar.“
Arthúr Björgvin Bollason/Múnchen
38