Þjóðlíf - 01.06.1991, Blaðsíða 19

es þýddir á arabísku löngu áður en þeir
voru þýddir á nokkurt Evrópumál. Á
meðan svörtustu miðaldir hindruðu vís-
indalega þekkingu í Evrópu voru Arabar
að fást við Ijósfræði, efnafræði og læknis-
fræði. Fyrsta læknisfræðiritið, Ibn Sína er
frá Aröbum komið og var virtasta læknis-
fræðiritið í Evrópu fram á sautjándu öld.
Yfirgnæfandi meirihluti Araba býr í
þorpum úti á landsbyggðinni en þeir sem
búa í stórborgum eru hlutfallslega fáir.
Þeir eru hins vegar ráðandi í stjórnmálum
og efnahagslífi. Þorpsarabar stunda bú-
skap og ræktun og eru yfirleitt sjálfum sér
nógir. Þeir lifa einföldu lífi sem einkennist
af kyrrstöðu og íhaldssemi á siði og venjur
í anda Islam. íslömsk trúarbrögð eru lituð
af hefðum og dyggðum sem hinn arabíski
bedúíni lagði upp úr á öldum áður og end-
urspeglast í menningu Araba enn þann
dag í dag þrátt fyrir að mörgu leyti breytta
lífshætti.
Hjarðmennska í anda Bedúína og Berba
er á undanhaldi og þeir hafa í auknum
mæli neyðst til að breyta lífsháttum sínum
í átt til nútímalegri hátta. En þar sem
hjarðmennska er stunduð er hjörðin sam-
sett af kindum, geitum og úlföldum. Hinn
dæmigerði Araba-bedúíni ferðast á milli
svæða, stundar verslun ásamt ættbálki
sínum, býr í tjaldi vissa tíma ársins og
stundar lítilsháttar ræktun samhliða.
Mikið er lagt upp úr gestrisni, höfðings-
skap og hugrekki. Langlundargeð, stolt
og karlmennska eru aðalsmerki hvers Ar-
aba.
Arabar geta verið harðskeyttir og
standa vörð um heiður fjölskyldunnar og
blóðhefnd er ríkur þáttur í menningu
þeirra. Segja má að hið arabíska félags-
kerfi byggist á ættartengslum karla þar
sem allir karlmenn eru jafningjar gagnvart
guði og hver ættflokkur hefur sína yfir-
stjórn. Elsti karlmaðurinn í hópnum nýt-
ur mestrar virðingar og hefur mest völd.
Einstaklingur er undir valdi ættarfjöl-
skyldunnar og er það á ábyrgð húsbónd-
ans að sjá fjölskyldunni farborða svo og að
hafa stjórn á að fjölskyldumeðlimir hagi
sér í samræmi við hefðir og siði Islam.
Fjölskyldan er mjög mikilvæg í augum
Araba og þeim mun stærri sem hún er því
betra. Algengasta fjölskylduformið er ætt-
arfjölskyldan þar sem hjón búa með for-
eldrum eiginmannsins og börnum sínum.
Hið æskilega hjónaband meðal Araba er
yfirleitt bræðrabarnagifting eða systkina-
barnagifting en það er talinn vera arfur af
gamalli arabískri hefð fyrir daga Islams-
trúar. Útvensl, þ.e. gifting út fyrir ættina
eða hópinn tíðkast meðal margra múslima
Pílagrímar í Mekka.
heilaga stríð“ sem stundum hefur verið
talin ein af skyldunum þar sem sérhver
múslimi hefur þá ábyrgð að boða trúna og
efla guðrækilegt líferni meðal múslima.
Múhameð spámaður var arabi og opin-
beranir hans endurspegla meira og minna
það umhverfi sem hann kom úr. Enda er
það svo að stærsti hópur múslima og mest
áberandi eru Arabar. Þeir teljast vera um
120 milljónir en áhrif þeirra eru hvað mest
á Arabíuskaganum og í Norður-Afríku.
Arabar eru nú samt ekki allir með tölu
múslimar, þó svo að áætlað sé að hlutfall
þeirra sé um 95% því sumir þeirra játa
kristna trú. Veldi og áhrif Araba í dag eru
varla svipur hjá sjón miðað við áhrif þeirra
fyrr á öldum.
Konungsættin Abbasid stjórnaði hin-
um íslamska heimi frá Bagdad í
næstum 500 ár og fyrstu 200 árin (750-
950) voru kölluð gullöld arabískrar menn-
ingar. í Bagdad voru virtar menntastofn-
anir og Indverjar, Grikkir, kristnir, Gyð-
ingar og fleiri sóttu þangað menntun sína.
Sem dæmi má nefna að indverskur vís-
indamaður kom með hugmyndina um
„núllið“ til Bagdad sem Arabar bættu svo
inn í talnakerfi sitt. Arabar miðluðu til
Evrópu ýmsum greinum stærðfræði, svo
sem algebru, flatarmálsfræði og horna-
fræði. Sagnfræði varð líka virt vísinda-
grein á tímum Abbasida svo og arkitektúr
eins og hallir þeirra og moskur bera glöggt
vitni um. Einnig voru Plató og Aristotel-
ÞJÓÐLÍF 19