Fréttatíminn - 12.06.2015, Side 10

Kolalaus og hljóðlát
Bosch þvottavél
Á fáránlega góðu verði!
Bosch
WAP 28498SN
Tekur mest 8 kg. Orkuflokkur A+++.
Hámarksvinduhraði 1400 sn./mín.
Mjög hljóðlátur, kolalaus og sparneytinn mótor
(„EcoSilence Drive“) með 10 ára ábyrgð.
Sérkerfi: Dúnkerfi, dökkur þvottur, skyrtur, íþróttafatnaður,
mjög stutt kerfi (15 mín.), húðverndarkerfi (ECARF
gæðavottun), blandaður þvottur, viðkvæmt/silki og ull.
Sjálfhreinsandi þvottaefnishólf.

VarioPerfect: Hægt að stytta tímann eða
spara orku á þvottakerfum án þess að það komi
niður á þvottahæfni.
Opið virka daga frá kl. 11 - 18.
Tilboð: 119.900 kr.
Fullt verð: 157.900 kr.
8
Karlmönnum finnst oft
erfitt að tala opinskátt
um tilfinningar sínar.
Sjálfsvíg
algengasta
dánarorsök
ungra karla
Stefán Sveinbjörnsson hefur lengi glímt við sjálfsvígshugsanir.
Hann átti lengi vel erfitt með að biðja um hjálp en segir það
hafa veitt sér mikinn styrk að taka þeirri aðstoð sem í boði er.
Sjálfsvíg er algengasta dánarorsök íslenskra karlmanna á aldr-
inum 18 til 25 ára og í sumar efna Geðhjálp og Rauði krossinn
til átaksverkefnis gegn sjálfsvígum ungra karla, í samstarfi við
12 manna hlaupahóp, undir yfirskriftinni Útmé ða.
É g hef alltaf átt erfitt með að biðja um hjálp. Það var síðan minn mesti styrkur þegar
ég loksins rétti út höndina, bað um
hjálp og þáði hana,“ segir Stefán
Sveinbjörnsson sem hefur lengi
glímt við sjálfsvígshugsanir. „Ég hef
gert nokkrar tilraunir til að drepa
mig. Sem betur fer á ég gott með að
tala um þetta núna. Karlmönnum
finnst oft erfitt að tala opinskátt um
tilfinningar sínar en það er bara svo
mikilvægt að opna sig með þetta.
Aðeins þannig er hægt að fá hjálp,“
segir hann.
Í geð-veikindaleyfi
Stefán er sem stendur í veikinda-
leyfi en hefur verið að vinna hjá
Hlutverkasetri við að aðstoða fólk
sem misst hefur fótanna í lífinu.
„Ég er alltaf á leiðinni að skrifa á
Facebook að ég sé í „geð-veikinda-
leyfi.“ Það á að vera jafn sjálfsagt
að segjast vera frá vinnu vegna
geðsjúkdóma eins og vegna hjarta-
sjúkdóma,“ segir hann. Stefán hefur
verið í viðtölum hjá geðlæknum og
sálfræðingum í gegnum tíðina og
segir hann að þeir telji að hann hafi
í raun verið þunglyndur frá barns-
aldri. „Það voru örfáir sem máttu
passa mig þegar ég var lítill, ég var
orðinn fimm ára þegar ég heilsaði
einni frænku minni í fyrsta sinn.
Þegar ég byrjaði í skóla skreið ég
undir borðið og var þar á grúfu
þar til kennarinn náði mér undan
borðinu með miklum erfiðleikum.
Á unglingsárunum snarversnaði
þunglyndið, ég bókstaflega lædd-
ist meðfram veggjum og tengdist
engum.“
Fannst hann sjálfur vera
vandamálið
Hann rifjar upp fyrstu sjálfsvíg-
stilraunina sem átti sér stað þegar
hann var 26 ára. „Ég hafði þá kynnst
stúlku og við verið saman í 2-3 mán-
uði þegar hún kemur til mín og seg-
ist hafa haldið framhjá mér. Hún var
sjálf miður sín og vildi vera hrein-
skilin, en ég var gjörsamlega niður-
brotinn. Við hættum saman og ég
gat ekki hætt að hugsa um hvað mér
fyndist ég ömurlegur, hæfileikalaus
og ætti enga framtíð fyrir mér. Ég
var að keyra leigubíl á þessum tíma
og mætti alla daga í vinnuna en ég
hætti algjörlega að hugsa um sjálfan
mig, ég fór ekki í sturtu og skipti
ekki um nærföt. Ég var samt ekki
meðvitaður um þetta því hugur
minn var annars staðar.
