Þjóðlíf - 01.02.1991, Blaðsíða 11

Hefur ímynd hins farsæla þjóðarleiðtoga sem beitir valdi sínu afhógværð og reisn, innávið sem
útávið. Hér á tali við Gorbatsjof Sovétleiðtoga.
urinn hefur lagt mikið upp úr því að vera
brjóstvörn Islendinga gegn heimskomm-
únismanum. Hann hélt við kalda stríðinu
á Islandi og þétti borgaralega samfylkingu
gegn óvininum. Nú þegar fjandinn er far-
inn, eða því sem næst, þá á flokkurinn
erfiðara með að fóta sig. Sameinast gegn
hverjum?
Sjálfstæðisflokkurinn hefur því reynt
að endurvekja tilfinningu kalda stríðsins
að undanförnu eins og t.d. í Litháenmál-
inu. En hann er ekki líklegur til að njóta
góðs af slíkri pólitík. Þegar t.d. Þorsteinn
Pálsson lýsti þeirri skoðun sinni í frétta-
tíma að Gorbatsjof væri „blóðhundur"
tók fólk að óttast um ábyrgðarkennd
flokksins. Gæti forsætisráðherraefni látið
slík orð sér um munn fara um leiðtoga
annars ríkis að ókönnuðu máli?
að er ljóst að viðburðir erlendis á síð-
ustu fjórum árum segja mikið til sín á
Islandi. En einnig hér á landi hefur margt
breyst í pólitíkinni frá síðustu þingkosn-
ingum, sem hafa mun áhrif á komandi
kosningar. Á liðnu kjörtímabili gerði
frjálslyndi armur Alþýðubandalagsins til-
raun til að skipuleggja sig með stofnun
Birtingar. Um svipað leyti hófust tilraunir
til að sameina jafnaðarmenn í einum
flokki, og gáfu formenn Alþýðuflokks og
Alþýðubandalagsins tóninn með funda-
herferð um land allt; „á rauðu ljósi“.
I samræmi við þessa þróun freistuðu
menn þess að ná saman jafnaðarmönnum
og frjálslyndum í sameiginlegt framboð í
Reykjavík, þannig að Sjálfstæðisflokkur-
inn fengi verðugan keppinaut. Flokks-
maskínur Framsóknarflokks, Kvenna-
lista og þrengsta hluta Alþýðubandalag-
sins í Reykjavík tregðuðust við en fólk úr
Birtingu, Borgaraflokki og víðar að gengu
til samstarfs með Alþýðuflokki og mynd-
uðu Nýjan vettvang. Nýr vettvangur varð
stærsta stjórnarandstöðuaflið í borgar-
stjórnarkosningunum og leysti þar með af
hólmi Alþýðubandalagið sem hafði verið í
þeirri stöðu í hálfa öld. Þar með hófst ferli
sem ekki sést fyrir endann á. Götuvígin
milli flokka hrundu hvert af öðru og
mörkin milli þeirra urðu óljósari. Þannig
er t.d. um Birtingu sem er enn aðildarfé-
lag að Alþýðubandalaginu, en margir í fé-
laginu eru í Alþýðuflokknum eða óflokks-
bundnir.
Vonir stóðu til þess meðal þeirra sem
vildu sameina jafnaðarmenn að tækist að
sameina Alþýðuflokk og Alþýðubandalag
og stofna nýjan stóran flokk. En smám
saman voru allir slagbrandar settir fyrir
sameiningargættir í Alþýðubandalaginu.
Alþýðuflokkurinn gekk á lagið, enda
áhorfsmál hvort hann hafi sjálfur viljað
sameiningu, og gerði sig til fyrir stækkun;
breytti m.a. nafni sínu með því að bæta
heitinu „Jafnaðarmannaflokkur íslands"
við hið forna heiti Alþýðuflokksins. Og
tók fagnandi við nýjum félögum. Glæsi-
legt kjör Birtingarfélagans Össurar
Skarphéðinssonar í opnu prófkjöri hjá
Alþýðuflokknum í þriðja sætið í Reykja-
vík undirstrikar þessa gerjun. Hins vegar
virðist talsmönnum flokksins ekki alltaf
vera ljóst, að þeir þurfi einnig að höfða til
vinstri frjálslyndra og er ekki gefin sú
Tafla 4.
„Hvaða íslenskur stjórnmálaleiðtogi vildir þú helst að yrði forsætisráðherra
eftir næstu alþingiskosningar?“
Búseta svarenda R.vík R.nes Landsb.
Davíð Oddsson 39.7 39.7 19.2
Jón Baldvin H. 2.9 4.5 4.7
Ólafur Ragnar G. 1.9 3.2 3.1
Steingrímur H. 32.1 36.5 49.8
Þorsteinn Pálsson 11.0 12.2 9.8
Aðrir 12.4 3.9 13.4
Fjöldi 209 156 255 620
Alls 33.7% 25.2% 41.1% 100.0%
ÞJÓÐLÍF 11