Vinir mínir ákváðu að reyna að
hressa mig við eitt kvöldið, við
fórum í ljós og gufu, ég varð skín-
andi hreinn og síðan fórum við út
að borða. Þegar ég kom heim aftur
helltist vanlíðanin yfir mig. And-
legu kvalirnar voru yfirþyrmandi,
ég gat ekki sofnað heldur settist á
rúmstokkinn þar sem ég réri mér
fram og til baka. Það er erfitt að
lýsa þessu en þarna var allur lífsvilji
einfaldlega farinn, öll von og mér
fannst ég vera í helvíti. Á náttborð-
inu voru lyfin mín: þunglyndislyf,
kvíðastillandi og svefnlyf, og allt í
einu tók ég ákvörðun um að drepa
mig. Það færðist yfir mig mikill
friður þegar ég tók þess ákvörðun,
ég safnaði saman öllum lyfjunum
og gleypti þau með vatnsglasi. Á
þessum tímapunkti varð mér ekk-
ert hugsað til foreldra, systkina,
vina eða ættingja og þeirrar sorgar
sem þau myndu upplifa. Ef eitthvað
fannst mér ég vera að losa þau við
vandamálið – mig. Ég fann bara frið
og ró í huganum,“ segir hann.
Stefán tók lyfin þegar farið var að
líða á nóttina en næsta morgun kom
systir hans að honum og hringdi á
sjúkrabíl. „Hún var búin að hafa
áhyggjur af mér og hafði mikið fyr-
ir því að brjótast inn til mín þarna
um morguninn. Henni stóð ekki á
sama,“ segir hann.
Bara hlusta
Í gegnum árin hefur Stefán þurft
að vinna mikið í sjálfum sér og tek-
ur nýjum áskorunum hvern dag.
Þau ráð sem hann gefur aðstand-
endum fólks með sjálfsvígshugs-
anir eru einföld: „Alls ekki segja
fólki að hætta að tala um sjálfsvíg
því það sé svo hræðilegt. Yfirleitt
þarf fólk bara einhvern til að hlusta
á sig. Þú getur boðist til að setjast
niður og hlusta á viðkomandi,
boðist til að fara með honum upp á
geðdeild eða á heilsugæsluna. Það
er erfitt að biðja um hjálp og svo
dýrmætt þegar maður fær hana,“
segir hann.
Erla Hlynsdóttir
erla@frettatiminn.is
Átak gegn sjálfsvígum ungra karla
Sjálfsvíg hafa verið algengasta
dánarorsök íslenskra karlmanna á aldr-
inum 18 til 25 ára á allra síðustu árum.
Algengara er að ungir karlmenn fremji
sjálfsvíg en að þeir látist í bílslysum.
Geðhjálp og Rauði krossinn efna í
sumar til átaks- og forvarnarverkefnis
gegn sjálfsvígum ungra karla á Íslandi,
í samstarfi við 12 manna hlaupahóp,
undir yfirskriftinni „Útme‘ða“.
Með slagorðinu eru ungir karlmenn
hvattir til að setja tilfinningar sínar í
orð til að stuðla að því að hafna ekki í
tilfinningalegu öngstræti með ófyrir-
séðum afleiðingum.
Hlaupið hefst þann 30. júní og lýkur
með grillveislu í Reykjavík þann 5. júlí.
Framlag hlaupahópsins til átaksins
verður að hlaupa hringinn í kringum
landið eftir þjóðvegi eitt. Markmið
hópsins er að hlaupa vegalengdina
á styttri tíma en nokkurn tímann
hefur áður verið gert eða á innan við
fimm sólarhringum. Með hlaupinu vill
hópurinn vekja athygli á hárri sjálfs-
vígstíðni ungra karla og safna fé til að
kosta forvarnarmyndband og herferð
til að fækka sjálfsvígum í þessum við-
kvæma aldurshópi.
Þeir sem vilja styrkja átakið Útmé ða
beint geta hringt í söfnunarsímann
904-1500 og þannig gefið 1500 krónur.
Allar nánari upplýsingar um átakið er á
Facebook-síðunni: Útmeða.
Stefán Sveinbjörnsson segir karlmenn oft eiga erfiðara með að tala um tilfinningar sínar en mikilvægt sé að tala opinskátt um
sjálfsvígshugsanir. Mynd/Hari
10 fréttaviðtal Helgin 12.-14. júní 2015